به گزارش مشرق، مرتضی ادیب‌زاده در آیین بازگشایی نمایشگاه آجرهای لعابدار مانایی شامل ۵۱ قطعه استردادی از سوئیس، در محل موزه ملی ایران گفت: موضوع استرداد جزو مهمترین موارد مورد پیگیری اداره کل موزه‌ها است؛ خوشحالیم که امروز شاهد نتیجه یکی از مهمترین پرونده‌ها در این حوزه هستیم.
بازگرداندن ۳ هزار شی به کشور طی ۱۵ سال
سرپرست اداره‌کل موزه‌ها ادامه داد: هم‌اکنون ۱۳ پرونده استرداد در دست پیگیری است که شامل حدود یکصد قطعه مشخص از کشورهای آمریکا، مجارستان فرانسه، انگلستان و نروژ هستند. کارهای حقوقی این پرونده‌ها انجام شده است و به‌زودی در سال ۱۴۰۱ اقدامات انتقال انجام می‌شود. همچنین دانشگاه شیکاگو کتیبه‌هایی از تخت‌جمشید را آماده تحویل دارد.
بنا به ادیب‌زاده، از سال ۱۳۸۴ تا کنون ۳ هزار شی مسروقه که از کشور خارج شده بود به کشور بازگردانده شد و در معرض دید عموم قرار گرفت.
وی دیپلماسی فرهنگی را از اهداف مهم وزارت میراث فرهنگی عنوان کرد و گفت: موضوع استرداد اشیای فرهنگی تاریخی نیاز به تعامل بین کشورها دارد که دستگاه دیپلماسی به مثابه پل ارتباطی در این راستا عمل می‌کند.
سرپرست اداره‌کل موزه‌ها همچنین تأکید کرد: به شورای شهر بوکان قول می‌دهم در هفته میراث فرهنگی برای برگزاری این نمایشگاه در بوکان برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهیم.
بازگرداندن ۱۸ مجموعه اشیای مسروقه به موزه ملی
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران نیز با اشاره به تخریب و قاچاق اشیای فرهنگی‌تاریخی به‌عنوان یکی از معضلات این حوزه، گفت: با تلاش‌های دیپلماسی انجام‌شده ۱۸ مجموعه از اشیای فرهنگی تاریخی مسروقه به موزه ملی ایران بازگردانده شده است.
وی استرداد این اموال را نتیجه تلاش ایران‌شناسان و باستان‌شناسان فعال در موزه‌های اروپایی دانست که گواهی دادند این آثار متعلق به ایران است.
نوکنده همچنین اطلاعات تاریخی استخراج‌شده در ارتباط با بوکان را مربوط به تلاش‌های سه باستان‌شناس بزرگ ایرانی اسماعیل یحیایی، بهمن کارگر و یوسف حسن‌زاده دانست و اظهار کرد: این نمایشگاه به‌زودی در بوکان که زادگاه اصلی این آجرها است برگزار می‌شود. همچنین باید این آثار در استان‌های غرب کشور کرمانشاه، کردستان، لرستان و آذربایجان غربی و شرقی در معرض دیدم عموم قرار گیرد.
وی اعلام کرد که موزه ملی ایران با بازگشایی این نمایشگاه رسماً به استقبال نوروز می‌رود.
حفاظت از میراث فرهنگی و مبارزه با قاچاق وجه اشتراک ایران و سوئیس
کیم زیتسلر کاردار سفارت سوئیس در تهران نیز گشایش نمایشگاهی از آثار خلق شده در ۲۸۰۰ سال قبل را لحظاتی ویژه دانست و گفت: چنین اتفاقی هر روز رخ نمی‌دهد. من باستان‌شناس نیستم، اما می‌توانم زیبایی‌های خلق شده و کوشش هنرمندان برای ساخت این آثار را درک کنم.
وی با بیان اینکه این آجرها بصیرت قابل توجهی نسبت به دوره مانایی را به ما می‌دهد، بیان کرد: نمی‌دانم این آجرها چگونه کشف و مسروق شد، اما می‌دانم حفاظت و مراقبت از اشیای تاریخی طی ۵۰ سال گذشته پیشرفت شایانی داشته است.
زیستلر به پیمان ۱۹۷۰ یونسکو مبنی بر قانون انتقال اشیای تاریخی اشاره و تصریح کرد: ایران نیز جزو امضاکنندگان این پیمان بوده است و حفاظت از میراث فرهنگی و مبارزه با قاچاق آن از اهداف مشترک بین دو کشور ایران و سوئیس است.
کاردار سوئیس در تهران اظهار کرد: بر اساس قانون سوئیس اموال مصادره شده باید به کشور اصلی بازگردانده شوند که استرداد این آجرها در همین راستا انجام شده است.
وی با ابراز خوشحالی از اینکه این بخش از میراث فرهنگی ایران در معرض نمایش عموم قرار می‌گیرد، این اقدام را خشتی دیگر از روابط بین دو کشور ایران و سوئیس عنوان کرد.
مردم بوکان برای بازدید از این آثار مشتاق‌اند
احمد رحمانی رئیس شورای شهر بوکان نیز با ابراز خرسندی از افتتاح این نمایشگاه گفت: شهرستان بوکان در جنوب آذربایجان غربی و کردنشین است. مردم این منطقه به آثار باستانی خود علاقه‌مندند و اگر این نمایشگاه در بوکان برگزار شود، مورد استقبال ویژه‌ای قرار می‌گیرد.
وی همچنین از همکاری و تلاش‌های کشور سوئیس، وزارت امور خارجه و موزه ملی ایران برای بازگرداندن این آثار ارزشمند به زادگاه اصلیشان تشکر کرد و افزود: مردم‌شریف بوکان برای بازدید این نمایشگاه مشتاق هستند. برای برگزاری این نمایشگاه در زودترین زمان ممکن در بوکان اعلام آمادگی می‌کنیم و نهایت همکاری را در این راستا خواهیم داشت.
انور حبییب‌زاده بوکانی نماینده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی نیز این اشیا را شناسنامه مردم ایران و بوکان دانست و ابراز امیدواری کرد که این آثار در بوکان و مناطق کردنشین به نمایش گذاشته شود.
آجرهای لعابدار بوکان متعلق به پادشاهی مانا (حدود ۳ هزار سال پیش) است که از محوطه قلایچی بوکان در هفت کیلومتری شمال شرق بوکان در جنوب آذربایجان غربی به دست آمده است و در دهه ۱۳۶۰ خورشیدی به صورت غیرمجاز از سوی یک خانواده ایرانی به بندر چیاسو در مرز سوئیس – ایتالیا منتقل شده بود. پس از سه دهه روند حقوقی با مشارکت کشور سوئیس و دستگاه دیپلماسی در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ به موزه ملی ایران بازگردانده شدند.
در پایان این مراسم از کاتالوگ نمایشگاه آجرهای لعابدار بوکان استردادی از کشور سوئیس و کتاب معماری قلایچی رونمایی شد.
این نمایشگاه تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ دایر است و علاقه‌مندان با حضور در محل موزه ملی ایران می‌توانند از آن بازدید کنند.
