سرویس ورزش مشرق - ادسون آرانتس دوناسیمنتو ملقب به پله در سال ۱۹۴۰ در یک محله فقیرنشین به نام ترزکوآکوز به دنیا آمد. پدرش که به "دوندینو" شهرت داشت یک فوتبالیست بود ولی به مرز محبوبیت پسرش دست نیافت. پله از زمانی که یاد گرفت به توپ ضربه بزند عاشق فوتبال بود ولی مادرش از این علاقه زیاد راضی نبود زیرا شوهرش از مسابقات پول کمی برای اداره زندگی به دست می آورد و مادر پله به دنبال راه بهتری برای سرنوشت پسرش میگشت.
پله در دوران خود به عنوان بازیکن حضور در سه جام جهانی را تجربه کرد و رکوردهای بسیاری را شکست و به اولین بازیکنی تبدیل شده که ۱۰۰۰ گل به ثمر رسانده است. در واقع لقب پله در دنیا، "سلطان فوتبال" است. از القاب او میتوان مروارید سیاه را هم نام برد. او به طور کل به عنوان بزرگترین بازیکن تاریخ جهان شناخته میشود.
پله در دوران حرفهای خود سه جام جهانی را کسب کرد و ۱۲۸۱ گل به ثمر رساند. او تمام دوران فوتبال خود را در باشگاه برزیلی سانتوس بازی کرد و تنها سالهای آخر عمر را به آمریکا رفت. بعد از بازنشستگی در ۱۹۷۷ او به عنوان شخصیتی ورزشی فعالیت کرده و مدتی وزیر وزرش برزیل بوده است.
پله در خانواده اش به Dico شهرت داشت. در واقع شهرت اصلی او Pele نبوده وی به دروازه بان تیم واسکوداگاما که نام وی Bile بوده علاقه خاصی داشته لقب او را هم پله یا Pile مینامند. پدر پله هم فوتبالیست بود اما به دلیل آسیب دیدگی از ناحیه زانو زود از دنیای فوتبال آن هم با تیم اتلتیکو مینیرو خداحافظی کرد.
در سن ۱۵ سالگی به تیم جوانان سانتوس و پس از یک سال بازی به تیم بزرگسالان سانتوس پیوست. پله در اولین بازی برای تیمش در برابر کورینتیانس که با برد ۷-۱ این تیم همراه بود یک گل به ثمر رساند. در سن ۱۶ سالگی در صدر جدول گلزنان لیگ برزیل قرار گرفت. فقط بعد از ۱۰ ماه از عقد قرارداد حرفهای با سانتوس به تیم ملی برزیل دعوت شد.
بعد از جام جهانی ۱۹۶۲ با تیم برزیل بسیاری از تیمهای ثروتمند اروپایی خواهان او شدند اما دولت برزیل با اعلام اینکه پله گنجینه ملی برزیل است، مانع از پیوستن وی به تیمهای اروپایی شد. در ۱۹ نوامبر ۱۹۶۹ پله موفق شد هزارمین گلش را به ثمر برساند. در واقع این گل در استادیوم ماراکانا و برابر تیم واسکوداگاما و از روی نقطه پنالتی ثبت شد.
کسب قهرمانی جهان، قولی بود که پله در سن ۹ سالگی به پدرش داده بود. بلا رتی، یکی از مفسران معروف آلمان که با فوتبال برزیل به خوبی آشناست، میگوید: پله ۹ ساله، به پدرش که با چشمهایی گریان به رادیو گوش میداد و شاهد شکست برزیل از اروگوئه در فینال جام جهانی ۱۹۵۰ بود، قول داد که زمانی این شکست را جبران کند و با برزیل، قهرمان جهان شود که شد!
سال ۱۹۷۰، سال بازگشت پله بود. این بازیکن استثنایی در جام جهانی ۱۹۷۰ مکزیک، عضو یکی از بهترین تیمهای ملی برزیل در طول تاریخ این کشور بود. در روز ۲۱ ژوئن ۱۹۷۰، دیدار فینال جام جهانی مکزیک در حضور ۱۰۵ هزار تماشاگر بین دو تیم برزیل و ایتالیا برگزار شد.
لاجوردیپوشان ایتالیا در دقایق نخست، بازی را تحت کنترل خود داشتند. در دقیقه ۱۸ ، پله ۲۹ ساله در پی سانتر ریولینو، با ضربه سر توپ را درون دروازه ایتالیا جا داد و یکصدمین گل برزیل را در رقابتهای جام جهانی به ثمر رساند. او با این گل نخستین بازیکنی لقب گرفت که در فینال دو جام جهانی فوتبال گلزنی کرده است. ایتالیا اگرچه در این دیدار موفق به زدن گل تساوی شد، اما در پی گل جرسون در دقیقه ۶۶، پله دو گل دیگر ثبت کرد و برزیل با پیروزی ۴ بر یک بر ایتالیا، برای سومین بار قهرمان جهان شد و جام "ژول ریمه" را برای همیشه به خانه برد. (فیلم گلهای دیدار برزیل - ایتالیا در جام جهانی ۱۹۷۰)
تارچیزیو بورنیچ، یکی از مدافعان سرسخت ایتالیا که در طول بازی چون سایه به دنبال پله بود، بعد از شکست سنگین تیمش گفت: من پیش از بازی دائم به خودم میگفتم که او هم مثل همه بازیکنان دیگر، از گوشت و خون است؛ اما اشتباه میکردم!
