به گزارش مشرق، هفته پیش خبری منتشر شد مبنی بر تهیه پیش نویس قطعنامه پیشنهادی از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) برای ارائه به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیروز هم خبرگزاری فرانسه گزارش داد که پیش نویس این قطعنامه به شورای حکام ارائه شده و قرار است امروز یا فردا درباره آن تصمیم گیری شود. پیش نویس قطعنامه‌ای که پس از گزارش هفته گذشته «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران توسط آمریکا و سه کشور اروپایی تنظیم شد. البته جمهوری اسلامی ایران صراحتا اعلام کرده‌ پاسخ متناسب، فوری و موثر خواهد داد و مسؤولیت آن نیز متوجه مدیرکل آژانس و بانیان آن است. 

رویترز پیش از این گزارش داده بود که آمریکا و سه کشور اروپایی پیش نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک خود به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ارائه داده و عنوان کرده‌اند که حل نشدن موضوعات مرتبط با مواد اورانیوم پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده، به شدت مایه نگرانی است.این چهار کشور همچنین گفته‌اند که «به دلیل همکاری ناکافی ایران» اختلافات و مسائل پادمانی همچنان حل نشده و از ایران خواسته‌اند که «فوراً پیشنهاد آژانس برای تعامل بیشتر برای حل و فصل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده را بپذیرد».

آمریکا که خود با خروج از برجام در دوران ترامپ، عامل اصلی وضعیت پیش آمده در خصوص این توافق است و سه کشور اروپایی هم که نه تنها بعد از خروج آمریکا از این توافق به تعهداتشان برای بهره‌مندی اقتصادی ایران از مزایای برجام عمل نکردند، باز هم در اقدامی ضد ایرانی این قطعنامه را پخت و پز کرده‌اند. این سه کشور علاوه بر این روز سه‌شنبه ۱۷ خرداد ماه و همزمان با نشست شورای حکام آژانس بیانیه مشترکی را منتشر کرده و از ادامه پیشرفت هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده‌اند. 

در این بیانیه آمده است: «ما از ادامه پیشروی هسته‌ای که مدیرکل در این گزارش مستند کرده، عمیقا نگران هستیم. در نتیجه فعالیت‌های هسته‌ای ایران که برای سه سال است که در تضاد با برجام بوده، هم اکنون برنامه هسته‌ایش بیش از هر زمان دیگری در گذشته پیشروی داشته است.این موضوع در حال تهدید امنیت بین‌المللی بوده و خطر تضعیف رژیم عدم اشاعه جهانی را به همراه دارد».

این بیانیه می‌افزاید: «انباشته شدن هشدار آمیز مواد غنی سازی شده به خصوص اورانیوم بسیار غنی شده تا غنای ۶۰ درصد و اورانیوم غنی شده تا ۲۰ درصد، دلیلی برای نگرانی زیاد است. این موضوع زمان گریزی که ایران برای نخستین سلاح هسته‌ای نیاز دارد را کاهش داده و عدم اعتماد درباره مقاصد ایران را شدت می‌بخشد».

در این بیانیه عنوان شده است: «پیشروی‌های هسته‌ای ایران نه تنها خطرناک و غیرقانونی بوده، بلکه این فعالیت‌ها خطر از هم پاشیدن توافقی را به همراه دارند که ما با یکدیگر با دقت برای احیای برجام تنظیم کردیم. ادامه تحقیق و توسعه و استفاده گسترده از سانتریفیوژهای پیشرفته به طور مداوم، قابلیت‌های غنی سازی ایران را بهبود می‌بخشد. ایران در حال حاضر با بیش از ۲ هزار سانتریفیوژ قدرتمند پیشرفته غنی سازی می‌کند که چند بار سریع‌تر از مدلی که تحت برجام مجاز بوده می‌توان غنی سازی کند. هر اندازه ایران به پیشبرد و انباشت دانش با پیامدهای غیرقابل بازگشت بپردازد، بازگشت به برجام مشکل‌تر خواهد شد».

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش روز دوشنبه هفته گذشته خود اعلام کرد که اورانیوم غنی‌ شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده است.آژانس همچنین در گزارش خود اعلام کرد که ایران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سؤال‌های آژانس درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در ایران طی سه سال گذشته ناکام بوده است.

