به گزارش مشرق،  مصادیق متعددی طی مدت کوتاه ۱۰ ماهه دولت سیزدهم می‌توان برشمرد که تفاوت رویکردها و گفتمان دولت مردمی را با دولت روحانی نشان می‌دهد. یکی از بارزترین ویژگی‌های دولت جدید، مردمی بودن آن است.

رویکردی که به‌طور خاص در منش، گفتار و کردار رئیس جمهور به چشم دیده می‌شود. هر چه دولت مردمی‌تر باشد، مسوولیت‌پذیری‌اش در مقابل مسائل کشور و مشکلات مردم هم بیشتر خواهد بود و هر چه رویکرد مردمی در دولت بیشتر حاکم باشد، مشارکت مردم در حل مشکلات کشور از یکسو و امید دولت به مردم در حل مسائلش از سوی دیگر بیشتر و موثرتر خواهد بود.

اگر دولت مردمی باشد در نتیجه اعتماد مردم به دولت و اعتماد و اتکای کارگزاران و دولتمردان به مردم بیشتر از زمانی است که دولت غیر مردمی اشراف بر سر کار است؛ دولتی که میان خود و مردم پرده و حجابی از غرور و تبختر و خود بزرگ بینی می‌اندازد و نگاه از بالا به پایین به مستضعفان داشته باشد، اعتماد مردم به حاکمیت را از بین می‌برد؛ در حالیکه در نتیجه اعتماد و اتکای طرفینی میان مردم و مسوولان است که یک ملت می‌تواند پیچ‌های بزرگ و تاریخی خود را با سلامت پشت سر بگذارد.

برخورد دو رئیس جمهور با کارگران/از لبخند روحانی در داخل لندکروز تا گفت‌وگوی رودروی رئیسی

اعتماد مردم و ارتباط مؤثر با آنها، مسأله‌ای است که هشت سال در شیوه مدیریتی دولت تدبیر و امید نسبت به آن غفلت شده بود. موضوعی مهم و اثرگذار بر روحیه جامعه که سید ابراهیم رئیسی در کنار همه دغدغه‌های اقتصادی و فرهنگی کشور، به میزان قابل توجهی در همین چند ماه از دولتش به آن پرداخته است. حضور در کنار مردم در بزنگاه‌ها چالشی است که رئیسی آن را به هیچ‌کس محول نکرد و از روزهای اول برای اصلاح آن دست به کار شد.

اصلاح و جبران شکاف بین مردم و دولت از اولین روزها در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت و رئیس‌جمهور بعد از رأی اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی، به غسالخانه بهشت زهرا رفت و با کارکنان این مرکز دیدار و گفت‌وگو کرد.

 مشاور وزیر بهداشت دولت دتدبیر و امید در واکنش به این بازدید در اینستاگرام خود نوشت: طی دو روز از غسال‌های تهران تا کادر درمان و پرستاران خوزستان‌ همه رئیس جمهور را از نزدیک دیدند؛ ما و همه مدیران وزارت بهداشت به جز دو یا سه نفر!! طی دو سال حضور در هسته مرکزی مقابله با کرونای وزارت بهداشت حتی یک بار هم رئیس جمهور را به جز ویدئو کنفرانس ندیدیم.

رئیسی در چند ماه گذشته هفته‌ای نبوده که به میان مردم نرفته باشد و به صورت مستقیم با مردم حرف نزده باشد همین پنج شنبه ۱۲ خرداد در سفر یک روزه خود در قالب سفر بیست و دومین سفر استانی، ساعت ۸ صبح وارد تبریز شد و ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۳ خرداد تبریز را ترک کرد  اما صبح اول وقت  همگان دیدند برای بازدید از روند امدادرسانی صبح اول وقت در آبادان حاضر بود.  

