به گزارش مشرق، «الکساندر کنیازف» کارشناس سیاسی و استاد دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ روسیه در یادداشتی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس قرار داد، به بررسی اهمیت برگزاری ششمین نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر پرداخت.

در این یادداشت آمده است: سکون نسبی در فعالیت های سیاسی سطح عالی «پنج گانه خزر» که پس از نشست سران در ماه آگوست سال ۲۰۱۸ در «آکتائو» قزاقستان به بار آمده بود، با توجه به تغییرات چشمگیر واقعیت های ژئوپلیتیکی نمی توانست بیش از این ادامه پیدا کند. اهمیت این موضوع فقط محدود به روسیه نیست که در وضعیت جنگ علنی ترکیبی با آمریکا و غرب به اصطلاح جمعی قرار دارد.

هرچند برای «مسکو» در شرایط تحریم های جدید قبل از هر چیزی فهم و درک این نکته مهم بود که همکاری های شکل گرفته در دریای خزر از چه چشم اندازی برخوردار می باشند. شایان ذکر است که این موضوع در متن چرخش تمام فعالیت های اقتصادی خارجی روسیه به سمت شرق ارزش بیشتری به خود گرفته است.

به طور سنتی، منطقه خزر همیشه از جایگاه مهمی در فهرست اولویت های سیاست خارجی روسیه برخوردار بود و حالا نقش آن با توجه به ضرورت متعادل سازی روند «چرخش به سمت شرق» به مراتب و به سرعت افزایش پیدا خواهد کرد.

به طور مسلم روابط با چین، پرحجم‌ترین بخش سیاست جدید شرقی روسیه را به خود اختصاص داده و تشدید همکاری ها با ایران، هند، خلیج فارس و کل حوزه اقیانوس هند باید منجر به ایجاد نوعی تعادل در تعاملات با «پکن» شود. از این منظر، مسیر خزر با دسترسی به «چابهار» از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

در شرایط موجود دهلیز فرامرزی «شمال-جنوب» ارزش بالای کسب کرده و علاوه بر ابعاد دوجانبه روسی- ایرانی آن، همچنین رفتار سایر کشورهای حاشیه خزر نیز نقش مهمی ایفا خواهد کرد.

کشورهای دریای خزر باید به طور جمعی قالب‌های تعاملاتی را ایجاد می‌کردند که زمینه برای کاهش خطرات ناشی از همکاری با کشورهای غربی را فراهم می نمود، زیرا دقیقا این موضوع برای آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان به مانعی بر سر راه بهره برداری از ظرفیت های تعاملات در این حوزه تبدیل شده است.

به ویژه اینکه در روز برگزاری نشست سران خبر اعمال نخستین تحریم‌های ثانویه در آسیای مرکزی منتشر شد: شرکت «Promcomplektlogistic» ازبکستان به ظن «حمایت از مجتمع صنایع نظامی روسیه» در فهرست تحریم‌های وزارت بازرگانی آمریکا قرار گرفت.

البته ازبکستان جزو «پنج گانه خزر» نیست، اما با تمام کشورهای این حوزه به طور فعال تعامل انجام می دهد.

اینجا بحث ایجاد چنین یک سابقه ای از اهمیت برخودار است: نهادهای اقتصادی هیچ یک از کشورهای منطقه علاقه ای به قرار گرفتن تحت تحریم های ثانویه ندارند، به خصوص روسیه و احتمالاً ایران که دو کشور ایفاکننده نقش ستون فقرات در دریای خزر بوده و برای آنها استفاده از کشورهای منطقه به عنوان هاب ترانزیتی مهم می باشد.

در سال‌های گذشته «مسکو» و «تهران» در قالب «پنج گانه» موفق به حل یک مسئله اساسی برای خود شدند: بسته نگه داشتن رژیم امنیتی خزر در برابر بازیگران خارجی. حالا دیگر تأیید این موضوع مهم بود که خوشبختانه انجام شد.

البته آذربایجان (با داشتن روابط نزدیک نظامی با ترکیه و رژیم صهیونیستی) و قزاقستان (با توسعه بیش از پیش همکاری های نظامی با ترکیه، آمریکا، انگلیس و ناتو) حلقات آسیب پذیر در امر رعایت رژیم ممانعت با حضور کشورهای غیر ساحلی خواهند بود.  

با این وجود، برگزاری ششمین اجلاس سران خزر نشان دهنده ناکارآمدی تلاش های آمریکا و غرب برای منزوی ساختن روسیه است ضمن این که تمایل همسایگان و شرکای «مسکو» در اوراسیا برای ادامه گفت وگوها و همکاری های سیاسی با روسیه و ایران با وجود تحریم ها غرب علیه آنها افزایش زیادی پیدا کرده است.