نگرانی این سه کشور اروپایی در حالی مطرح می‌شود که اقدامات جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات برجامی آن هم یک سال بعد از خروج ترامپ از برجام و صبر راهبردی که پیشه کرد، کاملا در چارچوب برجام و برطبق بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق انجام شده است. از سوی دیگر این سه کشور در حالی نگران پیشرفت برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران می‌شوند که چشمان خود را بر روی برنامه نظامی هسته‌ای رژیم صهیونیستی و کلاهک‌های هسته‌ای این رژیم بسته‌اند و نه تنها سکوت پیشه کرده، نگران تهدیدات حاصل از این اقدامات  هم نیستند. 

البته این سکوت مختص سه کشور اروپایی نیست و در پی سکوت رافائل گروسی مدیرکل آژانس و امتناع از ذکر نام عاملان خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ایران و این‌که گفته بود وظیفه ندارم در این باره سخن بگویم، واکنش کاظم غریب آبادی نماینده سابق ایران در آژانس را به همراه داشت و وی ۲۳ مهر ماه ۱۴۰۰ خطاب به گروسی گفت: فایده عضویت در معاهده عدم اشاعه و اجرای کامل پادمان‌های آژانس چیست؟ چگونه می‌توان آژانس را به عنوان یک نهاد جدی، حرفه‌ای و بیطرف دید، در حالی که اجرای رژیم پادمانی خود را به طور برابر و عادلانه برای تمامی اعضایش دنبال نمی‌کند؟ سکوت و غفلت در برابر برنامه هسته‌ای اسرائیل پیام منفی را به اعضای معاهده ان.پی.تی می‌فرستد، مبنی بر این که «عضویت در معاهده مساوی است با پذیرش قوی ترین راستی آزمایی و نظارت، در حالی که بیرون ماندن از آن به معنای رهایی از هرگونه تعهد و انتقاد و حتی دریافت پاداش است!».

البته غریب آبادی دی ماه ۱۳۹۹ در نامه‌ای به مدیرکل آژانس برنامه پنهان سلاح‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی را تهدید جدی امنیت و ثبات منطقه و جهان خواند و خواستار پیوستن فوری و بدون هیچ قید و شرط این رژیم به معاهده NPT شد. 

در این نامه آمده بود: از آنجا که همه به جز رژیم اسرائیل در منطقه خاورمیانه عضو معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) هستند و متعهد شده‌اند که پادمان‌های جامع آژانس را بپذیرند، توسعه یک برنامه پنهانی سلاح‌های هسته‌ای توسط رژیم اسرائیل، یک تهدید جدی مداوم نه تنها برای امنیت و ثبات منطقه و جهان، بلکه همچنین برای اثربخشی و کارآیی معاهده NPT و رژیم پادمان آژانس است. موضوع «قابلیت‌های هسته‌ای اسرائیل و تهدیدهای مرتبط با آن» دهه‌هاست که در دستورکار مجمع عمومی سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و قطعنامه‌های بسیاری در این مجامع در این خصوص به تصویب رسیده است. متأسفانه، علیرغم تمامی این تلاش‌ها، رژیم اسرائیل با بی توجهی به معاهده عدم اشاعه، خودداری از پیوستن به معاهده و امتناع از قرار دادن تمامی تأسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای خود تحت پادمان‌های جامع آژانس، جامعه بین‌المللی را نادیده می‌گیرد.

البته رافائل گروسی مدیرکل آژانس که هفته گذشته و در آستانه نشست شورای حکام به سرزمین‌های اشغالی سفر کرد در نشست خبری بعد از آغاز به کار نشست شورای حکام در پاسخ به سؤالی درباره سفرش گفت: «آژانس باید به عنوان بخشی از کار خود با همه گفت‌وگو داشته باشد. نمی‌توانیم با برخی صحبت کنیم و با برخی صحبت نکنیم....من به آن جا رفتم تا این پیام را ابلاغ کنم که بگذارید که آژانس به کار خود را انجام دهد و اگر اجازه بازرسی از سوی ایران را داشته باشیم، بازرسی‌ها نتایج خوبی خواهد داشت. تمامی کشورها حتی اسرائیل هم باید به ان.پی.تی بپیوندند و تمامی تأسیسات و پادمان‌ها و تجهیزات آژانس را داشته باشند. مهم است که صدای آژانس در همه جا شنیده شود».