لبخند دولت تدبیر و امید از داخل لندکروز برای کارگران «مپنا»

نگاه از بالا به پایین دولت روحانی روز به روز در جزئیات کارنامه او نمود بیشتری پیدا کرد.  او ۱۲ اردیبهشت ۹۵ همزمان با روز جهانی کارگر، با حضور در کارخانجات و شرکت‌های مختلف گروه صنعتی «مپنا» از واحدهای مختلف آن بازدید کرد؛ بازدیدی که جزئیات و حواشی آن بحث برانگیز شد. به نظر می‌رسید نحوه حضور وی با آنچه روز کارگر اقتضا می‌کرد در تعارض بوده و بازتابی منفی بین مردم و قشر کارگر جامعه داشته است.

رییس دولت تدبیر و امید با خودروی ژاپنی میلیاردی به دیدار کارگران مپنا رفت. لندکروز مشکی و براق رئیس‌جمهور از مقابل کارگران عبور کرد و رئیس‌جمهور حتی داخل کارخانه نیز حاضر به پیاده شدن از خودرو نشد. او در مسافت داخل کارخانه از پنجره لندکروز برای کارگرانی با حقوق ماهانه یک میلیون تومان، لبخند زد، دست تکان داد و رد شد.

رسانه‌ها واکنش‌های زیادی به این موضوع نشان دادند. «تویوتا V۸ زحمت بازدید رئیس‌جمهور از مپنا را کشید، این تیتری بود که برخی رسانه‌ها برای خبر بازدید روحانی از مپنا انتخاب کردند.

چهار روز طول کشید دولت وقت از تهران به معدن یورت گلستان برسد

درست یک سال بعد از بازدید روحانی از مپنا، یعنی ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ در «معدن زغال سنگ زمستان یورت» استان گلستان انفجاری رخ داد. در پی این انفجار ده‌ها کارگر زیر زمین گرفتار شدند و متاسفانه ۴۳ معدنچی جان باختند.

در شرایطی که قشر کارگر و مردم انتظار حضور رئیس‌جمهور در محل حادثه را می‌کشیدند، چهار روز طول کشید تا روحانی خودش را از تهران به گلستان برساند. رئیس‌جمهور ۱۷ اردیبهشت به معدن یورت رسید. او که به علت ازدحام و اعتراض کارگران، این بار هم از خودرو پیاده نشد، از همان پنجره سقف اتومبیل دقایقی برای جمعیت معترض و داغدار صحبت کرد.

گفت‌وگوی جالب کارگر مس سونگون و رئیس جمهور/کارگر خواهش عاجزانه داریم، رئیس جمهور: چرا عاجزانه؟ با آقایی بگید ما هم گوش می‌کنیم

آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ در سفر یک روزه خود در قالب بیست و دومین سفر استانی خود در چند ماه گذشته به آذربایجان‌شرقی سفر کرد. رئیس جمهور بعد از ورود به فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز در نخستین برنامه خود به سمت معدن مس سونگون در ورزقان حرکت کرد.

در حاشیه حضور رئیس‌جمهور در مجتمع‌مس‌سونگون یکی از کارگران حاضر در جمع از رئیس‌جمهور می‌خواهد طرح همسان‌سازی پرداخت‌ها در این مجتمع اجرایی شود.

در این بازدید یکی از کارگران معدن مس سونگون خطاب به رئیس جمهور گفت، «خواهش عاجزانه داریم» که رئیس جمهور سخن وی را قطع کرد و گفت «چرا عاجزانه با آقایی بگید ما هم گوش می‌کنیم».

رئیس‌جمهور هم همانجا به وزیر صمت دستور می‌دهد همراه استاندار و نمایندگان کارگران با سرعت کارگروه بررسی این درخواست تشکیل و عدالت در پرداخت اجرایی شود.

