به گزارش مشرق، سمنان استانی است که هم جاهای دیدنی و جاذبه های طبیعی و هم جاذبه های تاریخی فراوانی دارد  که به شما پیشنهاد می کنیم  که به این استان سفر کنید. سمنان با آب و هوای دوگانه اش همیشه بهشت گردشگرانی بوده که دوست داشته اند طبیعت خشک و سبز را یکجا کنار هم ببینند.

این استان بر سر مسیر دیگر استان ها از جمله خراسان رضوی، گلستان و مازندران قرار دارد. به همین دلیل بسیاری از مسافران از این استان خوش آب و هوا عبور کرده اند. اما آیا این عبور و مرور ها سبب شده تا آن ها از این استان زیبا دیدن کنند و با جاذبه های گردشگری آن بیشتر آشنا شوند؟ اگر فکر می کنید سمنان تنها کویر و بیابان است، اشتباه می کنید.

سمنان سرزمین کویر، جنگل و کوهستان بوده و از نظر آب و هوایی بسیار متنوع است. سمنان مانند بسیاری از استان ها دارای جاذبه های گردشگری و تاریخی- طبیعی بسیار زیادی است. به همین دلیل به شما پیشنهاد می کنیم حتما از این استان زیبا بازدید کرده و از جاذبه های مختلف آن دیدن نمایید. در این مقاله سعی شده تا اطلاعات جامعی درباره استان سمنان برای دوستان گردشگر عزیز، تهیه و تدوین شود تا بتواند راهنمای مناسبی برای آنان قرار گیرد.

موقعیت جغرافیایی استان سمنان
"سمنان" دارای موقعیت جغرافیایی بسیار ویژه ای ست که بر سر دو شاهراه اصلی کشورمان قرار گرفته و کاملا استراتژیک است. این استان در میان جاده اصلی تهران به سمت مشهد و جاده عبوری به سمت استان های شمال کشور نظیر: مازندران و گلستان قرار گرفته. سمنان از سمت شمال به استان های سرسبز گلستان و مازندران، از سمت مشرق به استان خراسان رضوی، از جنوب به استان های اصفهان و یزد و از سمت غرب به استان تهران ختم می شود.

اگر نگاهی به نقشه کشورمان بیاندازید متوجه می شوید که این استان بسیار بزرگ بوده و منطقه وسیعی را احاطه کرده است. مساحت این استان ۹۷۴۹۱ کیلومتر مربع است و حدود ۸٫۵ درصد از کل خاک کشورمان را به خود اختصاص داده است.

جغرافیا سمنان ترکیبی از دشت، جنگل، کوهستان و کویر است. این استان در قسمت های شمالی دشت کویر و دامنه های جنوبی رشته کوه البرز قرار گرفته است. موقعیت خاص جغرافیایی این استان و همچنین همجوار بودن آن با کوهستان و جنگل، تنوع اقلیمی زیادی به آن داده که جاذبه های طبیعی بسیار جالبی را خالق کرده است. پر جمعیت ترین شهر این استان، شهر سمنان است و دیگر شهرستان های آن شاهرود، دامغان، گرمسار، مهدیشهر، میامی، آرادان و سرخه نام دارند.
 

 
آب و هوای سمنان
پیشتر ذکر کردیم که استان سمنان دارای آب و هوای متنوع کویری، جنگلی و کوهستانی است. موقعیت جغرافیایی بسیار متنوع این استان سبب شده تا آب و هوای مختلفی را در خود جای دهد و مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گیرد. شمال این استان به دلیل همجواری با رشته کوه البرز، آب و هوایی سرد و کوهستانی دارد. هر چه به سمت جنوب سمنان حرکت کنیم، هوا گرمتر شده و آب هوای گرم کویری در این منطقه موج می زند. 

بهترین زمان سفر به سمنان
به شما توصیه می کنیم که قبل از سفر به هر استان یا شهری، آب تدا آب و هوای آن را بررسی کنید. بررسی آب و هوا از مهم ترین مقوله های سفر است که معمولا کسی زیاد به آن توجه نمی کند. برای تعیین بهترین زمان سفر به استان سمنان، باید مشخص کنید قصد سفر به کدام منطقه از آن را دارید. بیشتر مناطق استان سمنان دارای آب و هوای گرم و خشک است و برای سفر در فصل تابستان، زیاد مناسب نیست.

