به گزارش مشرق، محسن مهدیان طی یادداشتی نوشت: این روزها نتیجه شدت و عمق جنگ های شناختی، توسعه خوارج زمانه است. فکر می کنید مهمترین تفاوت جنگ های شناختی با جنگ های "اعتقادی و فرهنگی و جنگ سخت" چیست؟ در دیگر جنگ ها فرد یا حذف می شود(ثمره جنگ سخت) و یا از جبهه حق به جبهه دشمن اضافه می شود(ثمره جنگ اعتقادی و فرهنگی) اما در جنگ شناختی(جنگ رسانه ای و تحریف) فرد ظاهرا در جبهه حق است و شعار های انقلابی و عدالتخواهانه می دهد و اما آگاهانه و ناآگاهانه عامل بی مزد و مواجب نقشه آمران خدعه و مکر می شود.

اما ویژگی اصلی خوارج چیست؟ کسانی که ظاهرا در جبهه حق اند اما به تعبیر امیرالمومنین تیر در کمان شیاطیند اند؟!

این ۵ ویژگی برای شناخت این روزهای ما نیز کارساز است.

۱- یکم. در ظاهر حق مدارند

امیرالمومنین در وصف این جریان می فرماید: " خویشتن را به زیور ایمان آورندگان می آرایند و به زیور مردان صالح آراسته می سازند و بدینسان ، تزویر و نیرنگ در عبادت های ظاهری را وسیله معصیت قرار داده اند" نهج البلاغه ، خطبه۳۲.
جناب مالک اشتر درباره آنها می گوید: "ای صاحبان پیشانی های پینه بسته و سیاه؛ چنین می پنداشتم که این نماز شما نشانه زهد و بی اعتنایی به دنیا و شوق به خداست..." تاریخ طبری، ج۵، ص۵۰
و پیش بینی پیامبر (ص) از این خصیصه خوارج :" دسته ای به روش گفتار انسانهای نیک سخن می گویند و قرآن می خوانند امّا... از دین خارج می شوند، چنانکه تیر از کمان بیرون می رود." ( کنزالعمّال ) , ج . ۱۱ / ۲۰۲

۲- دوم. ظاهرگرایی محض

با شعار ﴿إِنِ الْحُکمُ إِلَّا لِلَّه﴾ (انعام: ۵۷) مقابل قرآن و حقیقت قرآن قرار گرفتند و با همین مبنا به عدالت بدون ولایت رسیدند. تا آنجا که با همین ظاهرگرایی امیرالمومنین و پیامبراکرم را به بی عدالتی متهم کردند.
شهید مطهری می گوید خوارج مقدس نما شب نوزدهم رمضان را برای به شهادت رساندن میزان حق، حضرت علی (ع) انتخاب کردند؛ زیرا می خواستند این جنایت را که از نظر آنها عبادت بود، در شب عزیز و مبارکی انجام دهند (مطهری، بی تا، ج۴، ص۸۲۳ ).
ابن ملجم  ملعون معتقد بود: " علی به کاری تن در داد که برخلاف حکم خدا بود ."(الاستیعاب ) , ج . ۳ / ۲۱۹
پیشتر نیز یکی از سردمداران خوارج به نام حرقوص بن زهیر در زمان حیات پیامبر اکرم (ص) حضرت را در تقسیم غنایم به عدالت سفارش کرد و سبب برانگیختن خشم حضرت شد (مجلسی، ۱۴۰۴ق، ج ۲۲، ص ۳۸).

۳- سوم بی بصیرتی

خوارج در نهایت بی بصیرتی از شناخت زمان و تقابل حق و باطل بودند و به تعبیر شهید مطهری همین بی بصیرتی باعث می شد آلت دست دشمن شوند. (مطهری، بی تا، ج۲، ص۳۷)
حضرت علی (ع) در این باره می فرمایند: «شکایت می کنم به خدا، از مردمی که در جهالت و نادانی زندگی می کنند و در گمراهی می میرند» (ابن ابی الحدید، ۱۳۷۸، ج۸، خطبه ۱۷).
 حضرت جای دیگر این ویژگی خوارج را بسیار لطیف و عالی بیان کرده اند: «همانا بدترین مردم هستید؛ تیرهایی در دست شیطانید که از وجود پلیدتان برای زدن نشانه خود استفاده می کند و به وسیله شما، مردم را در حیرت و گمراهی می افکند» (ابن ابی الحدید، ۱۳۷۸، ج۸، ص۱۱۲ ).

۴- چهارم تکفیر و اتهام به دیگران

شهید مطهری نوشتند که خوارج در نهی از منکر دیگران  منکر هرگونه منطقی بودند. (مطهری، بی تا، ج۴، ص۸۲۳ و ج ۱۷، ص۳۰۴).  و در بیان این ویژگی خوارج دارند که: "مدعی بودند که همه بد می فهمند و یا هرگز نمی فهمند و همگان راه خطا می روند و اهل جهنم هستند. آنان تنگ نظری خود را به صورت یک عقیده دینی درمی آوردند. . (مطهری، بی تا، ج۱۶، ص۳۲۵).
امیر مؤمنان علی(ع) روحیه خوارج را چنین توصیف کرده است: «آنان مردانی خشن، بدون اندیشه عالی و احساسات لطیف، مردمی پست، برده صفت و اوباش هستند» (ابن ابی الحدید، ۱۳۷۸، خطبه ۲۳۸).

۵- پنجم جاهل مقصر و نه قاصر

یکی از شاخص های کلیدی خوارج این بود که جاهل مقصر بودند و نه قاصر. به تعبیر دیگر امیرالمومنین بارها به آنها تذکر داده و درباره مشی خطای شان نصحیت کرده بودند اما هیچ توجهی نشد و همچنان دیگران را هتک حرمت و تکفیر می کردند و کار به جایی رساندند که ولایت امیر را به اسم عدالت و حق گرایی زیر سوال بردند. به سخن دیگر می فهمیدند و می دانستند چه خطایی می کنند و مثل عوام جاهل نبودند و اما حاضر نمی شدند از این راه بازگردند. (برای آگاهی بیشتر ر.ک: خطبه ۱۲۲ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید/۷/۲۱۹).