ادبیات و عملکرد دولت تدبیر در ماجرای آبان ۹۸

در تقویم پرحادثه ریاست‌ جمهوری روحانی، شاید ملتهب‌ترین روزها مربوط به آبان ۹۸ باشد؛ التهاباتی که ناشی از تصمیم یک شبه دولت در افزایش قیمت بنزین بود. به اعتقاد کارشناسان، ریشه حوادث بنزینی و اعتراضات جامعه به عدم مدیریت درست دولت و اقناع صحیح افکار عمومی برمی‌گردد.

در آن مقطع، نه تنها مسوولان مردم را برای افزایش قیمت بنزین آماده نکردند؛ بلکه در اظهاراتی ضد و نقیض اطمینان خاطر می‌دادند که خبری از گرانی قیمت سوخت نیست.

«علیرضا صادق‌آبادی» مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، صراحتاً اعلام کرد که دولت هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین یا سهمیه‌بندی آن ندارد.

اما این اظهارات در حالی مطرح شد که بامداد ۲۴ آبان، خبر تغییر قیمت بنزین غیرسهمیه‌ای به ازای هر لیتر ۳ هزار تومان اعلام شد. ساعاتی بعد حسن روحانی در اولین لحظات التهاب و آخرین فرصت برای کنترل شرایط، گفت: «این تصمیم به نفع مردم و قشرهای تحت فشار جامعه است!»

پس از اعلام این تصمیم، یعنی از صبح روز ۲۵ آبان، اعتراضات مردمی در چند شهر آغاز شد و به نقاط مختلف کشور سرایت کرد؛ عده‌ای در تهران نیز خودروهای خود را به نشانه اعتراض در خیابان‌ها متوقف کردند. اما رئیس‌جمهور به‌جای پاسخگویی نسبت به این تصمیم یک شبه، در واکنشی تحریک برانگیز به این نوع اعتراض گفت: «خودرو در اختیار من است که استفاده کنم، نه اینکه راه‌بندان درست کنم. اگر راه‌بندان درست کردم خوشبختانه آن قدر سیستم مانیتور و دوربین داریم که خودرو، پلاک آن و راننده مشخص می‌شود.»

اما آنچه نوع واکنش روحانی در آبان ۹۸ را همواره در حافظه تاریخی مردم حفظ می‌کند، جمله تاریخی او در نشست شورای اداری استان آذربایجانشرقی است. روحانی ۱۰ روز بعد از گران شدن بنزین، یعنی هفتم آذرماه در جریان سفر به تبریز گفت:  «من هم صبح جمعه فهمیدم بنزین گران شده است».

به اعتقاد ناظران سیاسی شاید این جمله از رئیس‌جمهور، امضای او بر کارنامه هشت ساله‌اش در مدیریت کشور باشد؛ ادعایی که در همان مقطع از سوی افکار عمومی، سیاستمداران و رسانه‌ها مورد نقد شدید قرار گرفت.

شیوع بیماری کرونا، مقطع پرچالش دیگری در دوران ریاست‌جمهوری دولت تدبیر و امید بود که عیار مردمی بودن او را نشان داد. روحانی از آغاز این پاندمی تا روزی که صندلی پاستور را ترک کرد، یکبار هم در جمع مردم حضور نیافت و بازدیدی از بیمارستان‌ها، داروخانه‌ها و مراکز درمانی به‌عمل نیاورد و تنها کاری که انجام داد، ارتباط تصویری با استان‌ها و مراکز درمانی بود.

یک  خبرنگار حوزه دولت  در خاطره‌ای می‌گوید:روز سفر آیت‌الله رئیسی به آذربایجان‌شرقی، اول وقت سوار تاکسی شدم و به سمت دفتر حرکت می‌کردم، رادیو تبریز درباره سفر رئیسی به استان گزارش می‌داد و طبق معمول بحث‌های سیاسی بین مسافران آغاز شده بود  یکی مخالف و یکی موافق صحبت می‌کرد اما یک جوان که در صندلی جلو نشسته بود حرف این دو مسافر را قطع کرد و گفت: ‌درسته همه‌مون از وضعیت اقتصادی موجود نگرانیم ولی به نظرم همین که از رئیس جمهوری که اوج ارتباطش با مردم تو پیامک‌های تبریک عید خلاصه می‌شد، رسیدیم به رئیس جمهوری که هر هفته سفر استانی داره و هر دوماه یک بار در رسانه ملی به مردم گزارش عملکرد می‌دهد،  همین خودش کلی امیدبخش و ارزشمند هست، همین که می‌بینیم تبعیض بین دولتمردان و مردم نیست برایمان کافی است.

