سرویس سیاست مشرق- آمریکایی‌ها آخرین تلاش‌ها را برای ایجاد یک معادله سیاسی مبهم در مذاکرات وین انجام داده‌اند. خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریست خارجی (FTO) در برابر ایجاد دریچه‌ای در توافقِ احتمالی آینده برای گفتگوهای منطقه‌ای و نیز انصراف ایران از پیگیری ماجرای سردار شهید حاج قاسم سلیمانی خطی است که این روزها واشنگتن برای اجرای آن دست به عملیات روانی در رسانه‌ها زده است.

 جالب آنکه کاخ سفید برای فروختن این معادله به ایران دست بالا را گرفته و ادعا می‌کند که کنگره زیر بار چنین تفاهمی نرفته و اگر ایران بیشتر می‌خواهد بازهم باید بیشتر بدهد! در حالی این ادعا از سوی واشنگتن مطرح‌شده است که در سفر انریکه مورا به تهران، پیام‌رسان آمریکا از مقامات سیاسی و دیپلماتیک کشورمان درخواست عاجزانه می‌کند که برای ادامه مذاکرات، تهران از ماجرای پیگیری ترور ناجوانمردانه حاج قاسم دست کشیده و مسئله انتقام را بایگانی کند تا مذاکرات به خط آخر خود برسد. در آن جلسات وزارت امور خارجه به‌صورت صریح به‌طرف اروپایی اعلام کرده است که مسئله انتقام خون شهدای فرودگاه بغداد هیچ ارتباطی با مسئله پرونده هسته‌ای نداشته و لیست ترور طبق صورت‌بندی منتشرشده پیگیر قضایی، حقوقی و میدانی شده و قاتلان شهید سلیمانی نمی‌توانند خواب راحتی داشته باشند.

این پیغام سفت‌وسخت از جانب ایران باعث شد تا غوغایی در واشنگتن به پا شود. سوزان مستروس همسر دوم پمپئو یکی از عوامل اصلی ترور حاج قاسم نامه‌ای برای مقامات سیاسی در تهران فرستاده و اعلام می‌کند که از اقدامات دولت آمریکا ناامید بوده و درخواست امان‌نامه دارد! همسر پمپئو به مقامات کشورمان پیغام داده بود که همسرش مست بوده و در حالت نامتعادل سخنانی را علیه جمهوری اسلامی ایران و ترور ژنرال سلیمانی بر زبان آورده است.

نامه همسر پمپئو باعث تحقیر دستگاه دیپلماسی و نیز سازمان‌های اطلاعاتی در آمریکا شده است، ازاین‌رو تیم عملیات روانی دولت بایدن با تولید چند سناریو عجیب ازجمله خروج سپاه از FTO‌ در برابر مذاکرات فرابرجامی در منطقه سعی دارد؛ حیثیت سیاسی خود را بازیابی کند. در آخرین تحولات ند پرایس اعلام کرده است که اگر ایرانیان می‌خواهند که تحریم‌های ورای برجام برداشته شوند، باید به نگرانی‌های ما در پس از برجام رسیدگی کنند. این ایران است که باید تصمیم بگیرد.

منظور مذاکرات فرابرجامی از سوی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مجموعه اقدامات از جانب ایران است که باعث شکار و مجازات عاملین ترور شهید سلیمانی در عراق شده است. سربازان گم نام امام زمان (ع) در سلسله عملیات فنی و اطلاعاتی به لیستی دقیق از تمامی عوامل میدانی عاملین ترور و نیز کارگزاران سیاسی درگیر در آن ماجرای جنایت‌کارانه دست‌یافته‌اند. نکته جالب آنکه در این ماجرا تا مغز استخوان پنتاگون نفوذ کرده‌ایم. بخشی از این اسامی توسط وزارت خارجه در لیست تحریم قرارگرفته و بخشی دیگر آن محرمانه است.

توصیه نایاک: فرصت را از دست نده!

