سرویس جهان مشرق _ انتخابات پارلمانی ۲۰۲۲ لبنان در شرایطی برگزار شد که اهمیت بالایی برای بازیگران خارجی و در صدر آنها عربستان سعودی و آمریکا داشت.

دست و پازدن‌های آمریکا و عربستان برای تاثیرگذاری بر نتیجه انتخابات لبنان

طی ۳ سال گذشته و بعد از اینکه حزب‌الله اکثریت پارلمانی را به دست آورد، مقاومت و نیز کل لبنان از هیچ یک از توطئه‌های محور مذکور در امان نبوده‌اند. سوءاستفاده از اعتراضات مردمی سال ۲۰۱۹، وارد کردن لبنان به یک بحران سیاسی بزرگ، تشدید فشارهای اقتصادی و تعمیق بحران مالی و معیشتی، تلاش برای ایجاد جنگ داخلی در لبنان، تکاپو جهت امتیازگیری برای رژیم صهیونیستی در پرونده ترسیم مرزهای دریایی و کشاندن لبنان به مسیر عادی‌سازی با اشغالگران و ... همگی ضمن سناریوهایی بود که وابستگان آمریکا در لبنان ترتیب داده بودند و دروازه اجرای آن را انتخابات پارلمانی لبنان می‌دانستند.

البته با توجه به تحولات سیاسی لبنان قبل از انتخابات، تلاش‌هایی نیز به منظور جلوگیری از برگزاری آن صورت گرفت؛ چرا که فضا حاکی از شانس بالای مقاومت برای تکرار پیروزی خود بود. یکی از مهم‌ترین تحولات در این زمینه به تحریم انتخابات توسط سعد حریری و جریان المستقبل برمی‌گردد که موجب کاهش ۱۵ درصدی مشارکت سنی‌ها پای صندوق‌های رای شد. حتی دلارهایی که «ولید البخاری» سفیر عربستان با خود به بیروت آورده بود و تهدیداتی که این کشور علیه سعد حریری مطرح کرد نیز نتوانست تغییر زیادی در موضع سنی‌ها ایجاد کند و «فواد سنیوره» نخست‌وزیر اسبق لبنان که قصد داشت در این دوره از انتخابات جایگزین سعد حریری باشد نیز موفقیتی به دست نیاورد.

در نهایت در این دوره از انتخابات، ائتلاف حزب‌الله و جنبش امل ۳۱ کرسی، جریان آزاد ملی ۱۸ کرسی، حزب نیروهای لبنانی ۲۰ کرسی،   متحدان حزب‌الله ۳ کرسی، شخصیت‌های مستقل ۱۱ کرسی، جامعه مدنی ۱۵ کرسی، حزب کتائب ۵ کرسی، حزب سوسیاللیست ترقی‌خواه ۹ کرسی،   اعضای سابق جریان المستقبل ۶ کرسی و جریان المرده ۲ کرسی به دست آوردند.

پارلمان لبنان ۱۲۸ کرسی دارد و برای اینکه یک فراکسیون اکثریت را به دست بگیرد باید بیش از ۶۴ کرسی داشته باشد. بر اساس آمار ما فوق، نه حزب‌الله و متحدانش و نه طرف مقابل یعنی حزب‌ نیروهای لبنانی و متحدان نتوانسته‌اند اکثریت پارلمان را کسب کنند. درحالی که در دوره قبل ائتلاف حزب الله با کسب ۶۷ کرسی اکثریت را به دست آورده بود. به این ترتیب هرچند که تعداد کرسی‌های ائتلاف حزب‌الله مانند دوره قبل به اکثریت نرسید اما بررسی نتایج نشان می‌دهد که خود حزب الله و جنبش امل حتی نسبت به دوره قبل کرسی‌های بیشتری به دست آوردند و این متحد مسیحی مقاومت بود که کرسی‌ها خود را به حد نصاب نرساند که البته آن هم تنها چند کرسی نسبت به دوره قبل از دست داده است.

شکست پروژه طولانی ریاض و واشنگتن علیه مقاومت

همانطور که گفته شد سفارتخانه‌های آمریکا و عربستان یک پروژه طولانی برای انتخابات لبنان طراحی کرده بودند تا نتیجه انتخابات مطابق میل آنها باشد. حتی برخی منابع فاش کردند که عربستان ۱۰ میلیون دلار برای کمپین‌های خود در انتخابات لبنان هزینه کرده بود. البته شاید آنها در وهله نخست تصور کردند که خارج شدن اکثریت از دست حزب‌الله در انتخابات می‌تواند نسبت به دوره قبل عرصه را برای محور آمریکایی-سعودی و ابزارهای آنها در داخل لبنان باز کند؛ اما به زودی شاخص‌هایی پدیدار شد که امید طرف‌های مذکور را ناامید کرد.