 تفاوت‌های معناشناختی و مفهوم‌شناختی دولت روحانی و رئیسی

امروز و در اواسط خرداد ۱۴۰۱ می‌توان نمادهای متعددی از تفاوت‌ها و حتی تمایزهای رویکردی و عملکردی دو دولت ارائه کرد و از تفاوت‌های آشکار و واضح نشانه‌شناختی به تفاوت‌های معناشناختی و مفهوم‌شناختی دو دولت پی‌برد و درباره ریل‌گذاری‌ها، سیاستگذاری‌ها و سبک مدیریت‌های متفاوت دو دولت گفت‌وگو کرد.

بخشی از دلیل اینکه مردم در برابر دولت ضعیف یازده و دوازدهم و در هر اصلاح یا افزایش قیمتی واکنش‌های تند اجتماعی نشان می‌دادند اما با رویه‌ها، روندها، روال‌ها و برنامه‌ریزی‌های اصلاحات اقتصادی دولت رئیسی همراهی می‌کنند و باوجود مشکلات کماکان امیدوارند، به تفاوت رویکردهای چند ماه اخیر بر می‌گردد. مردم مدیریت کارآمد و کاربلد دولت در مهار کرونا و شکست کرونا را به چشم دیده‌اند.

آزادسازی سواحل در هفت استان شمالی و جنوبی به خصوص سواحل شمالی را لمس کرده‌اند؛ تسریع و تسهیل در صدور مجوزهای کسب و کار را دیده و شنیده‌اند و الان هم اراده دولت را برای اصلاح نظام پرداخت یارانه می‌بینند و می‌دانند که دولت تصمیم بزرگ و البته سخت و سنگین و سهمگینی را گرفته که باید با او همراهی و همدلی کرد. همراهی مومنانه و صابرانه مردم با دولت به دلیل درک آنها از فضای حاکم بر ذهن و عمل دولتمردان و شخص رئیسی است.    

مردم تفاوت رویکردها و منش‌های مدیریتی دولت جدید با دولت هشت ساله روحانی را درک می‌کنند و عملکردها، رویه‌ها، روندها و رویکردها را مقایسه می‌کنند.

مصادیق و نشانه‌های تفاوت در عمل و منش مدیران، در واقع بازنمایی از گفتمان و نگاه کلان حاکم بر دولت و دولتمردان در نسبت به قدرت و مسئولیت است.

نگاهی که در آن دولت، خدمتگزار مردم است و نگاهی دیگر که مردم را در خدمت دولت و مسوولان می‌داند. نگاهی که قدرت‌های عالم را ارباب و کدخدا می‌داند و نگاهی که به خدا اعتماد و اتکا دارد. گفتمانی که شیوه و منش مدیریتی خود را در نهج البلاغه جستجو می‌کند و گفتمانی که در مقابل آن خوی مدیریتی اشرافی و روش حکومت‌داری‌اش را در لابه‌لای نوشته های ماکیاولی و هابز و هابرماس و ... پیدا می‌کند.

در یک رویکرد، رئیس جمهور  سید ابراهیم رئیسی رو در رو با مردم به درد دل آنها گوش می‌دهد و با صمیمیت از اوضاع زندگی آنها می‌پرسد و در رویکرد مقابل حسن روحانی از پشت شیشه دودی ماشین ضدگلوله، از روی قیافه مردم نظرسنجی می‌کند!