به گزارش مشرق، «علی حاتم سلیمان» از قطب‌های عشایری استان الانبار، بعد از «رافع العیساوی»، دومین رقیب سیاسی «محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان و رهبر ائتلاف «تقدم» است. او اخیرا به عراق و صحنه پیچیده سیاسی آن بازگشته و همین مسئله باعث جنجال در افکار عمومی و سیاستمداران این کشور شده است.
سلیمان بعد از ورود به عراق بدون اعلام قبلی در توئیتی اعلام کرد که در بغداد حضور دارد تا جلوی طرح های عادی سازی، تجزیه طلبی و مدعیان زعامت اهل سنت را بگیرد.
رسانه‌ها و صاحب نظران عراقی، اشاره توئیت علی حاتم سلیمان را محمد الحلبوسی دانستند که در نبود رقیبی جدی در الانبار در حال حاضر، چهره اول سیاسی این استان و عموم اهل سنت است.
سلیمان که از خود به عنوان امیر قبائل «الدلیم» در عراق یاد می‌کند، گفته است: بعد از اینکه الانبار از طرح های افراط گرایی و تروریسم رنج کشید و در آستانه ورود به مرحله دیکتاتوری و انحصارگرایی و بستن زبان‌ها (محدودیت آزادی بیان) و فساد است، از بغداد اعلام می‌کنم که با این طرح‌ها مقابله خواهم کرد.
وی ادامه داده است: با این طرح‌ها به نحوی مقابله خواهیم کرد که صاحبان طرح های عادی سازی، تجزیه طلبان و آنها که حقوق بافت اجتماعی اهل سنت را به سرقت برده و مدعی زعامت (اهل سنت) هستند، انتظارش را نداشته باشند، باید بفهمند که این آخرین مهلت برای آنها است.
همزمان، دفتر حزب دموکرات کردستان عراق در بغداد تصویری از حضور شیخ علی حاتم سلیمان را دفتر این حزب در پایتخت عراق منتشر کرد. «هوشیار زیباری» وزیر امور خارجه سابق و عضو برجسته حزب دموکرات کردستان عراق در این تصویر از «علی حاتم سلیمان» استقبال کرده است.
واکنش‌ها به بازگشت علی حاتم سلیمان
شیوخ قبایل استان صلاح الدین عراق در واکنش به این بازگشت خواستار بازگرداندن چهره های برجسته تحت تعقیب قوه قضاییه به این استان شدند. به گزارش شفق نیوز، این درخواست پس از یک کنفرانس که با حضور شیوخ طوایف استان و تعداد زیادی از شخصیت های برجسته برگزار شد صورت گرفت.
در پایان این کنفرانس شرکت کنندگان با صدور بیانیه‌ای از طرف عشایر صلاح الدین خواستار بازگشت ناجح المیزان، ولید الخشمانی، شیخ حسن الندا امیر قبیله البو ناصر(قبیله صدام حسین) شدند.
گفتنی است خبر بازگشت علی حاتم سلیمان -یکی از شیوخ قبیله الدلیم در الرمادی که تحت تعقیب قوه قضائیه است - به بغداد، جنجال گسترده ای را در میان محافل مردمی و به ویژه جامعه استان الانبار به وجود آورد.
منابع سیاسی بازگشت سلیمان و قبل از او رافع العیساوی و حمایت از سطام ابوریشه برنامه برخی گروه های سیاسی برای مخالفت با محمد الحلبوسی رئیس پارلمان می دانند تا موقعیت او را در استان الانبار تضعیف کنند.
هادی العامری: قوه قضائیه علیه خائنان ورود کند
هادی العامری، رئیس ائتلاف پارلمانی الفتح نیز طی بیانیه‌ای در واکنش به بازگشت علی حاتم سلیمان به عراق اظهار داشت: «ما از بازگشت رهبرانی شگفت زده شده‌ایم که تا حد زیادی راه را برای گسترش کنترل داعش بر مناطق وسیعی از عراق هموار کردند، امری که منجر به خسارات جانی، مادی و معنوی شد و به هیچ وجه قابل جبران نیست.»