«رافائل گروسی» روز سه‌شنبه ۱۷ خرداد ماه در مصاحبه‌ای با شبکه «تی‌آرتی» در پاسخ به این سؤال که «ایران گفته شما تمایلی به محکوم کردن حملات انجام‌ شده علیه تأسیسات هسته‌ای این کشور نداشته‌اید و این مسئله باعث ایجاد مشکلاتی شده است. آیا شما تمایلی دارید حملات به سایت‌های هسته‌ای ایران را محکوم کنید؟» اظهار داشت: «من به صراحت درباره محکوم کردن هر گونه اقدام خشونت‌آمیز علیه هر کسی اظهارنظر کرده‌ام. من دیپلمات هستم. من مرد صلح هستم و قاطعانه هر گونه اقدام خشونت‌آمیز- در هر کجا که اتفاق بیفتد و هر کسی که باعث و بانی آنها باشد- را محکوم می‌کنم. من فکر می‌کنم ما باید روی چیزهایی که باید تمرکز کنیم. ما می‌دانیم که مشکلات دقیقاً چه چیزهایی هستند. باید روی آنها کار کنیم و درباره آنها شفاف‌سازی کنیم. وقتی که این کار را انجام بدهیم، کل وضعیت شفاف می‌شود.

* سه کشور اروپایی از هیچ تلاشی فروگذار نکردند!

گفتنی است، در بیانیه روز گذشته اتحادیه اروپا همچنین عنوان شده است: « سه کشور اروپایی، اتحادیه اروپا و سه کشور دیگر از آوریل ۲۰۲۱ درگیر مذاکرات فشرده با ایران با هدف احیای برجام بوده‌اند. تروئیکای اروپایی زمانی که سه ماه پیش وین را ترک کردند از هیچ تلاشی فروگذار نکردند و ما یک توافق قابل اجرا بر روی میز داشتیم که به بازگشت ایران به پایبندی به تعهدات خود در برجام و آمریکا به توافق منتهی می‌شود. ما متاسف هستیم که ایران از فرصت دیپلماتیک برای انعقاد توافق استفاده نکرده است. ما همواره شفاف کرده‌ایم که اولویت ما احیای برجام بوده است. به طور مشابه ما شفاف ساخته‌ایم به دلیل ادامه ایران در پیشروی قابلیت‌های هسته‌ای، تضعیف مزایای عدم اشاعه توافق و در نتیجه امکان دستیابی به توافق، این توافق نمی‌تواند تا ابد بر روی میز باقی بماند ». 

 ۱۷ فروردین ماه ۱۴۰۰ مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ با حضور انریکه مورا معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور رفع تحریم‌های آمریکا در شهر وین به صورت حضوری برگزار و در همین راستا ۶ دور این مذاکرات تا ۳۰ خرداد ماه ۱۴۰۰ در دولت دوازدهم برگزار شد، ولی در پی کارشکنی‌های آمریکا و با وجود پیشرفت‌هایی که حاصل شده بود، نتیجه‌ای به همراه نداشت. با آمدن دولت سیزدهم قرار شد در این زمینه تصمیم گیری شود که در نهایت با رایزنی‌های انجام شده هشتم آذر ماه این مذاکرات برای رفع تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا در شهر وین کلید خورد. دور هفتم مذاکرات هشتم آذر ماه در وین آغاز و روز دوشنبه ششم دی ماه نیز دور هشتم مذاکرات در شهر وین آغاز و در نهایت ۲۰ اسفند ماه مذاکرات دچار وقفه شد. در همین زمینه «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ۲۰ اسفند ماه ۱۴۰۰ در توئیتی نوشت: به دلیل عوامل خارجی به وقفه در گفت‌وگوهای وین نیاز است. متن نهایی اساسا آماده و روی میز است. به‌ عنوان هماهنگ‌کننده، من به همراه تیمم به ارتباط با همه اعضای برجام و آمریکا برای غلبه بر وضعیت فعلی و نهایی کردن توافق ادامه خواهم داد. پس از آن سعید خطیب‌زاده در توئیتی نوشت: وقفه اعلام شده در مذاکرات وین می‌تواند زمینه ساز حل موضوعات باقیمانده و بازگشت نهایی باشد. دستیابی به موفقیت در گفت‌وگوها تمرکز اصلی همه طرف‌ها خواهد بود. هیچ عامل خارجی بر اراده مشترک ما به منظور حرکت به سمت یک توافق جمعی اثر نخواهد گذاشت.

از آن زمان پیام‌ها بین ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم و به واسطه انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها رد و بدل شد و مورا هم دو بار به تهران سفر کرد. آنگونه که امیرعبداللهیان گفته بود یکسری پیام‌ها نیز از طریق وزرای خارجه اروپایی و منطقه رد و بدل شده است. جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده که توافق در وین در دسترس است، آن هم منوط به اتخاذ تصمیم سیاسی در واشنگتن. 

البته نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای در نشست شورای حکام بار دیگر تلاش کرد ایران را مقصر وقفه در مذاکرات وین نشان دهد.