تقریباً تمام ناظران بر مذاکرات وین حالا به‌خوبی می‌دانند که دست آمریکا در مذاکرات وین بسته‌شده و راه‌حل‌های روی میز برای آن‌ها محدود است. در آخرین دور از گفتگوهای فنی، طرف غربی  از تهران خواسته است که شعاع عملیات خود را تا سال ۲۰۱۵ کاهش دهد. در آن‌سو طرف ایرانی با هوشیاری و دقت نظر بالا ما به ازای آن را لغو تحریم‌ها تا مرز سال ۲۰۱۵ و نیز از بین بردن اثرات آن تا همان زمان کرده است. این شکل از گفتگو نه‌تنها تحریم‌ها باید لغو شود، بلکه اثرات برجامی (میوه برجام) نیز باید قابل چیدن باشد؛ به‌عبارت‌دیگر انتفاع برجامی از لغو تحریم‌ها و نیز متن برجام مهم‌تر است.

در آن گفتگوها مقامات وزارت امور خارجه زیر بار هیچ تعهد فرابرجامی نرفته و درخواست‌های بی‌ربط آمریکایی‌ها ازجمله مذاکرات موشکی، منطقه‌ای، حقوق بشری و ماجرای انتقام خون شهدای فرودگاه بغداد با پاسخ منفی از جانب مقامات دیپلماتیک کشورمان روبرو شد. علی باقری در آن مذاکرات به مورا اعلام کرد که فراتر از متن برجام گفتگو نکرده و به تعبیر رئیس‌جمهور برجام برای ایران همه‌چیز نیست. جالب‌توجه آنکه در مذاکرات صورت گرفته توسط دولت وقت (روحانی) طرف ایرانی پیشنهاد داده بود تا تگ تحریمی سپاه پاسداران توسط آمریکایی‌ها برداشته شود؛ این خواسته تنها در متن پیش‌نویس طرف ایرانی (و نه پیش‌نویس نهایی) قیدشده و رابرت مالی آن را رد کرده بود؛ اما در پیش‌نویس جدید ارائه‌شده در دور هفتم گفتگوها (با راهبری علی باقری) برداشته شدن تگ FTO در پیش‌نویس نهایی گنجانده‌شده است. این اتفاق چنان ساختار تیم دیپلماتیک آمریکا را دچار تنش کرد که برخی افراد چون ریچارد نفیو قید همکاری با راب مالی را زدند! این عقب‌نشینی سنگین از جانب آمریکا در وین باعث شد تا کنگره تحریک‌شده و متن نهایی را وتو کند. ازجمله آنکه تگ FTO سپاه باید ما به ازایی چون مذاکرات منطقه‌ای و انصراف ایران از قصاص داشته باشد. این درخواست جدید از جانب تهران در مورا رد شده و حالا برجام منتظر تصمیم‌گیری از جانب آمریکایی‌هاست و نه تهران.

مجله نشنال اینترست در شرح وضعیت مذاکرات وین در گزارشی مهم و قابل‌توجه نوشته است: بایدن باید تا فرصت وجود دارد با حذف سپاه از لیستِ نمادین تروریسم اقدام خلاف منافع ملی آمریکای ترامپ را خنثی سازد، ترامپ آمریکا را به سمت یک جنگ ویرانگر با ایران سوق داده است.

 در این گزارش به قلم رایان کاستلو مدیر سیاسی نایاک آمده است:

گنجانده شدن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا اقدامی بود که در دوران حضور دولت ترامپ در قدرت انجام شد (آوریل سال ۲۰۱۹) و اکنون ایران تأکید دارد که نام این نهاد جهت دستیابی به هرگونه توافق اتمی با غرب باید هر چه سریع‌تر از فهرست مذکور خارج شود. باید توجه داشت که اقدام دولت ترامپ علیه سپاه پاسداران تا حد زیادی غلط بود و از هیچ بنیانی نیز برخوردار نبود. دولت بایدن نیز پیش‌تر ابراز تمایل داشت که سپاه پاسداران را از فهرست مذکور خارج سازد بااین‌حال این‌طور به نظر می‌رسد که اکنون از هزینه‌های سیاسی یک چنین اقدامی وحشت دارد!

