به گزارش مشرق، محمدمهدی اسماعیلی همزمان با روز «کتاب، رسانه و زبان فارسی» در گفت‌وگوی زنده با «تلویزیون اینترنتی کتاب»، با بیان این‌که کتاب یک مقوله فرهنگی برای تمامی فصول است، بیان کرد: کتاب، یکی از نیازهای قطعی نسل جدید است، بنابراین توجه به کتاب نمی‌تواند فصلی باشد.
وی با اشاره به پیشرفت‌های صنعت نشر در سال‌های اخیر گفت: منکر ضعف‌های موجود در بخش‌های مربوط به نویسندگان، ناشران، فروشندگان، خوانندگان و نیز در بخش‌های ترویجی نیستم. برخی از مشکلات ما در این حوزه بیشتر شده و شرایط تا حد انتظار ارتقاء پیدا نکرده، اما اقتصاد کتاب متوقف نمانده و آمارها نشان می‌دهد که این اقتصاد گسترش یافته است.
اسماعیلی در ادامه حجم اقتصادی بخش کتاب را بیش از هشت هزار میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: امروز حوزه اقتصاد فرهنگ، مطلوب است و به‌رغم مشکلات موجود، سالانه شمار قابل‌توجهی کتاب در کشور به چاپ می‌رسد. در یکسال اخیر، بیش از ۱۱۱ هزار عنوان کتاب در کشور منتشر شده و کتاب‌هایی که بتوانند به نیازهای عمومی پاسخ دهند، بیش از حد توقع مورد اقبال و توجه قرار می‌گیرند، اما توقع این است که بیش از پیش در این حوزه رشد کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر این‌که اکنون ایران در بسیاری از بخش‌های مرتبط با کتاب در زمره کشورهای برتر در منطقه، آسیا و جهان قرار دارد، بیان کرد: ما حوزه تمدنی و فرهنگی دیرپایی داریم و هیچ تمدنی نیست مگر آن‌که با مقوله کتاب گره خورده باشد.
وی با اعلام این مطلب که بنای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر تقویت چرخه نگارش تا ترویج کتاب است، تصریح کرد: من مقیدم که متن بیانیه داوری جوایزی همچون کتاب سال جمهوری اسلامی ایران یا جایزه ادبی جلال آل احمد را استماع کنم، به این دلیل که این بیانیه‌ها، حاصل ارزیابی چند اندیشمند است و به ما می‌گوید که به‌طور مثال در چه حوزه‌هایی مکتوبات ما کم‌شمار است و در بخش کودکان و نوجوانان مطابق نیاز مخاطبان پیش نرفته‌ایم.
اسماعیلی در ادامه کتاب را مهم‌ترین پایگاه فرهنگی توصیف کرد و گفت: کاستی‌های حوزه کتاب، در دیگر زمینه‌ها نیز بروز و ظهور پیدا می‌کند، کما این‌که کمبودها در حوزه کتاب کودک و نوجوان به حوزه فیلم کودک نیز سرایت کرده و در جشنواره فیلم کودک، با قلت تولید آثار مرتبط با این حوزه روبه‌رو بودیم؛ بر این اساس ما در حال توجه بیش از پیش به تربیت نویسندگان و برگزاری دوره‌های آموزشی هستیم.
کتاب، بهترین مولفه برای مبلمان شهری است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در وزارت آموزش و پرورش برای تربیت نویسنده، افزود: درس انشاء به‌عنوان تمرین نوشتن در مدارس ما کمرنگ شده و این خلأ باید پر شود. از طرفی افراد برای این‌که بتوانند کتاب بنویسند، باید ادبیاتی قوی و دانشی عمیق داشته باشند. همچنین از سبک نگارشی مطلوبی بهره‌مند باشند که این اطلاعات مهم را باید در دوران مدرسه فرا بگیرند.
وی با اعلام این مطلب که برگزاری کارگاه‌های نویسندگی از برنامه‌های مهم قرارگاه محرومیت‌زدایی از فرهنگ و هنر در شهرستان‌هاست، بیان کرد: نویسندگی یک هنر است و مجموعه‌های آموزشی باید به‌صورت پررنگ‌تری به این هنر بپردازند. در حلقه بعدی، ما باید ناشران خوبی داشته باشیم. امروز ناشران ما در حوزه کاغذ دچار مشکل هستند و ما به همین دلیل، اقدامات مهمی را برای تأمین کاغذ به انجام رسانده‌ایم.کتاب، بهترین مولفه برای مبلمان شهری است.