البته مناطق نسبتا سردسیر این استان نظیر شهمیرزاد، در تابستان و فصول گرم سال نیز پذیرای بسیاری از گردگشران داخلی و خارجی است. با این که زمستان های سمنان سرد و خشک است اما برای سفر به کویر باید در فصول سرد اقدام کنید. اما اگر بخواهیم بهترین زمان سفر به این استان را بیان کنیم، فصل بهار را عنوان می کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات اقامتی در سمنان را اختیار شما قرار دهیم.
 

اقامت در استان سمنان
در این استان معمولا اقامت گاه های بوم گردی و هتل های سنتی بسیار معروف و زبانزد هستند. در سفر به این شهر علاوه بر اقامت در هتل های بزرگ، می توانید از اقامت گاه های بوم گردی نیز استفاده کنید و شب های به یاد ماندنی زیادی را برای خود در این استان رقم بزنید. البته اگر شما علاقه به طبیعت و طبیعت گردی داشته باشید، می توانید از کمپینگ و شب مانی ها نیز بهره برده و آن ها را تجربه کنید.

خورد و خوراک در سمنان
اگر به این استان سفر کردید، هرگز تجربه غذاهای محلی و سنتی آن را از یاد نبرید. سمنان از جمله استان هایی است که تنوع غذایی بسیار بالایی داشته و غذاهای متنوع، بسیار خوشمزه و البته معروفی دارد. چرتمه پلو، خورشت هویج و پسته، ته چین گوشت معروف گرمسار، خلال پلو، سبزی پلوی دامغانی، مانی پلو و … از جمله غذاهای معروف استان سمنان هستند. قیمت این غذاها بسیار مناسب و ارازن هستند و شما با قیمت ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان می توانید یک غذای باکیفیت را تهیه و میل کنید.

رودخانه های استان سمنان
رودخانه های این استان بیشتر از دامنه های جنوبی البرز سرچشمه گرفته و به دشت کویر می ریزند. این رودها به خودی خود شیرین هستند اما با عبور از شوره زارها و زمین های گچی، علاوه بر شور شدن، پر از املاح نیز می شوند. طول این رودها بسیار کوتاه است که دلیل آن نبود فاصله میان کوهستان و دشت می باشد.

رودخانه سفید رود
رودخانه سفیدرود یکی از سرشاخه های رود تجن است که از رودخانه های فرعی نشئت گرفته. رودخانه سفید رود در این چند سال همواره به سمت شمال شرقدر جریان بوده است. آب راهه های اصلی این رود شامل آب رود، سیاه رودبار، تویسن دره و آب راهه شلی هستند. رودخانه سفید رود پس از تغذیه از این آب راهه ها وسیع شده و پس از آب یاری مزارع حاشیه رود، به سمت تجن راهی می شود.

رودخانه تاش یا شاهرود
این رودخانه از دوکانون شاه کوش و شاهوار که حد فاصل تاش و تجن است، سرچشمه می گیرد. این رود دارای ویژگی های رودهای فصلی است. در مسیر این رودخانه به سمت کویر، چند آب راه فرعی نیز به آن می پیوندند که پس از سیراب کردن زمین های پشت بسطام و زیر استاق، به پایان مسیر خود یعنی کویر می رسد. در گذشته این رود از داخل شهر عبور می کرد اما اکنون از سمت شرق شهر در حرکت است.

رودخانه ایوانکی
این رود تنها در فصول بارندگی، سیلاب های جمع شده را به دشت کویر می رساند.

رودخانه کال شور
این رودخانه از کوه‌های شمال شرقی میامی (کوه چاه بید) نشئت گرفته و پس از گذشتن از شمال میامی از زیر پل آب ریشم وارد دشت کویر می‌گردد.
 

رودخانه چشمه علی
این رود از دره‌های جنوبی شاهکوه گرگان سرچشمه گرفته و به دشت کویر ختم می‌شود.

خشکرود دریان
این رود از ارتفاعات شمالی قوشه نشئت گرفته و از کنار روستای آمروان عبور کرده در آخر به دشت کویر ختم می‌شود.

رودخانه حبله رود
این رود یکی از پر آب ترین رودهای سمنان به شمار می آید و جزء رودهای دائمی این استان است. طول این رود ۲۴۰ کیلومتر است. اصلی ترین حوضه های آبریز آن در خارج از شهر سمنان هستند. این رود یکی از مهم ترین منابع تامین آب کشاورزی شهرستان گرمسار است و تاثیر شگرفی در اقتصاد آن دارد. این رود نیز از سایر رودها مستثنی نشده و در نهایت به کویر می ریزد. این رود شاخه های فرعی شور و شیرین متعددی دارد. از شاخه های معروف آن می توان به نم رود و رشید سلطان اشاره کرد که اولی شیرین و دومی شور است. گفتنی است بیشتر آب حبله رود را شاخه نم رود تامین می کند.

