به گزارش مشرق، محمد ایمانی تحیلگر سیاسی و فعال رسانه ای در کانال تلگرامی خود نوشت: بشر از ابتدای زندگی روی زمین تا روزگارن مدرن، بسیار تغییر کرده است. با این وجود، یکی از وجوه مشترک تمام نسل ها این بوده که می خواسته اند آزاد باشند و به اختیار، انتخاب کنند. اما از عجایب زندگی بسیاری از ابنای بشر، آن است که در قبال دعوت انبیای الهی به ایمان، لوازم "اختیار و انتخاب" را نادیده گرفته و انکار کرده اند.

خداوند اراده کرد انسان را اشرف مخلوقات قرار دهد؛ اما شرط رسیدن به این سیادت را  "اختیار و انتخاب مسئولانه" قرار داده بود. لازمه این امتحان هم آن بود که پیامبران از میان خود مردم باشند و مانند خود آنها زندگی کنند.

اما بشر نادان (یا لجوج و مغرض)، همین را بر نمی تافت و خرده می گرفت که چرا خداوند، فرشته ای را جای بشر به پیامبری نفرستاده؟ یا پیامبران، اگر از طرف خداوند هستند، پیوسته غالب و مقتدر و پیروز نبوده اند؟! مضامین این تردید افکنی و عیب جویی ها را به نقل از سوره مبارکه فرقان مرور کنید:

"وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعَامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ لَوْلَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیرًا ﴿۷﴾

و گفتند این چه پیامبری است که غذا می ‏خورد و در بازارها راه می ‏رود؟ چرا فرشته‏ ای به سوی او نازل نشده تا همراه وی هشداردهنده باشد؟!

أوْ یُلْقَی إِلَیْهِ کَنْزٌ أَوْ تَکُونُ لَهُ جَنَّةٌ یَأْکُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُورًا ﴿۸﴾

یا گنجی به طرف او افکنده نشده، یا باغی ندارد که از [بار و بر] آن بخورد؟ و ستمکاران گفتند جز مردی جادو ‏شده را دنبال نمی ‏کنید...

انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلًا ﴿۹﴾

بنگر چگونه برای تو مث لها زدند و گمراه شدند. در نتیجه نمی‏ توانند راهی بیابند (۹)

تبَارَکَ الَّذِی إِنْ شَاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْرًا مِنْ ذَلِکَ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَیَجْعَلْ لَکَ قُصُورًا ﴿۱۰﴾

بزرگ [و خجسته] است کسی که اگر بخواهد بهتر از این را برای تو قرار می‏ دهد؛ باغ هایی که جویبارها از زیر  آن روان خواهد بود و برای تو کاخ ها پدید می ‏آورد...

ومَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَیَأْکُلُونَ الطَّعَامَ وَیَمْشُونَ فِی الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَکَانَ رَبُّکَ بَصِیرًا ﴿۲۰﴾

و پیش از تو پیامبران را نفرستادیم جز اینکه آنان [نیز] غذا می ‏خوردند و در بازارها راه می ‏رفتند. و برخی از شما را برای برخی دیگر [وسیله] آزمایش قرار دادیم که آیا شکیبایی می ‏کنید. و همانا پروردگار تو بیناست.

وقَالَ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْنَا الْمَلَائِکَةُ أَوْ نَرَی رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَکْبَرُوا فِی أَنْفُسِهِمْ وَعَتَوْا عُتُوًّا کَبِیرًا ﴿۲۱﴾

و کسانی که به ملاقات ما امید ندارند، گفتند چر (به جای پیامبران)ا فرشتگان بر ما نازل نشدند، یا پروردگارمان را نمی ‏بینیم؟ قطعا در مورد خود تکبر ورزیدند و سخت‏ سرکشی کردند.

یوْمَ یَرَوْنَ الْمَلَائِکَةَ لَا بُشْرَی یَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِینَ وَیَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا ﴿۲۲﴾

روزی که فرشتگان را ببینند آن روز برای گناهکاران بشارتی نیست و می‏ گویند دور باد! [ بشارتی برای مشرکان نخواهد بود. چون ملائکه را نخواهند دید مگر در روزی که با عذاب آتش روبرو شده باشند و در آن زمان خطاب به ملائکه می گویند: ما را پناه دهید و یا ملائکه به مشرکین می گویند: حرام است بر شما شنیدن بشارت و یا دخول به بهشت ]".

حضرت آدم و نوح و ابراهیم و موسی و عیسی (علهیم السلام)، عزیز کرده های خدا بودند، اما هر کدام به امتحان های بسیار دشوار مبتلا شدند. حضرت نوح (ع) 950 سال پیامبری کرد و آزار دید و طعنه و تمسخر شنید.