ساختار نظام انتخاباتی لبنان و انتخاب روسای قوای سه گانه آن با توجه به تنوع بافت جمعیتی و طایفه‌ای و قانون اساسی این کشور از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است و با سایر نظام‌های دمکراتیک جهان تفاوت‌هایی دارد. کشور لبنان جمهوری است و سران قوای سه گانه براساس ساختار طائفه ای این کشور برگزیده می شوند؛ به گونه ای که رئیس جمهور باید مسیحی مارونی، نخست وزیر باید مسلمان سنی و رئیس پارلمان باید مسلمان شیعه باشد.

انتخاب دوباره نبیه بری به ریاست پارلمان لبنان و شکست محاسبات دشمنان مقاومت

در این چارچوب اولین گام بعد از برگزاری انتخابات پارلمانی، انتخاب رئیس پارلمان است تا به تبع آن رئیس جمهور و نخست‌وزیر آینده نیز معرفی گردند. به همین منظور نخستین جلسه پارلمان جدید لبنان دو هفته بعد از برگزاری انتخابات تشکیل و همانطور که پیش‌بینی می‌شد «نبیه بری» ۸۴ ساله برای هفتمین بار با کسب ۶۵ رای در منصب خود به عنوان رئیس پارلمان ابقا شد.

این درحالی است که مخالفان یا بهتر است بگوییم دشمنان مقاومت در پارلمان لبنان از ابتدا تلاش‌های خود را معطوف به تبلیغات علیه نبیه بری کرده و قصد داشتند یکی از نامزدهای مورد نظر خود را به ریاست پارلمان لبنان برسانند. نگاهی به سوابق نبیه بری در عرصه سیاسی لبنان حاکی از همراهی همیشگی وی با رویکرد مقاومت است.

نبیه بری، سیاستمدار هوشمند لبنانی ز اواسط دهه ۶۰ با امام موسی صدر آشنا شد و در زمره نزدیکان وی قرار گرفت. بری در دوران تأسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و جنبش امل، همراه امام موسی صدر بوده است. وی از اواخر دهه ۷۰ میلادی در جنبش امل در مناصب زیادی حضور داشت. در سال ۱۹۷۸م امام موسی صدر در لیبی ربوده شد. در سال ۱۹۸۴میلادی و در اثنای جنگ داخلی لبنان، بری به عنوان رهبر جنبش امل انتخاب شد و این جنبش را در دوران سخت جنگ‌های داخلی لبنان رهبری کرد. او یکی از حامیان همیشگی مقاومت در لبنان بوده و در همکاری با حزب‌الله عمل می‌کند.

همانطور که گفته شد سرنوشت انتخاب رئیس جمهور و تشکیل دولت جدید به تصمیم پارلمان بستگی دارد و بر همین اساس است که بسیاری انتخاب دوباره نبیه بری به عنوان رئیس پارلمان لبنان را شکستی برای تیم ۱۴ مارس و حزب سمیرجعجع و متحدان وی به شمار می‌آوردند. پرواضح است که سرنوشت سیاسی لبنان به طور کلی بستگی به تشکیل دولت جدید و نخست‌وزیری دارد که روی کار خواهد آمد. بنابراین مخالفان مقاومت متوجه شدند که شرایط تشکیل کابینه همانند چند دوره گذشته خواهد بود و آنها نمی‌توانند دولت مورد نظر خود را روی کار آورده یا به عنوان مثال کابینه تکنوکرات (بدون حضور احزاب سیاسی و با هدف حذف حزب‌الله) تشکیل دهند.

سقوط توطئه سازش لبنان با دشمن صهیونیستی بر همین اساس می‌توان گفت که انتخاب مجدد نبیه بری به عنوان رئیس پارلمان لبنان چندین نتیجه مهم داشت:

- اولین نتیجه این بود که اکنون منسجم‌ترین جناح پارلمانی که اکثریت نصف به علاوه یک را دارد متشکل از ائتلاف ۸مارس  به رهبری حزب الله و همچنین جریان آزاد ملی و برخی نمایندگان مستقل حامی مقاومت است. انتخاب «الیاس بوصعب» به عنوان معاون رئیس پارلمان با ۶۵ رای و  از آن مهمتر انتخاب نبیه بری به عنوان رئیس پارلمان با ۶۵ رای  بر وزنه سنگین مقاومت و متحدان آن در پارلمان لبنان تاکید می‌کند.

- نتیجه دوم شکست فراکسیون حزب نیروهای لبنانی به ریاست سمیر جعجع بود که نامزدهای پیشنهادی این فراکسیون در هیئت دفتر سیاسی پارلمان لبنان پذیرفته نشد.

