به گزارش مشرق، شرایط دشوار اقتصادی در ترکیه همچنان ادامه دارد و دولت اردوغان به زحمت توانسته با استفاده از برخی تدابیر عجیب و غریب از جمله پرداخت سودهای دوگانه، نرخ دلار را در مرز ۱۴ لیره نگه دارد. این در حالی است که تحلیل گران اقتصادی معتقدند که چنین وضعیتی پایدار نیست و ترکیه در نیمه دوم سال جاری میلادی، به مراتب شرایط سخت تری را تجربه خواهد کرد.

بحران اقتصادی ترکیه در سه سال اخیر، کاری کرده که این کشور در جایگاه بیست و یکم اقتصادهای جهان قرار بگیرد.

نگاه ناظران خارجی در مورد بحران اقتصادی ترکیه

در طول چند سال گذشته، تحلیل گران اقتصادی در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه، اهمیت و اعتبار بیشتری پیدا کرده اند و حالا بسیاری از روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی تلاش می کنند تا نظرات، دیدگاه ها و تحلیل های اقتصادی را با مخاطبین خود، در میان بگذارند و در همین حال، در خارج از ترکیه نیز چندین موسسه اعتبارسنجی و بانک های بزرگ آمریکایی و اروپایی، به طور مداوم در حال پایش و رصد اوضاع اقتصادی ترکیه هستند.

به موازات همه این ها صندوق بین المللی پول نیز، زوم و نگاه دقیقی روی آمارهای بازار ترکیه دارد.

بر اساس نظراتی که توسط موسسات اعتبارسنجی بین المللی و ناظران جهانی منتشر می شود، ترکیه در چند سال گذشته، با چند مشکل اقتصادی بزرگ مواجه شده که مهم ترین آنها عبارتند از:

۱.عدم شفافیت در اعلام ارقام مربوط به رشد و تورم.

۲.افزایش جمعیت بیکار.

۳.سقوط بی سابقه ارزش لیره ترکیه در برابر دلار آمریکا.

۴.افزایش استقراض خارجی.

۵.برچیده شدن استقلال دستگاه قضا در ترکیه و عدم اعتماد موسسات بزرگ مالی برای سرمایه گذاری در ترکیه.

۶.اتکای صرف صادرات بر نیروی کار ارزان  و مواد خام و فقدان ارزش افزوده و محصول فن آوری در صادرات ترکیه.

ترکیه و جی ۲۰

بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول (IMF) ترکیه در سال ۲۰۲۱ میلادی، از حیث رتبه بندی جهانی، در رده بیست و یکمین اقتصاد بزرگ دنیا قرار گرفت. پس از انتشار این گزارش بود که برخی از رسانه های ترکیه چنین سوالی طرح کردند: حالا که ترکیه در لیست ۲۰ اقتصاد برتر جهان جای ندارد، آیا ممکن است از ادامه عضویت در گروه اقتصادی جی بیست (G-۲۰)، محروم بماند؟

یکی از مجموعه هایی که پیگیر این موضوع شده، گروه رسانه ای یورو نیوز اروپا است. از آنجایی که حفظ حیات و شاهرگ اقتصاد ترکیه در گروی تداوم تجارت و معامله با اروپا است، یورونیوز در مورد چند و چون حضور ترکیه در جی بیست نظر داده و در گزارشی آورده است: ترکیه از لیست اعضای جی ۲۰ سقوط نکرده و در این باشگاه جهانی باقی خواهد ماند. زیرا اساساً میزان توان و قدرت اقتصادی، تنها معیار برای ماندن زیر سقف G-۲۰ نیست و خود این اسم گذاری نیز شامل ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان نمی شود.

به عبارتی دیگر، الزاماً همه کشورهای قرار گرفته در لیست اصلی ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان، همزمان عضو G-۲۰ نیستند. بر اساس گزارش آوریل ۲۰۲۲ صندوق بین المللی پول، آمریکا با ۲۲ تریلیون و ۹۹۸ میلیارد دلار در صدر بزرگترین اقتصادهای جهان در سال ۲۰۲۱ قرار دارد.