او گفت: «آنها به گونه‌ای بازگشتند که گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است. ما به هیچ وجه نمی‌توانیم بپذیریم که معامله سیاسی بهایی است برای عفو این جنایتکاران که باعث شهادت هزاران جوان عزیز عراقی شدند. بنابراین، ما از قوه قضاییه شجاع عراق می خواهیم که تصمیم مناسب را اتخاذ و علیه این خائنان اعلام جرم کند تا درسی باشد برای هرکسی که به کشورش خیانت می‌کند.»
فراکسیون «السند الوطنی» خواستار محاکمه علی حاتم شد
احمد الاسدی، رئیس فراکسیون پارلمانی السند الوطنی در توییتی در واکنش به بازگشت علی حاتم سلیمان به عراق نوشت: «ما بر مخالفت با استفاده از اختلافات سیاسی و به چالش کشیدن رقیبان به عنوان راهی برای نادیده گرفتن اقدامات حامیان تروریسم و فتنه انگیزان تأکید می‌کنیم و حاضر نیستم که مسائل این افراد به قیمت نادیده گرفتن خون شهدا و فداکاری مردم عراق حل و فصل شود.»
این نماینده عراقی گفت: «ما از قوه قضائیه عراق می خواهیم که به محاکمه این افراد ادامه دهد و اجازه ندهد چنین افرادی با ورود خود به عرصه سیاسی نمک بر زخم مردم عراق بپاشند.»
واکنش مالکی به ادعای حمایت از سلیمان
نوری المالکی، رئیس ائتلاف دولت قانون در واکنش به بازگشت برخی از رهبران تحت پیگرد اهل سنت عراق به کشور، طی سخنانی حمایت از علی حاتم سلیمان را تکذیب و اعلام کرد: «اخیرا مشاهده شده است که پرونده افراد تحت تعقیب قوه قضائیه در جهت معاملات سیاسی و اتهامات اتهام زنی به طرف‌های مختلف مورد سوء استفاده قرار گرفته است.»
به گزارش دفتر اطلاع رسانی نخست وزیر اسبق عراق، مالکی افزود: «به دلیل احساس مسئولیت و تاکید بر مواضع قاطع خود مبنی بر لزوم حفظ حقوق شهدا و قربانیان تروریسم، قاطعانه بر عدم مداخله خود در این پرونده و هرگونه تلاش برای تاثیرگذاری بر دستگاه قضایی را تکذیب می‌کنیم.»
رئیس ائتلاف دولت قانون عراق خاطرنشان کرد: «ما همچنین تاکید می‌کنیم که به قوه قضائیه عراق و تعهد آن به اجرای عدالت و عدم تاثیرپذیری از مسائل سیاسی اطمینان کامل داریم. به همین مناسبت از همه رسانه‌ها و فعالان در سطوح رسانه‌ای و سیاسی می‌خواهیم که در اطلاع رسانی‌های خود دقت کرده و بدون مدرک اتهام وارد نکنند.»
چرایی جنجال بر بازگشت علی حاتم سلیمان
علی حاتم سلیمان که پس از ۸ سال به عراق بازگشته، همانند رافع العیساوی در جریان حمله گروه تروریستی داعش در ۲۰۱۴، از آن حمایت کرد و اقدام تروریست‌های داعش را با عنوان «انقلاب عشایر» یاد کرد.
چندی قبل العیساوی از برخی اتهامات تبرئه شد. سلیمان بعد از تبرئه قضایی «رافع العیساوی»، وزیر دارایی سابق از برخی اتهامات فساد و حمایت تروریسم به عراق برگشته است.
دستگاه عالی قضایی عراق یکشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ رافع العیساوی را از بخشی از اتهامات مربوط به فاسد تبرئه کرد اما تصریح کرد که العیساوی هنوز در بقیه پرونده‌ها تحت پیگرد قضایی است.
العیساوی به دلیل اتهام به پرونده‌های فساد و همچنین حمایت از تروریسم، در ۲۰۱۳ از عراق متواری شد و دستگاه قضایی علیه او احکام غیابی صادر کرد اما با میانجی‌گیری‌های سیاسی، او پذیرفت در قبال بخشی از اتهامات فساد، به عراق برگردد و خود را تسلیم دستگاه قضایی کند.