- نتیجه سوم این است که در حالی که ائتلاف ۸ مارس به رهبری حزب الله همچنان شاهد انسجام و اتحاد  معمول خود با همه متحدانش بود و حتی اختلافات قبلی جنبش امل و جریان آزاد ملی نتوانست این اتحاد را تحت تاثیر قرار دهد؛ جریان ۱۴ مارس و نمایندگان مستقل حامی این جریان از چنین اتحادی برخوردار نبوده و تفرقه و اختلاف میان آنها صراحتا آشکار بود.

- نتیجه چهارم این است که  نتایج انتخابات پارلمانی و همچنین انتخاب رئیس پارلمان و هیئت رئیسه دفتر سیاسی در تعیین نخست وزیر آینده و تشکیل دولت جدید تاثیر زیادی خواهد داشت.   بعد از سنگین‌تر شدن وزنه مقاومت در پارلمان لبنان و انتخاب مجدد نبیه بری به عنوان رئیس پارلمان، جریان مخالف مقاومت و به طور کلی ۱۴ مارسی‌ها و همه وابستگان سفارت آمریکا و عربستان باز هم قادر به کنترل روند تشکیل دولت در لبنان نخواهند بود.

-نتیجه پنجم به سرنوشت پرونده‌های حساسی همچون ترسیم مرزهای دریایی میان لبنان و فلسطین اشغالی و توطئه کشاندن لبنان به مسیر عادی سازی با دشمن صهیونیستی مربوط می‌شود. محور آمریکایی و ابزارهای آن در داخل لبنان از چند دهه گذشته همواره مقاومت را مهمترین مانع اجرای توطئه عادی سازی با اشغالگران صهیونیست در لبنان می‌دانستند؛ توطئه‌ای که در دوره اخیر به روش خطرناک‌تری دنبال می‌شود.

آمریکایی‌ها که با تحریم‌های گسترده مالی و اقتصادی نتوانستند لبنانی‌ها را وادار به سازش با دشمن صهیونیستی کنند اکنون از دروازه ترسیم مرزهای دریایی قصد اجرایی کردن این پروژه خود را دارند. بعد از اینکه تلاش تل‌آویو و واشنگتن در دور اول مذاکرات غیر مستقیم ترسیم مرزها در اکتبر ۲۰۲۰ جهت گرفتن عکس یادگاری با تیم لبنانی و مقدمه چینی برای عادی سازی با این کشور به جایی نرسید، اخیرا «عاموس هوکستاین» میانجی جدید آمریکایی در پرونده ترسیم مرزها که تابعیت اسرائیلی دارد، به مقامات لبنانی پیشنهاد داده که با رژیم صهیونیستی به طور مشترک در منطقه مورد مناقشه اقدام به اکتشاف و حفاری کرده و سود حاصل میان دو طرف تقسیم گردد؛ یعنی عادی سازی اقتصادی و زمینه‌سازی برای سازش در سایر سطوح.

این همان چیزی است که سید «حسن نصرالله» دبیر کل حزب‌الله لبنان در سخنرانی‌های خود قبل از انتخابات درباره آن هشدار داد. سید حسن نصرالله با اشاره به توطئه‌ای که دشمن آمریکایی و صهیونیستی در این پرونده علیه لینان طراحی کرده‌اند تاکید کرد، تا زمانی که لبنان حق اکتشاف و بهره برداری از ثروت‌های دریایی خود را نداشته باشد، رژیم صهیونیستی نیز هیچ حقی برای اقدام در این زمینه ندارد و به همه شرکت‌های بین‌المللی نیز هشدار داد.

بنابراین در سایه ریاست دوباره نبیه بری در پارلمان و نظارت بر پرونده‌های مهم، جریان مخالف مقاومت برای اجرای دستورات آمریکا در پرونده ترسیم مرزها راه دشواری پیش رو دارد و به نظر نمی‌رسد که به نتیجه برسد.

در هر صورت چه نتیجه انتخابات لبنان و چه انتخاب دوباره نبیه بری به عنوان رئیس پارلمان حاکی از آن است که تغییر خاصی در روند سیاسی این کشور رخ نخواهد داد؛ به طوری که بعد از آغاز رایزنی‌های پارلمانی برای تشکیل دولت مجددا شاهد ورود محور آمریکایی- سعودی و متحدانش به خط انتخاب نخست‌وزیر جدید و تکرار سناریوهای بن‌بست سیاسی و تداوم مانع‌تراشی‌های خارجی در حل بحران‌های لبنان خواهیم بود؛ مگر اینکه برخی مسئولان این کشور با کاهش وابستگی‌ به آمریکا و عربستان و عبرت گیری از تجارب تلخ گذشته، همسو با مقاومت برای منافع مردم تلاش کنند.

** خبرنگار: مصطفی خاطری