حضرت ابراهیم (ع) تا پای آتش رفت؛ چنان سوزان و گدازان که اطرافیان نمرود از شدت حرارت، مجبور شدند او را از دور و با منجنیق به درون آتش پرتاب کنند. اما وقتی ابراهیم (ع) استقامت و اخلاص نشان داد، آتش به اذن الهی بر او سرد و سلامت شد؛ یا چاقوی تیز، اجازه نیافت گلوی فرزند او را ببرد.

قوم حضرت موسی (ع) وقتی میان دریا و لشکر فرعون محاصره شدند، مرگ را به چشم دیدند که گفتند "انّا لَمُدرَکون. اما موسی (ع) چنان به هدایت و نصرت پروردگار باور داشت که در همان گرداب بلا فرمود "کَلّا. إِنَّ مَعِیَ رَبّی سَیَهدینِ. هرگز چنین نیست. همانا پروردگارم با من است و به زودی هدایتم می کند".

برترین انبیا و اولیای الهی، پیامبر اعظم (ص) و امیر مومنان (ع) و فرزندان آنها بودند که بارها در میدان مجاهدت، طعنه و توهین و تهمت شنیدند و جراحت های شدید دیدند، تا معلوم شود خداوند پای حرفش ایستاده؛ این که انسان را خلیفه خویش قرار داده و او را میان سعادت و شقاوت آزاد گذاشته اما ضمنا، از او عبودیت خواسته است.

 امیر مومنان علی علیه السلام، در خطبه پر مغز "قاصعه"، فلسفه ابتلا و امتحان را به بالاترین و رساترین کلام بیان کرده است؛ آنجا که می فرماید:

"خداوند، پیامبران را به گرسنگی‌ امتحان کرد، و به رنج و سختی‌ مبتلا نمود. آنها را  با امور وحشتناک آزمود، و با ناگواری ها، خالص شان کرد... خداوند، بندگان متکبرش را که در نظر خود بزرگ می‌ نمایند، با اولیای خویش که در دیده آنان ضعیف به شمار می‌ آیند، آزمایش می‌ کند.

همانا موسی‌ بن عمران همراه برادرش هارون ـ درود خدا بر آنان باد- بر فرعون وارد شدند، در حالی‌ که تن پوشی‌ از پشم به تن داشتند، و هر یک را عصایی‌ در دست بود؛ آن دو، بقای حکومت و دوام عزت فرعون را درصورت اسلام آوردن شرط کردند.

فرعون رو به مردم کرد و گفت: «از این دو نفر تعجب نمی‌ کنید که دوام عزت و بقاء سلطنتم را با من شرط می‌ کنند، در حالی‌ که خود آنان را در تهیدستی‌ و خواری‌ می‌ بینید؟! چرا دستبندهایی‌ از طلا به آنان داده نشده؟!». این را گفت به خاطر این که طلا و جمع کردن آن را بزرگ، و پوشش پشمینه آنان را پست شمرد.

و اگر خداوند پاک به وقت بعثت پیامبران خود می‌ خواست که گنجینه های‌ طلا، و باغهای‌ سرسبز را به روی‌ آنان بگشاید، و پرندگان آسمان، و جانوران زمین را همراه آنان نماید، چنین می کرد ، اما در این صورت، جایی‌ برای‌ ابتلا و امتحان باقی‌ نمی‌ ماند، و اجر و پاداش باطل می‌ شد، و اخبار آسمانی‌ از بین می‌ رفت، و برای‌ قبول کنندگان دعوت انبیا، ثواب مبتلایان به رنج و سختی‌ واجب نمی‌ شد...

ولی‌ خداوند سبحان، پیامبرانش را در تصمیم های شان نیرومند و قوی‌، و در آنچه دیدگان مردم در حالات ظاهری شان می دیدند، ضعیف قرار داد... اگر پیامبران، دارای‌ قدرتی‌ بودند که کسی‌ را توان معارضه با آنان نبود، و دارای‌ عزّتی‌ که مغلوب کسی‌ نمی‌ شدند، و شوکت شان به گونه ای‌  بود که گردن های‌ مردمان به سوی‌ آن کشیده می‌ شد، و مردم برای‌ تماشای‌ بزرگی‌ و سطوت شان بار سفر می‌ بستند، اعتبار و ارزش شان در میان مردم اندک بود، و متکبّران در برابر شان سر فرود می ‏آوردند، و تظاهر به ایمان می ‏کردند، از روی ترس یا علاقه ‏ای که به مادّیات داشتند.