سایر رودهای استان سمنان عبارتند از: نی‌آباد، مجن، دامغان‌رود، مسیل فیخار، مسیل تویه‌دروار، مسیل امام‌زاده عبدالله و تنگه ایج، مسیل زیان (زیوان)، مسیل سرخه، مسیل آب گرم، مسیل زردتول.

جاذبه های گردشگری معروف استان سمنان
در این بخش می خواهیم به بخشی از جاذبه های زیبای این استان اشاره کنیم. گفتنی است که سمنان پر از جاذبه های تاریخی و طبیعی مختلف است که توضیح آن ها در این مطلب نمی گنجد. به طوری که در تمامی شهرهای این استان از جمله سمنان، دامغان، شاهرود، بسطام و ... می توان  آثار تاریخی ارزشمندی را یافت. همچنین در تمامی مناطق این کشور می توان جاذبه های نادر طبیعی بسیاری را یافت که در اذهان نمی گنجد. اکنون با برخی از این جاذبه ها اشنا می شویم.

ییلاقات شهمیرزاد
شهمیرزاد آنقدر بکر و زیباست که آن را به عنوان بهشت سمنان می شناسند. اینجا الماسی است در دل کویر که به خاطر آب و هوای خنک، طبیعت بکر و سر سبز و رودخانه جاری اش شهرت و محبوبیت بسیار زیادی دارد. این منطقه ییلاق و تفرجگاه مردمان سمنان است و در فصل های گرم سال پر از گردشگران و طبیعت گران است. این منطقه حدود ۲۳۰ کیلومتری تهران و ۲۰ کیلومتری شمال سمنان قرار گرفته است.
 

چشمه علی دامغان
یکی دیگر از مناطق بسیار زیبا و بکر سمنان، منطقه تفریحی- سیاحتی چشمه علی در ۳۵ کیلومتری شمال دامغان است. این مکان را می توان از اصلی ترین تفرجگاه های شهر دامغان دانست. این مکان جنبه تاریخی نیز دارد و در دوره قاجار نیز مورد استفاده شاهان قرار داشته است.

مسجد تاریخانه دامغان، برج طغرل، تپه حصار دامغان و آرامگاه پیر علمدار هم از دیگر جاذبه های معروف شهر دامغان هستند.

 
پارک ملی کویر
پارک ملی کویر یکی از کهن ترین مناطق محافظت شده ایران به شمار می اید که جاذبه های گردشگری و تاریخی- طبیعی زیادی را در خود جای داده است. هر ساله هزاران گردشگر و البته ستاره شناس برای خوابیدن در زیر این آسمان پرستاره، به این منطقه می ایند. کاروانسرای معروف قصر بهرام، کاروانسرای عین الرشید، کاروانسرای سفید آب و … از جمله جاذبه های تاریخی این منطقه محسوب می شوند.

شهر بسطام و مقبره بایزید بسطامی
بسطام را می توان یکی دیگر از جاذبه های تاریخی سمنان خواند که در ادامه توضیحی درباره آن می دهیم. شهر بسطام را بیشتر به دلیل وجود مقبره شاعر معروف، بایزید بسطامی، می شناسیم. این شهر را می توان یکی از پر بازدید ترین شهرهای این استان دانست؛ بسطام در ۶ کیلومتری شاهرود واقع شده. گفتنی است علاوه بر مقبره باشکوه بایزید، آثار تاریخی دیگری نیز در این منطقه وجود دارد که می توانید از آن ها بازدید کنید.

مسجد جامع سمنان
مسجد جامع سمنان، یکی از کهن ترین مکان های ساخته شده در این شهر است. به گفته برخی از تاریخ شناسان، این مسجد بر روی یکی از آتشکده های ساسانی ساخته شده که در دوره های مختلف اسلامی از آن بهره برده اند.

معدن نمک گرمسار
بسیاری از مردم سمنان را با نمک آن می شناسند؛ به نوعی سمنان با نمک گره خورده. یکی از بزرگ ترین و البته بینظیر ترین معدن های نمک کشور، معدن نمک گرمسار، در استان سمنان است که امروزه به یکی از بزرگ ترین مناطق گردشگری این استان تبدیل شده است. ستون های نمکی این معدن ارتفاعی به اندازه ۱۲ متر دارند که دارای چشم اندازهای بسیار زیبایی هستند که از دیدن آن ها پشیمان نخواهید شد.

