به گزارش مشرق، هر ساله، هزاران نفر وابسته به دریافت خون و محصولات خون اهدا شده برای زنده ماندن هستند.برخی آسیب ها و بیماری های خاص می توانند به سرعت باعث کاهش سطح خون شوند.بدون خون کافی، اکسیژن کافی در بدنشان دریافت نمی کنند که منجر به مرگ می شود. بسیاری از بیمارستان ها و مراکز پزشکی از خون اهدا شده برای نجات جان بیماران خود استفاده می کنند.

در حالی که اهدای خون برای برخی افراد می تواند حیاتی باشد، اما چه اثراتی بر روی کسانی دارد که خون اهدا می کنند؟ در این مقاله، نگاهی به مزایا و معایب اهدای خون می اندازیم.

مزایای اهدای خون

در حالی که خون اهدا شده برای افراد نیازمند مهم است، اما برخی متخصصان پزشکی ثابت می کنند که اهدا کنندگان خون نیز از اهدا کردن خونشان سود می برد.

کاهش سطح آهن:

آهن ماده ای معدنی است که بدن برای تولید گلبول های قرمز خون به آن نیاز دارد. با این حال، آهن بیش از حد می تواند برای سلامت شخص مضر باشد. می تواند به اندام های مختلف بدن مثل کبد و قلب تاثیر بگذارد و بر نحوه کارکرد آن اعضا تاثیر بگذارد.

شناسایی عوارض جانبی سلامتی:

هر فردی که خون اهدا می کند، یک معاینه فیزیکی ساده و تست خون کوتاه قبل از دادن خون انجام می دهد. در نتیجه این امکان وجود دارد که فرد بتواند نگرانی های سلامتی ناشناخته را به عنوان بخشی از فرآیند اهدای خون تشخیص دهد. این مسائل مربوط به سلامتی، می توانند شامل نگرانی های فشار خون و یا تعداد کم خون باشند.

یک فرد هرگز نباید از اهدای خون برای پیدا کردن بیماری های مربوط به خون مانند هپاتیت B، هپاتیت C و یا HIV استفاده کند. در عوض، باید به پزشک مراجعه کنند. اگرچه مقدار کم خون یک فرد او را از اهدای خون منع می کند، اما کشف این اطلاعات می تواند به او کمک می کند تا اطلاعات بیشتری در مورد سلامتی خود داشته باشند.

سوزاندن کالری:

اهدای خون۶۵۰ کالری را می سوزاند. در فرد مناسب، اهدای خون بسیاری از مزایای سلامتی را با چند ریسک ارائه می دهد. بانک های خون معمولاً هر احتیاط ممکن را برای کمک به اهدای خون به خون اهدایی می کنند.

کمک می کند که مردم نسبت به خودشان احساس خوبی پیدا کنند:
اهدای خون قدرت تاثیر گذاشتن بر سه نفر را دارد که برای زنده ماندن به خون نیاز دارند. دانستن اینکه آن ها برای زندگی دیگران تفاوت ایجاد کرده اند می توانند استرس فرد را کاهش دهد و باعث شود که آن ها احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند.

کاهش خطر حمله قلبی:

مطالعات نشان داده است که اهدای خون می تواند خطر حملات قلبی را به میزان ۱ / ۳ درصد به خصوص در مردان کاهش دهد. خون، به ویژه سلول های قرمز خون، حاوی هموگلوبین هستند که از آهن تشکیل شده اند، که برای اتصال اکسیژن بکار می رود.

مقدار مورد نیاز آهن به جنسیت و سن بستگی دارد. مردان بزرگسال به ۸.۵ میلی گرم در روز و زنان بزرگ سال در سن بارداری به ۱۸.۹ میلی گرم روزانه نیاز دارند. آهن از مواد غذایی مشتق شده از منابع زیستی (آهن غیر هموگلوبینی )با فراهمی زیستی ۲ - ۳ % و منابع حیوانی (آهن هموگلوبینی ) با فراهمی زیستی ۲۰ - ۲۳ % بدست می آید.

این حقیقت که جذب آهن غیر هموگلوبینی سخت است در واقع مفید به نظر می رسد، به این دلیل که آهن به راحتی هنگام مصرف بیش از حد جذب می شود، مانند آهن هموگلوبینی که از گوشت دریافت شده و در بدن تجمع می یابد، می تواند خطر بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.

با تجمع آهن، رادیکال های آزاد در بدن افزایش یافته و کلسترول را اکسید کند. کلسترول اکسید شده روی دیوارهای رگ های خونی قرار می گیرد. اکسیداسیون کلسترول در رگ های خونی باعث ایجاد پلاک (آترواسکلروز) می شود که شیوع بیماری قلبی عروقی است.

با اهدای منظم خون، احیا خون به سرعت صورت می گیرد، اکسیداسیون کلسترول آهسته تر می شود. علاوه بر این، خون به آرامی جریان می یابد و می تواند از تجمع چربی و کلسترول در دیواره عروق کرونری جلوگیری کند. بنابراین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.

