به گزارش مشرق، بحث پیرامون ارتباط یوفوها و موجودات غیر زمینی برای سال‌ها به یکی از جذاب‌ترین بخش‌های رسانه‌های زرد تبدیل شده بود. پس از جلسه اخیر کنگره آمریکا در این رابطه، این مساله بار دیگر به فضای جدی کارشناسی هم کشیده شده است.

همه چیز از سال ۱۹۴۷ آغاز شد. هم‌زمان با شروع تنش‌ها میان ایالات متحده و شوروی، یک خلبان نیروی هوایی ارتش ایالات متحده اعلام کرد جسمی پرنده را در آسمان‌های این کشور مشاهده کرده است. جسمی که ویژگی‌های عجیبی داشته و با سرعتی کم‌نظیر ناپدید شده است!

اصطلاح یوفو (UFO) به عنوان خلاصه‌ای از عبارت انگلیسی «شئ ناشناس پرنده» (Unidentified flying object) از همان زمان مصطلح شد. این مساله موجی از هیاهو را در میان جوامع ایجاد کرد. بر همین اساس بازار فیلم‌های هالیوودی با فرضیه‌هایی مانند وجود بشقاب پرنده و آدم فضایی رونق گرفت.

بنابراین نخستین جنجال‌های رسانه‌ای در مورد اجسام پرنده به دهه‌ها پیش باز می‌گردد. با این حال پس از این‌که چند سال پیش پنتاگون(وزارت دفاع آمریکا) به صورت رسمی، صحت تصاویر انتشار یافته را مورد تائید قرار داد، ماجرا شکل تازه‌ای به خود گرفت. وزارت دفاع آمریکا به طور رسمی فیلم‌ها و تصاویری را که توسط خلبانان و نیروهای این وزارتخانه گرفته شده بود منتشر کرد تا ثابت کند اصل این تصاویر جعلی نیست.

در روزهای اخیر نیز جلسه کنگره در این رابطه، بار دیگر یوفو و حواشی آن‌را بر سر زبان‌ها انداخته است.

اما یوفوها واقعا چه چیزی هستند؟ چرا این مساله دوباره مطرح شده است؟ چرا اهمیت این پدیده‌ها به‌اندازه‌ای رسیده که مجلس نمایندگان آمریکا در مورد آن جلسه برگزار کند؟ این گزارش تلاش می‌کند به این پرسش‌ها پاسخ دهد.

دانشمندان به دنبال تائید شواهد وجود حیات میکروبی در سیاره‌های دور دست هستند؛ نه این‌که مشابه فیلم‌های علمی_تخیلی، فضایی‌ها با سفینه‌های خود به سطح زمین برسندیوفوها چه چیزی هستند؟

این پرسش که یوفوها چه چیزی هستند، از اساس پرسش نادرستی است. این اشیا از این نظر یوفو یا «اشیا ناشناس پرنده» نامیده می‌شوند که ناشناسند و هیچکس نمی‌تواند چیستی آن‌ها را توضیح دهد. البته در حال حاضر پنتاگون و ناسا به جای عبارت یوفو، از اصطلاح یواِی‌پی (UAP) به عنوان خلاصه عبارت «پدیده‌ هوایی ناشناخته» (unidentified aerial phenomena) برای توضیح استفاده می‌کنند. همچنین در برخی گزارش‌ها از آن‌ها به عنوان «پدیده‌های غیرعادی غیرقابل توضیح» (unexplained anomalous phenomena) نام برده شده است.

از سال ۱۹۴۷ خلبانان آمریکایی بارها مدعی شده‌اند که این اشیا مرموز را که با شتاب بی‌نظیر حرکت می‌کنند دیده‌اند. در سال‌های اخیر برای توضیح این پدیده‌ها، گزارش‌های غیر علمی زیادی منتشر شده که ماهیت آن‌ها را غیرطبیعی و به بیرون از زمین نسبت می‌دهد. با این‌حال دانشمندان چندان به این خط داستانی علاقه‌مند نیستند. آن‌ها به دنبال تائید شواهد وجود حیات میکروبی در سیاره‌های دور دست هستند؛ نه این‌که مشابه فیلم‌های علمی_تخیلی، فضایی‌ها با سفینه‌های خود به سطح زمین برسند.

گزارش‌های تخصصی مهمی وجود دارد که توضیح می‌دهد چرا ارتباط این پدیده‌ها به زیست فضایی اعتبار علمی ندارد. با این‌حال ادعای ماهیت غیرزمینی این پدیده‌ها همواره در میان جوامع طرفدار داشته است. به گزارش نشریه آمریکایی «فوربس» از زمانی که تاریخ ثبت شده، انسان‌ها به این فکر می‌کردند که آیا ما تنها هستیم یا نه. از آن‌جایی که بحث پیرامون وجود زیست در فضا از علایق مردم جهان محسوب می‌شود، ادعاهای مربوط به نسبت یوفوها و فضایی‌ها از جذابیت رسانه‌ای زیادی برخوردار است.