منطقه ی کالپوش سمنان

منطقه ی سرسبز و خوش اب و هوای کالپوش در نزدیکی شهرستان شاهرود مملو از دشت های آفتاب گردان و شقایق است که هر یک در جایگاه خویش زیبایی منحصربه‌فردی را به منطقه ارزانی می دارد. گل های شقایق در فصل بهار در اواسط اردیبهشت ماه تا پایان خردادماه ماه مثل یاقوت بر دل کالپوش می درخشد.

زیبایی این دشت ها و گل ها به قدری زیاد است که هر ساله در این درهنگام از فصل بهار فستیوال هایی در کالپوش به همین مناسبت برپا می‌شود . دشت های گل های آفتاب گردان هم که زیبایی آن ها دست کمی از گل های شقایق ندارد و به نحوه عجیبی چشمنواز است در ماه های مرداد ماه و شهریور ماه خودنمایی میکند و بیش تر در دشت دانیال از منطقه ی کالپوش دل هر بیننده ای را به یغما می برد.

جنگل ابر شاهرود

به جرأت نگین انگشتری گردشگری استان سمنان است؛ این جنگل کهنسال ترین موجود زنده جهان به سن سه میلیون و ۳۰۰هزار سال است. جنگل ابر بخشی از قدیمی ترین و زیباترین جنگل های هیرکانی به حساب می آید و با گونه های گیاهی و جانوری نادر، یکی از زیباترین جنگل های ایران است. جنگل ابر در شمال شرق شاهرود و در مسیر راه شاهرود به آزادشهر استان گلستان و در روستای ابر قرار دارد.

جنگل ابر با ۳۵ هزار هکتار وسعت در امتداد جنگل های سبز و خرم شمال کشور قرار داشته و به علت اینکه در اکثر مواقع فضای این جنگل را اقیانوسی از« ابروباد» فراگرفته به این اسم معروف است. در این جنگل ابرها آن قدر به درخت ها نزدیک اند که انگار جنگل بر روی ابرها سوار است و میتوان در بین ابروباد گشت وگذار کرد و به عقیده بسیاری از گردشگران یکی از زیباترین چشم اندازهای طبیعت ایران به حساب می آید .

وجود ۸۵ گونه گیاه مثل راش، بلوط، ممرز افرا، شیردار، توسکا، ازاد داغداغان، گونه های کلاه میر حسن، چوبک، اسپرس، دم روباهی، آویشن و شبدر بهمراه گونه های گیاهی نادر مثل نارون، بارانک، سرخدار و مانند آن ها جنگل ابر را به موزه ای طبیعی مبدل نموده است .

آب وهوای خاص این جنگل، درختان مختلفی را در خویش پرورش داده که بعضی از این درخت ها با شکل خاص خویش روی زمین خزیده اند و منظره زیبایی پدید آورده اند. جنگل ابر یکی از بانک های گیاهان دارویی سرشار در کشور شناسایی شده است، که هرسال مشتاقان و علاقه مندان را از گوشه و کنار دنیا بسوی خویش دعوت میکند .

در بخش های جنوبی جنگل، یعنی بخشی که به روستاها نزدیکتر است پوشش گیاهی تنک دیده میشود . در عمق جنگلٰ تپه های پرشیبی موجود است که سرتاسر پوشیده از درختان مرتفع است. معروف ترین درخت منطقه« اورس» است. درختی با ریشه های مرتفع که روی زمین می خزد. بخشهای ابتدایی جنگل ابر ییلاق چوپانان گلستانی است، ولی در عمق جنگل اثری از انسان دیده نمی شود.

بازار سمنان

یکی از جاهای دیدنی سمنان، بازار سنتی شهر است که در خیابان امام قرار دارد. این بنا بخاطر معماری و عمر تاریخی اش، صرفا جایی برای داد و ستد کالا نیست و یکی از جاذبه های سمنان هم به حساب می آید . این بازار در ابتدای دوره ی قاجار ساخته شده و معماری ساده و درعین حال جذابی به رسم بازارهای ایرانی دارد. اینجا انتخاب فوق العاده ای برای خرید صنایع دستی، سوغات و لوازم زندگی است.