مزایای اهدای خون برای بدن

جلوگیری از آسیب کبد:

کبد عضو بسیار مهم بدن است که به طور فعال، فرآیند متابولیسم ویتامین ها، مواد معدنی، پروتئین، چربی ها، و کربو هیدرات ها را تضمین می کند. کبد گلوکز را به گلیکوژن تبدیل کرده و به ذخیره سازی گلیکوژن، ویتامین ها و مواد معدنی کمک می کند. این عضو حیاتی بدن نقش مهمی در تصفیه خون و سم زدایی نیز دارد، همچنین پروتئین های پلاسما و عوامل لخته کننده خون را ترکیب می کند.

با اهدای منظم خون باید از آسیب کبد ناشی از آهن اضافی در بدن جلوگیری کنیم. مصرف غذاهایی که غنی از آهن هستند می تواند سطح آهن را در بدن افزایش دهد، چون آهن بطور محدود استفاده می شود، آهن اضافی جذب شده و در کبد و پانکراس ذخیره می شود. در پایان می تواند خطر ابتلا به سیروز، از کار افتادن کبد، آسیب پانکراس و اختلالات قلبی را افزایش دهد.

تحریک گلبولها :

پس از اهدای خون، بدن برای تامین خون از دست رفته تلاش می کند. این افراد به طور مرتب می توانند به تحریک تولید سلول های جدید خون کمک کنند. اهدای خون به سلامت بدن و عملکرد موثر آن کمک می کند.

کاهش خطر هموکروماتوز:

هموکروماتوز یک اختلال ژنتیکی است که در آن بدن بیش از حد آهن را از غذا جذب می کند. سپس آهن اضافی در اندام های مختلف، به خصوص کبد ته نشین می شود. آهن اضافی نیز می تواند در لوزالمعده، کبد، بیضه، تخمدان، پوست و مفاصل ذخیره شود. برای غلبه بر هموکروماتوز، باید بطور روتین خون را تعویض کنید تا آهن اضافی بدن کاهش یابد.

این بیماری می تواند به ارث برده شود و یا ممکن است بر اثر اعتیاد به الکل، یا .... ایجاد شود. اهدای خون به صورت مداوم می تواند به کاهش آهن بیش از حد کمک کند.

کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی:

در خون، آهن وجود دارد که بر روی غلظت خون تاثیر می گذارد .سطح بالای آهن باعث می شود خون غلیظ شود. علاوه بر افزایش سطح آهن نیز می تواند فرآیند اکسیداسیون کلسترول را تسریع کند.

این بیماری می تواند در خون تاثیر گذاشته و اصطکاکی را افزایش دهد که جریان خون در رگ های خونی و خطر وقوع مقاومت در رگ های خونی را بیشتر می کند. براساس مجله آمریکایی اپیدمیولوژی، با اهدای خون، می توانید خطر ابتلا بیماری قلبی را به میزان ۳۳% و خطر حمله قلبی را به میزان ۸۸% کاهش دهید.

محققان انجمن پزشکی آمریکا اعلام کردند که با اهدای خون در هر شش ماه یکبار می توان خطر حمله قلبی و سکته در سنین ۴۳ تا ۶۱ سال را کاهش داد.

کاهش خطر ابتلا به سرطان:

سرطان یک بیماری مرگبار است. خطر ابتلا به سرطان اغلب با سطوح بالای آهن در خون مرتبط است. هرچه آهن بالاتر باشد، پتانسیل برای رشد سرطان بیشتر خواهد بود. خبر خوب برای اهدا کنندگان دائمی خون این است که با خون اهدایی، میزان آن خون آنها کنترل می شود. یعنی خطر سرطان کبد، روده، ریه ها و گلو کاهش می یابد.

کاهش کلسترول:

با اهدای خون، ما نه تنها به دیگران کمک می کنیم بلکه خطر کلسترول بالا را نیز کاهش می دهیم. چگالی بالا لیپوپروتئین HDL می تواند برای بدن مفید باشد چون می تواند جریان خون را سرعت بخشد. اما شما باید نگران باشید، چگالی کم لیپوپروتئین LDL، که می تواند منجر به مسدود شدن جریان خون شود.

خون حاوی آهن است، اگر آهن در خون بیش از حد باشد، کلسترول می تواند اکسید شود. این به این معنی است که انسداد در رگ های خونی وجود خواهد داشت. بنابراین، اهدای خون برای کاهش مقدار آهن در خون لازم است.

کلسترول LDL معمولا در غذاهای حیوانی مثل گوشت و غذاهای دیگر مثل فست فود و شیر یافت می شود. اگر آهن از طریق اهدای خون از بین نرود، باعث رسوب چربی بر روی دیواره های رگ های خونی می شود که به نوبه خود می تواند منجر به بیماری هایی نظیر بیماری های قلبی و سکته شود.

تسریع در فرآیند التیام زخم :

وقتی یک خون اهدا می کنید، بدن با کاهش سلول های قرمز خون وفق داده می شود. تنظیم بدن زمانی رخ می دهد که بدن التیام پیدا می کند. تاثیر این تنظیمات بر فرآیند التیام زخم نیز تاثیر خواهد گذاشت که شما تجربه می کنید.

