این اثر طی ۸٠ ساعت گفت‌وگو با سیدعباس نبوی گردآوری شده است. او از اعضای هیأت مؤسس تحکیم وحدت، استاد حوزه و دانشگاه و از مدیران پسا انقلابی ایرانی است.

حجت‌الاسلام سیدعباس نبوی در ابتدای نشست گفت: با بنده مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای زیادی در باب انقلاب و فعالیت‌های سیاسی آن زمان از قبیل تصرف لانه جاسوسی، فعالیت‌های دانشجویی قبل از انقلاب و... شده است. گفت‌وگو با بنده که حاصل آن این کتاب شده است حاصل ساعت‌ها نشست و برخواست است که پله پله جلو آمدیم و این اثر گرد آمد. امروزه در فضای رسانه سخن‌هایی از تاریخ معاصر می‌شود که مغایر واقعیت است، این افراد باید بیایند از حاضران در آن زمان پرسش کنند. اخیراً نوشته بودند تصرف لانه جاسوسی پیگیری و خط‌دهی «کاگ‌ب» روسیه است!

وی افزود: در این خاطرات نگاهم این بوده است آن مسیری که خودم تجربه کردم را بیان کنم. دیگران مسیر دیگری رفتند که زاویه خاطراتشان با بنده متفاوت است. اگر می‌خواهیم تاریخ را بیان کنیم باید آنچه که اتفاق افتاده است را به شکل واقعی بازگوییم. بسیاری از چیزهایی که امروزه به عنوان تاریخ و خاطرات بیان می‌شود تحلیل تاریخی است. من سعی کردم واقعیت را از آن مسیری که گذر کردم به شکل روان بگویم. در این جا لازم است خاطره‌ای از شهید چمران را بگویم. سال ۵۸ شهید چمران را دعوت به دانشکده فنی کردیم و ایشان در آنجا یک سخنرانی کردند که در ابتدای آن موضوعات عرفانی گفته شد و سپس به مسائل سیاسی پرداختند. یکی از دانشجویان در انتهای سخنان ایشان سوالی پرسید که «معروف است وقتی انقلاب تبدیل به نهاد شود در کارکرد خودش متوقف می‌شود، شما چه راه حلی پیشنهاد می‌کنید تا انقلاب اسلامی دچار این نشود؟» شهید چمران پس از درنگی گفت «حقیقتاً پاسخی ندارم اما فکر می‌کنم به وسیله زنده نگه داشتن شور انقلابی و بسیج عمومی بشود آن را حفظ کرد.» پس از این پاسخ من همیشه فکرم درگیر بود که یک سیستم با حدود و قیود برآمده، چقدر فضا برای انجام کار را برای خود فراهم می‌کند و اساسا چقدر می‌شود در آن فضا دست به کار زد. همین دغدغه و بحث‌ها وجه تسمیه کتاب به تکاپوی جوشش انقلابی شد.

او اشاره داشت: پر رسوب‌ترین بخش فکری امروزه ما حوزه‌های علمیه است. این حرف سنگینی است و من در کتاب هم به این رسوب فکری و اندیشه‌ای اشاراتی کرده‌ام. پس از آغاز عصر غیبت و زحماتی که امثال کلینی و صدوق کشیدند، متاسفانه امروزه دچار یک رسوب فکری اساسی در بین حوزویان شده‌ایم.

نبوی در انتها بیان داشت: تاریخ مال خداست، هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که دستی بر تاریخ برده است. همه چیز برای خداست و تاریخ هم از آن خداست. همگی ما اگر نقشی ایفا می‌کنیم و قدمی برمی‌داریم از مقدرات الهی است و همگی بر مسیری بوده که او ایجاد کرده.

در ادامه این نشست، خرمشاد گفت: خاطرات عزیزی را امروز مرور می‌کنیم که در دوره نوجوانانی وارد فعالیت‌های سیاسی شدند، از استعدادهای دانشکده فنی بودند و از محورهای انجمن اسلامی شناخته می‌شوند و از شخصیت‌های اثرگذار انقلاب بودند. در کنار این موارد باید مجاهدت جنگ را هم اضافه کرد و گفت آنچه که خوبان یک‌به‌یک دارند ایشان یک‌جا دارد. تورق این کتاب من را به گذشته‌های دور برد و من هم از این جهت که استاد دانشگاه هستم برایم مهم و جالب توجه بود. این کتاب درباب فعالیت‌های سیاسی دانشجویان و جنبش‌های دانشجویی منبع مهمی است. استاد جامعه سیاسی هستم.

وی افزود: ما در عصر جنگ روایت‌ها هستیم. ما که در عصر انقلاب اسلامی زیستیم وقتی روایت‌هایی را از آن می‌خوانیم مو به تنمان سیخ می‌شود. نسل جدیدی که آن دوران را ندیده امروزه با روایاتی روبه‌رو می‌شوند که با حقیقت و واقعیت تاریخ فاصله دارد. کافی هم هست بر روی یک روایت و بیان، نام خوانش رسمی را بیاوریم که به راحتی به وسیله این کلیشه، تاریخ و واقعیت را کنار بگذاریم. در اصل جنگ روایت‌ها، یک روایت صادقانه ارزشمند است و باید به آن توجه کرد. هرچند این وضعیت می‌گذرد اما در هرحال باید به عنوان کسانی که حوادث را زیستند بگوییم اهتمام به تاریخ و سخن از آن بسیار مهم است.

این استاد دانشگاه اشاره داشت: در تاریخ انقلاب تشکل‌های دانشجویی بار احزاب را در ایران به دوش کشیدند و ما در این کتاب هم این مسأله را می‌بینیم که چگونه دست به فعالیت‌های حزب‌گونه می‌زنند و حتی کار به جایی می‌رسد که برای صدارت و وزارت نام‌نویسی می‌کنند. البته این بدان معنا نیست که آنان وظایف یک حزب را به خوبی انجام داده‌اند، چون اساساً وظیفه تشکل دانشجویی چیز دیگری است. اما خب باید به بحث کادرسازی آنان توجه شود و مسأله تشکیلات و کادرسازی همیشه از نواقص و نقطه ضعف‌های جمهوری اسلامی بوده است.

او اشاره داشت: نکته بعدی این است که ما در کتاب شاهد بیان تاریخ از سرچشمه هستیم و همین مسأله به اعتبار آن افزوده است. مثلاً در باب تحکیم وحدت و انقلاب فرهنگی این کتاب یکی از آن موارد است. این مدل آثار و اساساً تاریخ شفاهی برای ما بن‌مایه پژوهش‌های سیاسی و تاریخی است.

صادق شهبازی، پژوهشگر انقلاب اسلامی به عنوان دیگر سخنران این برنامه گفت: از تدوین و آماده‌سازی کتاب خرسندم. شخصیت آقای نبوی برای ما فعالان دانشجویی دارای جذابیت بود. بُعد علمی و فضیلت طلبگی ایشان ارکان این جذابیت شخصیتی است. اگر عباس شیبانی را پدر فعالیت‌های دانشجویی بدانیم، بعد از انقلاب این عنوان برازنده حجت‌الاسلام نبوی است. این کتاب به خوبی نشان می‌دهد یک جوان چگونه وارد فضای سیاسی می‌شود و در این مسیر فکر می‌کند و پیش می‌رود. یکی از مجموعه‌های دانشجویی که همیشه از ایشان بهره‌برد که ماهم در آن حاضر بودیم جنبش عدالتخواهی دانشجویی بود. اهمیت آقای نبوی این است که ایشان قله بودند، اگر ما از آرمان سخن می‌گوییم، این آرمان‌ها برای ایشان خاطره است.