سمت شمالی این بازار، با حدود ۲۵۰ دکان، طول بلندی دارد و به راسته بازار یا بازار بالا مشهور است. در این قسمت بازمانده های خرابه ی چند مسجد، حمام و کاروان سرا را میتوانید ببینید. در ادامه ی این بازار، بازار جنوبی یا همان بازار کوچک موجود است که به بازار پائین هم معروف است. این بازار طول کم تری از قسمت شمالی دارد و در آن تقریبا ۵۰ مغازه میتوانید پیدا کنید. در ادامه ی بازار جنوبی، بازار شیخ علاءالدوله خودنمایی می ‎کند که که از جنوب شرق خیابان امام آغاز میشود . این بازار به دوره ی ایلخانی برمیگردد و بخش اندکی از آن باقی مانده است.

قلعه بالا بیارجمند شاهرود

برای رسیدن به قلعه بالا ابتدا باید رهسپار بیارجمند شد، شهری در مسیر شاهرود- میامی- سبزوار که مسافتی۱۲۰کیلومتری تا شاهرود دارد. کوهپایه ای بودن روستای قلعه بالا باعث شده تا ساخت وساز منطقه های مسکونی و زمین های زراعی و باغات بصورت پلکانی درآید و این دستور در کنار کاربرد مصالح سنتی و بومی در ساخت منازل با اقلیم کوهپایه ای بر فراز پهنه ای از کویر منظره زیبایی را بوجود آورده و نظر هر تازه واردی را بخود جلب می‌کند .

هم جواری با پارک ملی توران و وجود حیوانات و پرنده ها وحشی مانند یوزپلنگ آسیایی، گورخر آسیایی، زاغ بور و … گردشگران و طبیعت گردان بسیاری را به این آبادی مجذوب میکند . چشمه آور ازجمله اماکنی است که هرساله مورد توجه مردم از روستاها و شهرهای مجاور برای تفرج قرار می گیرد.

روستای زیبای قلعه بالا در ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شاهرود و ۲۴ کیلومتری شهر زیبای بیارجمند قرار دارد

 
قلعه بالا به علت ارتفاع بیشتر از روستاهای مجاور چشم‌انداز کامل بر دشت بیارجمند داشته و ازاین جهت میتوان قلعه بالا را « نگین سبز توران» نامید. آب کشاورزی روستا از قنات است که با وجود چنارهای کهنسال نمای بسیار دل نشینی را بوجود آورده است. قرار گرفتن رشته کوه های بلند در حواشی جنوبی و آب های سرشار و قنات ها منجر به شکل شکل گیری روستاهای نزدیک به هم در این منطقه شده و حدود مراتع و باغ های روستاها قابل تشخیص از هم نیست و روی هم رفته باریکه ای سرسبز در دامنۀ رشته کوه بوجود آورده است. قلعه بالا به علت ارتفاع بیشتر از روستاهای مجاور چشم‌انداز کامل بر دشت بیارجمند داشته و ازاین جهت میتوان قلعه بالا را« نگین سبز توران» نامید.

در گذشته عمدۀ مشاغل مردم کشاورزی و دامداری بوده  ولی در دهۀ گذشته آهنگ مهاجرت روستاییان به شهرها بیش تر شده  که میتوان با توسعۀ گردشگری روند مهاجرت در این منطقه را معکوس کرد محصولات کشاورزی « قلعه بالا» از مرغوبیت بسیار بالایی بهره مند است که عمدۀ آن گندم، جو، فلفل و شلغم است، همچنین این آبادی دارای باغات سرسبز انار، گردو، زردآلو، انجیر زرد و انگور است.

در مجاورت این روستا ذخیره گاه زیست کره توران قرار دارد و اشکال مختلفی از زمین ها مناطق خشک به چشم می خورد. در مجموعۀ توران، طیف وسیعی از گیاهان از جمله گیاهان یک ساله، بته ای، درختچه ای و درختی را میتوان مشاهده کرد.

همچنین در جنوب غربی منطقه اراضی نمکی و در شرق و شمال شرقی تپه های ماسه ای دیده میشود . اراضی گچی هم بصورت پراکنده در منطقه موجود است که هرکدام طبق وضعیت خاص خود محل رشد گیاهان خاصی است. در کانال ها و نزدیک چشمه ها میتوان اقسام مختلفی از گیاهان رطوبت پسند را یافت.

همچنین در جنوب غربی منطقه اراضی نمکی و در شرق و شمال شرقی تپه‌های ماسه‌ای دیده می‌شود. اراضی گچی نیز به‌صورت پراکنده در منطقه وجود دارد که هرکدام بر اساس شرایط خاص خود محل رویش گیاهان خاصی است. در کانال‌ها و نزدیک چشمه‌ها می‌توان انواع مختلفی از گیاهان رطوبت پسند را یافت.