در کنار همه این توضیحات، بر اساس گزارش پنتاگون در سال ۲۰۲۲ درباره تصاویری که خلبانان منتشر کرده بودند، هیچ شواهدی مبنی بر وجود زیست فرازمینی وجود ندارد. در واقع اگرچه صحت تصاویر تائید شده اما این تصاویر به هیچ‌وجه به معنی حضور موجودات فضایی (!) نیست.

به گزارش نشریه آتلانتیک از یک اختر زیست‌شناس، زیست فرازمینی با توجه به جذابیت آن برای دانشمندان، از اساس چیزی نیست که بتوان آن‌را مخفی کرد. در نتیجه این فرضیه که ناسا به دروغ حیات فرازمینی را انکار می‌کند چندان میان دانشمندان معتبر نیست.

بر اساس گزارش پنتاگون، در سال ۲۰۲۲ از مجموع ۵۱۰ تصویر دریافتی، ۱۷۱ مورد غیرقابل توضیح بوده؛ با این‌حال منشا غیرزمینی این پدیده‌ها هرگز اثبات نشده است‌بر اساس گزارش پنتاگون، در سال ۲۰۲۲ از مجموع ۵۱۰ تصویر دریافتی، ۱۷۱ مورد غیرقابل توضیح بوده؛ با این‌حال منشا غیرزمینی این پدیده‌ها هرگز اثبات نشده است. به گفته یک کارشناس اخترشناسی، «بیشتر پدیده‌های ناشناس که توسط ارتش گزارش شده‌اند، بالون‌های هواشناسی، هواپیماهای بدون سرنشین، هواپیماهای نظامی ناشناس یا مربوط به نقص‌های دوربین بوده‌اند.»

اما در مورد ۱۷۱ مورد از پدیده‌هایی که تصویر آن بررسی شده، هیچ توضیح علمی وجود ندارد. ناسا در توضیحاتی در رابطه با این موارد گفته بود: «بیشتر رویدادها دارای توضیحات متعارف هستند. رویدادهایی باقی‌مانده که ما آنها را درک نمی‌کنیم، آن‌هم به این دلیل که در رابطه با آن‌ها داده‌هایی کم کیفیت وجود دارد که برای تشخیص ماهیت آن‌ها کافی نیست.»

به عقیده دانشمندان، این پدیده‌ها «ناشناخته» تلقی می‌شوند چون تصاویر موجود چندان با کیفیت نیست که بتوان آن‌ها را تشخیص داد. بر این اساس یک پهپاد معمولی در فاصله زیاد از دوربین می‌تواند یک‌ یوفو تلقی شود! اما نگرش‌های دیگری هم در رابطه با این پدیده‌ها وجود دارد.

دسته‌ای از طرفداران تئوری‌های توطئه، این پدیده‌ها را به پروژه‌های مخفی نظامی پنتاگون نسبت می‌دهند. گروهی از هواداران شبه علم نیز چنانچه گفته شد، ماهیت این موارد را به حیات غیرانسانی و فضایی مرتبط می‌دانند. در این بین، گروهی از کارشناسان نظامی این احتمال را مطرح کرده‌اند که ممکن است برخی اجسام دیده شده، انواعی از پرنده‌های نظامی چینی و یا روسی باشد که پنتاگون نتوانسته آن‌را تشخیص دهد. با این‌حال اسناد علمی هیچ‌کدام از احتمالات یاد شده را تائید نمی‌کنند. جلسه اخیر کنگره آمریکا نیز چیز جدیدی به اطلاعات موجود اضافه نکرده است.

با این‌حال از آن‌جایی که این پدیده‌ها بارها در مرزهای هوایی ایالات متحده دیده شده‌اند، پنتاگون مسئول اصلی بررسی رویدادهای مربوط است زیرا اگر این پدیده‌ها مبدأیی زمینی داشته باشند، این مساله با امنیت ملی ایالات متحده ارتباط دارد و طبیعی است بیش از ناسا، به پنتاگون و امور ارتش این کشور مرتبط باشد. تمرکز پنتاگون بر این پدیده‌ها، حواشی مربوط به آن‌را بیش از آن‌که به علم مربوط شود، امنیتی کرده است.