در آن صورت، نیّت‏ های خالص یافت نمی ‏شد، و اهداف غیر الهی در ایمان شان راه می‏ یافت، و با انگیزه‏ های گوناگون به سوی نیکی ‏ها می ‏شتافتند. امّا خدای سبحان اراده فرمود که پیروی از پیامبران، و تصدیق کتب آسمانی، و اطاعت محض فرمانبرداری، با نیّت خالص، تنها برای خدا صورت پذیرد، و اهداف غیر خدایی در آن راه نیابد، که هر مقدار آزمایش و مشکلات بزرگ تر باشد، ثواب و پاداش نیز بزرگتر خواهد بود".
 

مولای متقیان (ع) در ادامه همین خطبه، به معمای شگفت "برگزاری حج" گرداگرد خانه ای که در میان بیابان بنها نهاده شده، پرداخت و فرمود:

"آیا نمی‌ بینید خداوند پاک، گذشتگان را از زمان آدم ـ درود خدا بر او باد ـ تا آخرین انسان این جهان، به سنگ هایی‌ (خانه کعبه)  آزمایش نموده که نه زیان می‌ رساند و نه سود می‌ دهد، نه می‌ بیند، و نه می‌ شنود؟

آنجا را خانه حرمت خود و جایگاه قیام مردم به عبادت  قرار داد. و آن را در سنگلاخ ترین محل ها، و کم کلوخ ترین مکانهای‌ مرتفع دنیا، و درّه ای‌ از دیگر درّه ها تنگ تر، در میان کوههای‌ سخت، و رمل های‌ نرم و روان، و چشمه های‌ کم آب، و دهات دور از هم، که شتر و گاو و گوسفند در آنجا از بی‌ آب و علفی‌ رشد نمی‌ کنند، بنا کرد. سپس به آدم ـ علیه السّلام ـ و فرزندانش دستور داد به آن ناحیه  توجه کنند...

مردم روی‌ به آن می‌ آورند، تا از روی‌ ذلّت، شانه ها را حرکت دهند، و گرداگرد آن خانه تهلیل گویند، و ژولیده موی‌ و غبارآلود هَرْوَله نمایند، لباسهای‌ خود را کنار انداخته، و با اصلاح نکردن سر و صورت، زیبایی‌ خلقت خود را زشت نمایند، به جهت ابتلایی‌ بزرگ و امتحانی‌ سخت، و آزمایشی‌ روشن، و تطهیـری‌ به نهایـت، که آن را موجـب رحمـت، و رسـیدن به بهشـت قـرار داد.

و اگر خداوند پاک می‌ خواست، خانه با حرمت خود و مراکز مناسک حج را در میان باغ ها و نهر ها، و زمین های‌ نرم و هموار و پردرخت، و میوه های‌ در دسترس، و ساختمانهای‌ به هم پیوسته، و آبادی های‌ متّصل به هم، میان گندم زاری‌ نیکو، و باغهای‌ سرسبز و خرّم، و کشتزارهای‌ وسیع، و نواحی‌ پر آب، و زراعت های‌ تازه و شاداب، و جادّه های‌ آباد قرار دهد، قرار می‌ داد؛

(اما) در این صورت، مقدار اجر و ثواب را به تناسب آزمایشِ سهل و آسان، اندک ساخته بود. و اگر بنیانی‌ که خانه بر آن استوار است، و سنگ هایی‌ که بیت حق از آن ساخته شده، از زمرّد سبز، و یاقوت قرمز، و روشنی‌ و درخشش خیره کننده بود، بار دو دلی‌ را از سینه ها سبک می‌ کرد، و کوشش ابلیس را برای‌ وسوسه در قلوب، فرو می‌ گذاشت، و تلاطم شک و تردید را از مردم برطرف می‌ نمود.

ولی‌ خداوند، بندگانش را به انواع سختی‌ ها امتحان می‌ کند، و با کوشش های‌ گوناگون، به عبادت وامی‌ دارد، و به امور ناخوشایند می‌ آزماید، تا کبر را از دل های شان بیرون کند، و و تواضع را در جان شان بنشاند، تا با این گونه آزمایش ها، درهای فضل و رحمتش را به روی آنان بگشاید، و اسباب هموار عفو خود را به آنها عنایت فرماید".

ما اولین و آخرین مردمانی نیستیم که در میانه کوره سختی ها آزموده می شویم. ما به اراده الهی، آفریده شده ایم تا مسیر گریز ناپذیر صیرورت به سمت او را از میان رنج ها طی کنیم. "یَا أَیُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَیٰ رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ. هان ای انسان! همانا تو با کوشش و رنج و مشقت بسیار به حضور پروردگار خود می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد".

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.