وزیر اسبق دارایی عراق در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۰ (۲۷ خرداد ۱۳۹۹) خود را تسلیم دستگاه قضایی کرد تا دادگاه طبق قانون در احکام غیابی صادر شده، بازنگری کند.
دادگاه متولی پرونده، این چهره سیاسی اهل سنت را در بخشی از اتهامات تبرئه کرد و براساس اعلام صاحب نظران حقوقی عراقی، هنوز ۴ پرونده دیگر وجود دارد که تحقیق قضایی در آن ادامه می یابد.
«رافع العیساوی» از نسل اول رهبران سیاسی اهل سنت عراق است که بعد از سقوط رژیم صدام در ۲۰۰۳، شکل گرفت و اکثر این رهبران سیاسی، متعاقبا به حمایت از گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش و همچنین جرائم جنائی قتل شهروندان عراقی و پرونده‌های فساد مالی متهم شدند.
تقابل دو نسل و طیف از رهبران سنی عراق
نسل دومی از رهبران سیاسی اهل سنت بعد از سرکوب فتنه داعش در ۲۰۱۴، از آوار نسل اول شکل گرفت که به دلیل آلوده نبودن به پرونده‌های تروریستی و فساد همانند نسل اولی‌ها، توانست چهره‌های جوانی مثل «محمد الحلبوسی» را در صحنه سیاسی مطرح و اعتماد بخش قابل توجهی از افکار عمومی دلزده از نسل اول را کسب کند.
رقابت جدی دو طیف برای رهبری بیت سُنی با وجود استقبال گسترده ای که طیف وفادار به نسل اول سیاسیون اهل سنت در تبرئه العیساوی نشان داد در مقابل، طیف سیاسی نسل دوم به رهبری الحلبوسی نسبت به آن سکوت کرد، امری که دیدگاه قائل به وجود رقابت جدی بین این دو طیف بر سر رهبری بیت سیاسی اهل سنت را تقویت کرده است.
العیساوی و الحلبوسی هر دو از استان الانبار و دارای پایگاه اجتماعی نسبتا وسیعی هستند که در استقبال مردمی و عشایری از تبرئه العیساوی به طور آشکاری نمود پیدا کرد.
شاید به همین دلیل بود که دستگاه قضایی عراق در بیانیه‌ای رسمی، تلویحا ادعاها در خصوص وجود انگیزه‌های سیاسی در پس تبرئه العیساوی در این برهه خاص را رد و تاکید کرد که تبرئه العیساوی براساس روال قضایی بوده است.
برخی رسانه‌های مهم عربی حوزه خلیج فارس مانند «الجزیره» قطر در گزارشی، قضیه تبرئه العیساوی را با انگیزه رقابت بر سر رهبری سیاسی اهل سنت را رد کرده و به نقل از «یحیی المحمدی» عضو ائتلاف سیاسی الحلبوسی و «خمیس الخنجر» موسوم به «السیاده» آورده است که «در این برهه حساس، انگیزه ای برای کشمکش بر سر رهبری بیت سیاسی اهل سنت در عراق وجود ندارد.
ائتلاف سنی‌های عراق شکست می‌خورد؟
بازگشت دو رهبر سنی عراق و دیدارهای آنها با بزرگان و سیاستمدران اهل تسنن عراق زنگ خطر را برای محمد الحلبوسی به صدا در آورده است. کار به جایی کشید که لیث الدلیمی عضو پارلمان عراق از ائتلاف الحلبوسی به دلیل دیدار با "سلیمان" از این ائتلاف برکنار شد.
از سوی دیگر رسانه‌ای شدن و تلاش برای عیان کردن فساد الحلبوسی در استان الانبار وارد مراحل تازه‌ای شده است. برخی منابع خبری عنوان می‌کنند که بزرگترین پروژه‌های این استان، جایگاه‌های مهم امنیتی و مدیریتی و همچنین منابع مالی همه در اختیار الحلبوسی قرار گرفته‌اند.
حالا برخی الخنجر را برای ائتلاف با الحلبوسی مورد مذمت قرار داده‌اند. اتفاقاتی پس پرده در میان سنی‌های عراق در حال رخ دادن است. اتفاقاتی که ممکن است در آینده‌ای نزدیک منجر به از گسستگی ائتلاف سنی‌ها در عراق شود.