اسماعیلی با تأکید بر این‌که نتایج اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه تأمین کاغذ، طی یکسال گذشته پدیدار شده، گفت: در حوزه ترویج نیز یکی از مهم‌ترین اتفاقات، تأسیس «تلویزیون اینترنتی کتاب» است که برخی خلأها در حوزه کتاب را پر می‌کند. ما در حوزه توزیع کتاب نیز اقدامات زیادی را تعریف کردیم و در حال استفاده از شبکه‌های مجازی هستیم. در فاصله بهمن‌ماه گذشته تا اردیبهشت ماه امسال، سه نمایشگاه کتاب مجازی و غیرمجازی داشتیم که بیش از ۳۵۰ میلیارد تومان کتاب در آن‌ها به فروش رسید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به این‌که یکی از مصوبات کارگروه فرهنگی دولت، الزام بخش‌های اجرایی به حمایت عملی از راه‌اندازی فروشگاه‌های کتاب است، افزود: ما در این بخش، بیش از نگاه اقتصادی، نگاه فرهنگی داریم. درست است که شبکه توزیع، بعضا واسطه‌ها را حذف می‌کند، اما کتابفروشی‌ها باید در شهرها جلوه داشته باشند؛ حتی برای مبلمان شهری نیز بهترین مولفه کتاب است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این‌که مشاغل فرهنگی نیازمند حمایت و کمک هستند، بیان کرد: در قانون نیز معافیت‌های عمومی و مالیاتی و معافیت‌هایی در محاسبه انرژی تعریف شده است. حاکمیت موظف و ناگزیر است که به مشاغل فرهنگی خدمات ارائه کند و در کنار آن‌ها بایستد تا این مشاغل ضعیف نشوند. همچنین صنعت روزنامه و مطبوعات مشکلات زیادی دارد و باید به آن کمک کرد.
اسماعیلی ادامه داد: زمانی در پایتخت، روزنامه‌ای با شمارگان ۵۰۰ هزار نسخه منتشر می‌شد، اما امروز سقف شمارگان روزنامه‌ها، ۵۰ هزار نسخه است. اگر ما از این مطبوعات حمایت نکنیم، مشکلات آن‌ها بیشتر می‌شود. کتابخانه‌های دیجیتال نیز کتاب‌ها را به‌طور کامل منتشر می‌کنند و در چنین شرایطی باید از نشر فیزیکی حمایت کرد. هرچه در حوزه‌های ترویجی بیشتر فعالیت کنیم، اقتصاد این حوزه قوی‌تر می‌شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر این‌که هیچ‌یک از تحولات سیاسی و اجتماعی به اندازه انقلاب اسلامی، در حوزه فرهنگ ریشه نداشته، گفت: تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، نظریه جامعه‌شناسی شاخصی در مقوله فرهنگی حوزه انقلاب‌ها نداریم. نسل جدیدی از نظریه‌ها در این حوزه پس از انقلاب اسلامی پدید آمده که در طبقه‌بندی‌ها، به نظریات فرهنگی در تبیین انقلاب‌ها موسوم هستند.رهبران فرهنگیِ یک انقلابِ ریشه‌دار در فرهنگوی با بیان این‌که انقلاب اسلامی امروز به عنوان یک پدیده مورد مطالعه دانشمندان در بخش‌های مختلف است.
وی افزود: انقلاب فرهنگی، رهبران فرهنگی هم دارد. امام عزیز ما به‌عنوان موسس انقلاب اسلامی، بیش از ۵۰ جلد کتاب نوشته است؛ ایشان برخی کتاب‌های عمیق در حوزه‌های عرفان، فلسفه و اخلاق را در ۲۷ سالگی به رشته تحریر درآورده‌اند و در طیف گسترده‌ای از موضوعات فقهی، و اصولی و تفسیری آثاری دارند. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز آثار مهمی در حوزه ترجمه و تألیف دارند. رهبران انقلاب اسلامی به‌عنوان یک نهضت فرهنگی، خودشان شخصیت‌هایی فرهنگی هستند.
اسماعیلی با اشاره به این که ما شخصیت‌های بزرگ تاریخ خود را نیز از طریق کتاب‌هایشان می‌شناسیم، تصریح کرد: وقتی از فارابی، بوعلی سینا، ابوریحان و سایر حکما، شعرا و اندیشمندان سخن می‌گوییم، در واقع از آثار آن‌ها سخن می‌گوییم. ما اندیشمندانی داریم که در تاریخ از آن‌ها یاد شده، اما به دلیل آن‌که آثارشان از میان رفته، اطلاعات درستی از آن‌ها در دست نداریم.
وی با اشاره به تلاش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری نمایشگاه‌های مشترک و حضور ناشران در نمایشگاه‌های بین‌المللی، ادامه داد: پیش‌تر ترجمه کتاب‌ها از زبان فارسی به سایر زبان‌ها اندک بود، اما امروز حجم این ترجمه‌ها قابل اعتناست؛ این امر به چرخه اقتصاد و به ناشران کتاب کمک می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین گفت: میزان نشر کتاب‌هایی مانند بوستان و گلستان در کشوری مثل تاجیکستان، کمتر از ایران نیست. این امر نشان می‌دهد که ما بازار بکری در برخی کشورها داریم. این بازار به‌ویژه در حوزه شعر و ادبیات، ظرفیت‌های مهمی دارد و ما می‌کوشیم از این ظرفیت استفاده و مراودات فرهنگی حول کتاب را تقویت کنیم.
اسماعیلی در پایان سخنان خود با اشاره به بالا بودن میل به آموختن زبان فارسی در برخی کشورها، بیان کرد: در برخی کشورها، سالانه چند هزار نفر در رشته زبان و ادبیات فارسی، فارغ‌التحصیل می‌شوند و ارتقاء این وضعیت به معنای تشدید حضور کتاب‌های ما در این کشورهاست.
سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» از ۲۱ آبان آغاز شده و تا ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت.