چه ارتباطی به امنیت بین‌الملل دارند؟

چنانچه اشاره شد، شروع جنجال‌ها پیرامون یوفوها به اوایل جنگ سرد بازمی‌گردد؛ هم‌زمان با دکترین ترومن در سال ۱۹۴۷ که روند روابط شوروی و ایالات متحده را دچار دگرگونی کرد. این سال همچنین سال تشکیل شاخه مستقل نیروی هوایی برای ارتش آمریکا بود. برای شاخه تازه تاسیس هوایی، وجود اشیای ناشناسی در هوا، بهترین توجیه برای بقا و افزایش بودجه محسوب می‌شد.

بر خلاف جنگ‌های قرن‌های پیشین که در آن با محوریت دولت‌های همسایه اروپا، توسعه نیروی زمینی و دریایی اولویت داشت، تقابل ایالات متحده و شوروی، با وجود فاصله این دو کشور، اهمیت جنگ‌های هوایی را افزایش داد. این روند در نهایت به مسابقه فضایی هم کشیده شد. از اساس تلاش‌های ناسا برای دسترسی به ماه و دیگر اجرام فضایی، نه با هدف توسعه علمی که به دلیل رقابت با شوروی مهم بود.

تلاش‌های ناسا برای دسترسی به ماه و دیگر اجرام فضایی، نه با هدف توسعه علمی که به دلیل رقابت با شوروی مهم بودکشف فضا به این دلیل دنبال می‌شد که در رقابت‌های نظامی از آن استفاده شود. در واقع، فضای ماورای جو در ابتدا، زمین بازی جدیدی برای نبرد نظامی ابرقدرت‌ها بود. در نهایت نیز جنگ سرد، با هراس شوروی از تکمیل پروژه تحقیقاتی دولت آمریکا با عنوان جنگ ستارگان به پایان خود رسید. این پروژه قرار بود از فضا، موشک‌های اتمی شوروی را هدف قرار دهد.

فضای جنگ سرد اهمیت کشف واقعیت یوفوها را افزایش داده بود. به گزارش فارن پالیسی «بشریت از ابتدای تاریخ ثبت‌شده، چیزهای عجیبی را در آسمان می‌دید، اما این تحولات [مربوط به جنگ سرد] بشقاب پرنده را به یک تهدید امنیت ملی تبدیل کرد.» ایالات متحده به دنبال آن بود تا نخستین کشوری باشد که به ماهیت این پدیده‌ها پی می‌برد. حتی بحث‌هایی مبتنی بر احتمال استفاده‌ از این پدیده‌ها برای توسعه نظامی مطرح شده بود. با این حال با پایان جنگ سرد، اهمیت این پدیده‌ها هم کاهش یافت.

در حال حاضر، وضعیت مشابهی در جهان ایجاد شده که بار دیگر اهمیت ماهیت یوفوها را افزایش داده است. تقابل ایالات متحده و چین به اندازه‌ای رسیده که بسیاری آن‌را به جنگ سرد جدید نسبت می‌دهند. در وضعیت کنونی، اهمیت فضای ماورای جو بیشتر از گذشته مطرح شده است؛ مساله‌ای که ایالات متحده را وادار به تشکیل «نیروی فضایی» در سال ۲۰۱۹ کرد. بر این اساس، پیروزی در رقابت فضایی به اولویت کشورها تبدیل شده است. اگر مسابقه فضایی پیشین با دسترسی انسان به ماه پایان یافت، برخی انتظار دارند مسابقه فضایی قرن ۲۱ با کشف حیات فرازمینی یا رویدادهای خارق‌العاده دیگر به نقطه پایان برسد.

منابع:

https://www.washingtonpost.com/opinions/۲۰۲۳/۰۷/۲۰/china-united-states-space-competition
https://www.space.com/pentagon-۲۰۲۲-ufo-uap-report
https://www.theatlantic.com/science/archive/۲۰۲۳/۰۶/nasa-ufos-conspiracy-theories/۶۷۴۲۵۹
https://www.science.org/content/article/nasa-ufo-team-calls-higher-quality-data-first-public-meeting

https://www.forbes.com/sites/startswithabang/۲۰۲۱/۰۵/۱۹/why-arent-astronomers-paying-more-attention-to-ufos/?sh=۲bae۷۰۸۶۶d۸e
https://www.bbc.com/future/article/۲۰۲۳۰۷۲۶-the-weird-incidents-piquing-nasas-interest
https://thediplomat.com/۲۰۲۰/۰۳/what-would-happen-if-china-made-first-contact-with-extraterrestrials
https://foreignpolicy.com/۲۰۲۱/۰۶/۰۶/ufos-space-cold-war-pentagon-military-aliens

نویسنده: حسین مهدی‌تبار _ پژوهشگر حوزه بین‌الملل