کنترل وزن:

برای افرادی که اضافه وزن دارند، توصیه می شود که به طور منظم خون اهدا کنند. به این دلیل که هر اهدای خون می تواند بیش از ۶۵۰ کالری چربی را بسوزاند. با این حال، راهی برای کاهش وزن تلقی نمی شود زیرا کاهش وزن تنها راه کنترل وزن است. برای اهدا کردن خون، شرایط ویژه ای وجود دارد. برای اهدا کنندگانی که حدود ۴۹ کیلوگرم وزن دارند، باید سطوح معینی هموگلوبین و آهن وجود داشته باشد تا بتوانند هر دو ماه یا سه ماه به طور منظم خون اهدا کنند.

جلوگیری از پیری زودرس:

چنانچه در بخش سلامت نمناک می خوانید با اهدای منظم خون،نه تنها وزن خود را کاهش می دهید بلکه ذهن شما نیز پایدارتر می شود. با انجام این کار، برای تمام فعالیت هایی که انجام می دهید تمرکز بیشتری داشته و باعث می شوید که همه چیز به آرامی در حال اجرا باشد. بنابراین استرس را تجربه نمی کنید. استرس یکی از محرک های پیری زودرس است، اگر بتوانید ذهن خود را کنترل کرده و همچنین اهدای خون انجام دهید، می توانید پوست خود را صاف نگه دارید که به راحتی چروک نشود.

معایب اهدای خون 

هنگامی که به روش درست انجام شود، اهدای خون ایمن است. اگر یک بانک خون برای استفاده مجدد از سرنگ استفاده کند، این می تواند خطر ابتلای فرد را به یک عفونت خونی افزایش دهد.

به همین دلیل، این یک بخش روتین برای گرفتن خون است که باید از سوزن های جدید برای هر اهدا کننده استفاده کرد و تمام افراد باید دست هایشان را بشویند. سازمان غذا و داروی آمریکا بر روی بانک های خون نظارت می کند، تا مطمئن شود که آن ها به طور ایمن در حال جمع آوری خون هستند. فرد می تواند برخی عوارض جانبی را در نتیجه اهدای خون تجربه کند.این موارد عبارتند از:

سرگیجه
احساس ضعف
سبکی سر
تهوع

این علائم معمولاً ظرف سه روز بعد از اهدای خون تمام می شوند.

اگر سطح آهن فرد پس از اهدای خون خیلی پایین باشد، می تواند مصرف غذاهای غنی از آهن را افزایش دهند. غذاهایی غنی از آهن زیاد شامل گوشت قرمز، اسفناج و اب میوه های غنی از آهن و غلات می شوند. 

نکته :

اگر فردی در نظر دارد یک اهدا کننده خون باشد، مهم است که مراحل دخیل در فرآیند را درک کنند.

آماده سازی برای اهدای خون:

قبل از اهدا، افراد باید برای اهدا ثبت نام کنند، یک سابقه پزشکی را پر کنند و یک معاینه فیزیکی کوچک انجام دهند. این گام ها به تضمین این امر کمک می کنند که فرد در معرض بیماری هایی قرار نداشته باشد، که ممکن است با اهدای خون به دیگران سرایت کند. این تست ها همچنین نشان می دهند که اگر کسی کاندیدای خوبی برای دادن خون است، هیچ مشکلی ندارد. مثال های این مسائل شامل سطوح هموگلوبین کم و یا فشار خون بالا یا پایین هستند.

پزشک بازو را با پد الکلی تمیز کند و عضوی از تیم اهدا سوزن سرنگ را به رگ فرو می کند.
سوزن جدید و استریل شده.
سوزن به یک لوله و کیسه متصل است و خون تا زمانی که پر شود، کار ادامه دارد.
کل زمان اهدای خون به طور متوسط ۸ تا ۱۰ دقیقه طول می کشد.
اگر فرد یک محصول خونی مانند پلاکت ها یا پلاسما را اهدا کند، این فرآیند می تواند تا ۲ ساعت طول بکشد.

پس از اهدای خون:

هنگامی که اهدای خون تمام شود، پرسنل پزشکی سوزن را برمی دارد، گاز نخی می گذارد و فشار می دهد و بانداژ را بر روی بازوی فرد قرار می دهند. اهدا کنندگان معمولاً ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل از رفتن می مانند و در طی این مدت به خوردن و نوشیدن تشویق می شوند.

پس از اهدای خون، تیم های پزشکی خون را دریافت خواهند کرد و آن را برای بیماری های ارثی بالقوه آزمایش خواهند کرد. مثال هایی از اینها شامل HIV، هپاتیت B، هپاتیت C و سیفیلیس است.

سازمان خیریه معمولاً بیش از دوازده تست برای تضمین ایمنی خون های اهدایی انجام می دهد. خون اهدایی تنها برای مدتی می تواند دوام بیاورد و باید قبل از انقضای آن استفاده شود. در نتیجه، بانک های خون و بیمارستان ها تقریباً نیاز مداوم به خون اهدا شده دارند.