گذشته از عنوان قهرمانی جهان، بزرگترین افتخاری که نصیب پله شد، گزینش از سوی فیفا بهعنوان "بهترین فوتبالیست جهان" در قرن بیستم، و انتخاب بهعنوان "برترین ورزشکار" قرن بیستم از طرف کمیته بینالمللی المپیک (IOC) بود.
در ماه ژانویه سال ۲۰۱۴ بود که رسما از سوی فیفا یک توپ طلای افتخاری به پله به پاس یک عمر فعالیت ورزشی او اهدا شد. این نخستین بار بود که بازیکنی که دیگر در میدان فوتبال حضور ندارد و فعالیت حرفهایاش خاتمه یافته، این جایزه را کسب کند.
جام جهانی ۱۹۷۰ مکزیک، آخرین حضور پله در مسابقات جهانی بود و اگر چه فدراسیون فوتبال برزیل سعی داشت رضایت او را برای حضور در مسابقات ۱۹۷۴ آلمان جلب کند، اما تلاشها بینتیجه ماندند.
پله جوانترین بازیکن در تاریخ جامهای جهانی است که موفق شد برابر تیم فرانسه و در نیمه نهایی جام ۱۹۵۸ موفق به زدن ۳ گل در یک دیدار یا همان هتتریک شود، آن هم با سن ۱۷ سال و ۲۳۹ روز. او جوانترین بازیکنی است که موفق شده در فینال جام جهانی حضور داشته باشد. در فینال جام ۵۸ هم ۲ گل به ثمر رساند که یکی از گلهای او را در زمره برترین گلهای تاریخ جام جهانی به شمار میآورند.
در جام جهانی ۱۹۶۲ پله در بازی مقابل چکسلواکی وقتی دو بازیکن حریف را دریبل زد با خطای سنگین مدافع حریف روبرو شد و در نهایت جام جهانی را هم از دست داد. جالب است بدانید کسی که جانشین پله در ادامه تورنمنت شد کسی نبود به جزء گارینشای معروف که اتفاقا توانست دومین قهرمانی تیم برزیل در جام جهانی رار قم بزند و ستاره مسابقات هم لقب بگیرد.
رکورد او در تیم برزیل برابر با ۶۷ برد و ۱۴ تساوی و ۱۱ باخت و ۳ قهرمانی در جام جهانی است که تا به حال کسی به آن دست پیدا نکرده و یک نکته جالب هم اینکه تیم برزیل در مسابقاتی که پله و گارینشا به طور همزمان در تیم برزیل بازی میکردند رنگ شکست را هرگز به خودش ندید .
پله یا مارادونا؟
البته انتخاب پله از سوی فیفا به عنوان "فوتبالیست قرن" در آن زمان با اعتراضهایی نیز روبرو شد. یکی از شخصیتهایی که با این انتخاب چندان موافق نبود و خود را بر پله برتر میدانست، مارادونا است که بارها برای "مروارید سیاه" برزیل رجزخوانی کرده است و در بسیاری از نظرسنجی ها از سوی برخی نهادها و نشریات معتبر مارادونا بهترین بازیکن انتخاب شد.
اما یک واقعیت که در خصوص انتخاب پله گفته می شود این است که نهادهای بینالمللی ورزش فوتبال مانند فیفا، در انتخاب بهترینها، علاوه بر خلاقیتها و تواناییهای فردی و تکنیکی، به عوامل دیگری چون رفتار و منش بازیکنان و اخلاق و روحیه ورزشی آنان نیز توجه دارند. این نهادها معتقدند که یک ورزشکار واقعی باید بااخلاق، درستکار، فروتن و برای همه ورزشدوستان الگو باشد. البته کسب سه قهرمانی جهان و زدن گلهای بیشتر پله نسبت به مارادونا و البته درخشش پله در میان نسلی که همگی از ستارگان دنیای فوتبال بودند نیز از عوامل برتری پله نسبت به مارادونا خوانده می شود.
یکی از داستانهای جالب در مورد پله به این صورت هست که در سال ۱۹۶۷ دو گروه از گروههای مسلح در نیجریه که با هم جنگ میکردند ۲ روز را اعلام آتش بس میکنند تا بتوانند بازی دوستانه پله را در لائوس مشاهده کنند!
در سال ۱۹۹۲ پله به عنوان سفیر سازمان ملل برای بومی شناسی و محیط برگزیده شد. در سال ۱۹۹۵ هم به خاطر خدمات برجسته به ورزش جایزه مدال طلایی را از سوی رییس جمهور برزیل دریافت کرد. همچنین از سوی رییس جمهور برزیل به عنوان وزیر ورزش برزیل و همچنین سفیر حسن نیت یونسکو انتخاب شد. در سال ۲۰۰۱ به دلیل درگیری به خاطر اتهام رشوهگیری از سمت خود کنارهگیری کرد. در سال ۱۹۹۷ هم مقام شوالیه بریتانیا به صورت افتخاری به پله اهدا شد.