به گزارش مشرق به نقل از مهر، سالیانه ده ها هزار واحد مسکونی جدید در کشور ساخته می شود که نگاهی به وضعیت اشتغال‌زایی هر پروژه ساختمانی بیانگر فعالیت صدها ساعت فعالیت نیروهای ماهر و ساده برای تکمیل یک پروژه است.

با این حال در سال‌های اخیر با اجرای طرح مسکن مهر روند اشتغال زایی ساختمان سازی در کشور بهبود یافته است و دولت آمارهایی از ایجاد فرصت اشتغال برای 500 هزار نفر در قالب این طرح سخن می گوید.

دلایل جذابیت کارگر خارجی

متاسفانه به دلیل نوع نگرش کارفرمایان خصوصی در بخش مسکن و همچنین ناتوانی دستگاه‌ها در انجام بازرسی های ادواری و موثر، همچنین پایین بودن میزان بهره وری نیروی کار در سال های اخیر، استفاده از کارگران خارجی به ویژه افاغنه و آن بخش غیرمجاز برای اشتغال در پروژه های ساختمانی افزایش یافته است.

دیگر کارفرمایان ساختمان سازی تمایل چندانی به استفاده از نیروی ایرانی به ویژه در بخش نیروی کار ساده از خود نشان نمی دهند و این موضوع با دقت در اجتماع کارگران در میادین و خیابان ها برای کار به وضوح قابل مشاهده است.

هرچند کارجویان غیرمجاز خارجی به دلیل ورود بدون طی مراحل قانونی به کشور سعی می کنند در مکان‌هایی که امکان دیده شدن دارند، تجمع نکنند اما جدا از این مسئله، نوع نگاه کارفرمایان خانه ساز نیز باعث شده است تا درصد قابل توجهی از کارگرانی که از آن سوی مرزها وارد کشور شده اند، شغلی برای خود دست و پا کنند و کارگر ایرانی همچنان در جستجوی کار باقی بماند.

دست به جیبی کارفرمایان برای کارگر افغانی!

در این میان، باید گفت ارزان بودن دسترسی کارفرما به کارگر خارجی، حذف هزینه های مربوط به بیمه، امکان تسلط بیشتر بر نحوه کارکرد کارگر افغانی به دلیل شدیدتر بودن نیاز آنها به کار نسبت به کارجویان ایرانی و همچنین بهره وری بالاتر؛ از دلایلی است که کارفرمایان را تحریک می کند تا استفاده از کارگر خارجی را تست کنند.

امروز که چند دهه از حضور خارجی ها در بازار کار کشور به ویژه در بخش مسکن می گذرد، شاهد هستیم که آنها توانسته اند بسیاری از فرصت‌های شغلی را از دست نیروی متقاضی کار ایرانی خارج کنند و رفته رفته با بهبود شرایط حضور آنها در کشور به دلیل کسب تجربه و مهارت، دیگر معادله عوض شده و این کارفرما است که باید برای به کارگیری آنها دست به جیب شود.

شرایط دیگر در برخی از پروژه های ساختمانی به نحوی شده است که کارفرمایان اقدام به اخراج نیروی کار ایرانی به منظور استفاده از کارگر افغانی می کنند و در بعضی از پروژه های مسکن سازی دیگر اثری از نیروی کار ایرانی جز کارفرما و چند نفر از همکاران وی، نیست.

به واقع اقدامات بازدارنده و قهری دولت در چند دهه ای که از حضور اتباع بیگانه در بازار کار ایران می گذرد، نیز نتوانسته است باعث اصلاح و ساماندهی در اشتغال خارجیان در ایران و تغییر نگرش کارفرمایان در چگونگی استفاده از نیروی خارجی شود.

بازرسی های نامنظم و جریمه 50 هزار تومانی کارفرمایان به ازای استفاده از هر کارگر غیرمجاز خارجی در هر روز، حتی زندان و برخی دیگر از اقدامات در این بخش تاکنون نتوانسته است تاثیری در روند ورود اتباع بیگانه به کشور و همچنین تشویق کارفرمایان به استفاده از نیروهای متقاضی کار داخلی داشته باشد.

حذف نیروی ایرانی از پروژه‌های مسکن

برخی کارفرمایان ساختمان سازی خصوصی وقتی در مقابل این پرسش قرار می گیرند که چرا کارفرمایان کارگر خارجی؛ آن هم از نوع غیرمجاز که ممکن است مسائل مهمی از قبیل جریمه، زندان و برخی محرومیت ها برای کارفرما را نیز به همراه داشته باشد، جذب می کنند، پاسخ می‌دهند: درست است که در برخی مواقع بازرسی و جریمه نیز در کار است، اما ما در نهایت به سود و منفعت خود نگاه می کنیم.

آنان تاکید می کنند: واقعیت این است که خیلی برای کارفرمای خصوصی دغدغه اشتغال نیروی بیکار داخلی وجود ندارد و این مسائل وظیفه دولت است. کارفرما تلاش می کند پروژه ای را که قرارداد بسته است، با کمترین هزینه به انجام برساند. یک مسئله مهم دیگر که وجود دارد، این است که یک کارگر افغانی تقریبا به اندازه 2 کارگر ایرانی بهره وری و تاثیرگذاری دارد.

 جدول تغییرات دستمزد کارگران افغانی در ایران

به گفته آنان، علاوه بر این در گذشته برای کارفرمایان پرداخت هزینه کمتر در قبال بکارگیری کارگر افغانی نیز حائز اهمیت بود. اما امروز به دلیل ماهر شدن درصد قابل توجهی از افاغنه در ایران، دیگر باید برای به خدمت گرفتن آنها در نوبت بمانیم!

این کارفرمایان ادامه می دهند: در اوایل امسال حقوق روزانه یک کارگر ساده افغانی 25 هزار تومان بود که پس از مدتی از گذشتن سال به 30 هزار تومان و در تابستان هم به دلیل افزایش کارهای ساختمانی به 35 هزار تومان و یک وعده ناهار افزایش یافته است.

آنان همچنین از افزایش حقوق نگهبانان افغانی شاغل در پروژه های ساختمانی نیمه کاره سخن گفته و می افزایند: تا چند ماه پیش برای هر نفر در این بخش 700 هزار تومان هزینه می کردیم که در حال حاضر کمتر از 800 هزار تومان دیگر کسی حاضر به کار نمی شود. البته این مبلغ هم برای 30 روز کار است.

به گفته آنان، هر کارگر ماهر افغانی که توانایی انجام مشاغلی مانند گچ کاری، نقاشی، سنگ کاری و مشاغلی از این دست را دارد نیز روزانه بین 80 تا 100 هزار تومان از ما دریافت می کند اما 2 برابر یک نیروی ایران می تواند کار تحویل دهد.