تولید ناخالص داخلی چین که در رتبه دوم قرار دارد ۱۷ تریلیون و ۴۵۸ میلیارد دلار است. پس از این دو غول اقتصادی، ژاپن با ۴ تریلیون و ۹۳۷ میلیارد دلار در رتبه سوم قرار دارد. آلمان با ۴ تریلیون و ۲۲۶ میلیارد در رتبه چهارم و انگلیس با ۳ تریلیون و ۱۸۸ میلیارد در رتبه پنجم قرار دارند. سوئیس با ۸۱۳ میلیارد دلار درست بالاتر از ترکیه در رده بیستم است و ترکیه با ۸۰۷ میلیارد دلار، پس از سوئیس ایستاده است.

پسرفت آشکار

صندوق بین المللی پول گزارش چشم انداز اقتصاد جهانی خود را در تاریخ آوریل ۲۰۲۲ منتشر کرد. بر این اساس، مشخص شده که حالا، ترکیه صاحب بیست و یکمین اقتصاد بزرگ جهان است. این در حالی است که بر اساس سند چشم اندزای که از ۱۲ سال پیش روی میز اردوغان جا خوش کرده، قرار بود ترکیه در سال ۲۰۲۳ میلادی، دارای یکی از ۱۰ اقتصاد بزرگ جهان باشد.

تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال ۲۰۲۱ میلادی  ۸۰۶.۸ میلیارد دلار بود. ترکیه با تولید ناخالص داخلی ۷۲۰ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۰ به جایگاه خوبی دست یافت و بیستم شد. اما در مقاطع بعدی، پسرفت ترکیه از رتبه ۲۰ به رتبه ۲۱ منجر به انتشار اخبار و اظهارنظرهایی مبنی بر سقوط این کشور از لیست اعضای G-۲۰ شد.

با این حال، ترکیه هنوز هم  یکی از اعضای گروه ۲۰ است و در این باشگاه خواهد ماند. چرا که اساساً مبنا و اصل مهمی به نام همکاری اقتصادی و منافع مشترک تجاری، نقش برجسته ای در هم گروه شدن اعضای جی بیست دارد و به عنوان مثال، ایران، اسپانیا، هلند و سوئیس که جزو ۲۰ اقتصاد برتر در سال ۲۰۲۱ هستند، اعضای گروه جی بیست نیستند. از آن سو،  آفریقای جنوبی و آرژانتین اعضای G-۲۰ هستند، اما با این حال، در ۲۰ اقتصاد برتر قرار ندارند.

بر اساس داده های صندوق بین المللی پول، ترکیه در سال ۲۰۰۳ با تولید ناخالص داخلی ۳۱۵ میلیارد دلاری بیست و یکمین اقتصاد جهان بود. این در حالی است که بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول در سال ۲۰۱۵ میلادی، ترکیه شانزدهمین اقتصاد بزرگ جهان بود. تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال ۲۰۱۵ میلادی به ۸۶۴ میلیارد دلار رسیده بود. اما سیر تحولات منفی و قهقرایی ادامه پیدا کرد و از حالا چنین پیش بینی شده که ترکیه در سال ۲۰۲۲ به رتبه ۲۳ سقوط خواهد کرد. بر اساس گزارش مورخ آوریل ۲۰۲۲، صندوق بین المللی پول تخمین می زند که ترکیه با تولید ناخالص داخلی ۶۹۲ میلیارد، بیست و سومین اقتصاد بزرگ جهان خواهد بود.

در پایان باید گفت، ترکیه در سال ۲۰۲۳ میلادی، یک انتخابات بسیار مهم و سرنوشت ساز را برگزار خواهد کرد و در شرایطی که شانس و فرصتی برای تحقق اهداف اقتصادی چشم انداز ۲۰۲۳ باقی نمانده، این احتمال وجود دارد که ناکارآمدی اقتصادی دولت اردوغان، به صدرنشینی و زمامداری بیست ساله حزب عدالت و توسعه پایان دهد و سال آینده، آغاز دوران جدیدی برای به قدرت رسیدن مخالفین اردوغان باشد.