در بخشی دیگر از این مقاله مقام ارشد نایاک با شاره به تشریفاتی بودن تگ FTO می‌گوید:

اقدام دولت ترامپ در قرارداد نام سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی آمریکا حرکتی کاملاً جنجالی بود. در آن زمان، ایران به‌طور تمام و کمال تابع توافق برجام بود و از الزامات آن باقدرت پیروی می‌کرد. دولت ترامپ حتی در شرایطی که ایران متعهد به مفاد توافق برجام بود، به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد و سِیلی از تحریم‌ها را علیه تهران تحمیل کرد. اساساً حرکت ترامپ علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سطح تهدیدات علیه نیروهای آمریکایی در منطقه خاورمیانه را نیز به نحو قابل‌ملاحظه‌ای افزایش داد. برداشتن تگ FTO امتیازی راهبردی برای ایران محسوب نشده زیرا سپاه همچنان زیر فشار تگ SDGT (برچسب حمایت از تروریسم) باقی خواهد ماند.

هم‌زمان با توصیه مدیر سیاسی نایاک برای جلوگیری از کنش و واکنش در لغو تحریم تشریفاتی FTO یکی از مشاوران وزیر امور خارجه سابق (جواد ظریف) هم به صحنه آمده و در یک مقاله عجیب نوشته است که دو طرف باید کوتاه بیایند: آمریکا FTO را بردارد و سپاه پاسداران نیز متعهد شود که دست به تعقیب و مجازات عاملین ترور حاج قاسم نخواهد زد! هم‌زمانی انتشار این دو مقاله از عضو رسمی و غیررسمی نایاک در واشنگتن و سویس نشان می‌دهد که ماجرای قصاص قاتلان حاج قاسم برای طرف آمریکایی بسیار بااهمیت است و آن‌ها سعی دارند FTO را گران فروخته و از مهلکه جان سالم به درببرند.

فضای مذاکرات وین در حال حاضر به شکلی است که طرف آمریکایی سعی دارد شکست خود در مسیر پیشبرد مذاکرات وین را با ایجاد یک بازار مکاره جبران کند. در این وضعیت چند نکته اهمیت دارد:

۱-  تجربه به همه ناظران نشان داد که سپاه پاسداران در قابلیت کلی خود به شکلی است که نه تحریم می‌شود و نه قابلیت تحریم شدن دارد، تحریم سپاه تنها روی عناصر بیرونی مؤثر است، ازاین‌رو خروج سپاه از FTO تنها مقدمه‌ای کوتاه برای حذف تحریم‌های ثانویه در قانون کاتسا (STGT) محسوب می‌شود.

۲- تأکید آمریکایی‌ها در مذاکره فرابرجامی روی FTO بخشی از جنگ ادراکی دشمن در برابر عقب‌نشینی‌های آن‌ها در وین و نیز هوشمندی در جبران مشت پر ایران در گفتگوهاست.

۳- تکرار بیشتر در برابر بیشتر از جانب مقامات آمریکا نشانه‌ای از تلاش ناموفق آن‌ها در «مذاکره مستقیم» دارد.

۴- آمریکا می‌داند «قدرت منطقه‌ای» خط قرمزی است که ایران در موردش زیر بار مذاکره نمی‌رود.

۵- بیان این ادعا که پرانتز مرتبط با رفع تگ FTO سپاه در دور آخر مذاکرات آقای عراقچی بسته‌شده خلاف واقع است.

تحلیل دقیق از لحن مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که آن‌ها تمایل دارند که فضای مذاکرات را «دوقطبی» کنند. هرقدر طرف غربی در این مسیر موفق‌تر باشد؛ میزان انتفاع ایران از برجام کاهش خواهد یافت. ایجاد فضای دوقطبی در حال حاضر مخاطب داخل ایران را نشانه گرفته است. هدف آمریکا از امروز به بعد نه ایجاد روزنه جدید در فضای گفتگو با دولت ایران؛ بلکه ایجاد شکاف اجتماعی در ساختار کشور است.

ازاین‌رو رهبر معظم انقلاب اسلامی در آخرین دیدار با کارگزاران نظام توصیه کردند که مسائل کشور به مذاکرات گره نخورد. این تأکید راهبردی با افزایش کنش‌های اقتصادی درونی امکان‌پذیر است. دوران توسعه افقی هم‌عرض با تحریم‌های افقی به پایان رسیده است، وقتی دشمن مدل تحریم‌ها را عمودی کرده است، ما نیاز داریم که قرارگاه (صندوق) توسعه با برنامه‌ریزی‌های کلان جدید داریم، در دورانی که دشمن دولت را به‌سوی تصمیم‌گیری سیاسی هل می‌دهد، باید مدل‌های تصمیم سازی ترسیم کنیم!