در 23 ماه گذشته گروه خودروسازی سایپا، در مسیر تحول قرار گرفته است. مسیری که در آن قرار است خودکفایی واقعی حاصل و خودروهای جدید و به روز تولید شود. در راهی که گروه سایپا گام بر می‌دارد، بنا است خودروهای برقی و هیبریدی هم با کمک و همراهی جامعه دانشگاهی، مجموعه‌های دانش‌بنیان و مهندسان کشورمان تولید و روانه بازار شود. در توسعه محصول و زیرساخت که گروه خودروسازی سایپا دنبال می‌کند، تصمیم بر این گرفته شد که داخلی‌سازی قطعات تمام محصولات سایپا با سرعت پیگیری شود؛ از همین رو طی این مدت ریل صندلی خودروی شاهین داخلی‌سازی شد. این دستاورد مهم در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری و شعار سال "مهار تورم ، رشد تولید" حاصل شده است. گروه سایپا در تلاش است که با افزایش بهره‌وری و داخلی‌سازی قطعات وارداتی، از تورم در خریدها جلوگیری کند.
از اواخر سال 1399 که خودروی شاهین به بازار عرضه شد، ریل صندلی آن از کشور چین و به صورت هوایی و دریایی، وارد کشور می شد؛ از آنجا که این امر هزینه‌بر بود و باعث خروج قابل توجهی ارز از کشور می‌شد، گروه سایپا تصمیم گرفت که در بخش‌های مختلف این خودروی جدید به خودکفایی کامل برسد که در این راستا با دستور مدیرعامل گروه، داخلی‌سازی مجموعه ریل صندلی در دستور کار شرکت سایپا آذین قرار گرفت و شرکت قالب‌های بزرگ صنعتی سایپا به عنوان یک مجموعه دانش‌بنیان در طراحی و ساخت قالب، ابزار و ماشین آلات صنعتی، برای پروژه یاد شده انتخاب شد و این مجموعه توانست پروژه ریل صندلی و خط تولید آن را راه اندازی و آماده کند و در نهایت به شرکت سایپا آذین تحویل دهد. شرکت قالب‌های بزرگ صنعتی سایپا از سال 1373، فعالیت خود را در حوزه رفع نیاز صنایع به طراحی و ساخت قالب‌های بدنه خودرو، تولید قطعات بزرگ پرسی، طراحی و ساخت خطوط تولید، طراحی و ساخت ماشین ابزارهای خاص، طراحی و ساخت مجموعه‌های ترکیبی و مکانیزم‌ها و همچنین طراحی و ساخت فیکسچرهای کنترلی و مونتاژی آغاز کرده است.
مجموعه صندلی جلو و عقب یک خودرو در دسته مجموعه‌های تزیینات قرار می‌گیرد که در عین حال که به زیبایی و ظاهر مربوط می‌شود، دارای مولفه‌های ایمنی و برآورده‌سازی الزامات مهندسی، کیفیت و رعایت استانداردهای مرتبط است. در بین اجزای یک صندلی که مجموعه‌ای از قطعات فلزی، پلاستیکی، فوم و پارچه است، مجموعه ریل صندلی از اجزا بسیار مهم و حائز اهمیت است و بدین جهت ریل صندلی، دارای استانداردهای فنی و ایمنی جامع و در عین حال سختگیرانه است و باید مجموعه‌ای از آزمون‌ها و تست‌های استحکام و دوام را با موفقیت پاس کند؛ از این‌رو آزمون استحکام صندلی در تکیه گاه‌ها و پشت سری‌ها از زمره استانداردهای 85 گانه خودرو است.
امین حسن زاده، مدیرعامل شرکت سایپا آذین در این خصوص گفت: همزمان با تعریف پروژه SP100 در گروه سایپا و هم‌راستا با سیاست تعمیق ساخت داخل موضوع داخلی‌سازی مجموعه صندلی به سایپا آذین واگذار شد. این مجموعه با ماموریت طراحی و تولید صندلی در پروژه SP100 نسبت به شناسایی، ارزیابی و انتخاب شریک تجاری خارجی خود اقدام کرد و این امر در نهایت منجر به توافق و قرارداد تجاری با شرکت KM&I کره جنوبی (با موضوع طراحی صندلی و قطعات منفصله و ساخت قالب‌های قطعات) شد؛ اما به دلیل تحریم‌های ظالمانه، شرکت کره‌ای از ادامه همکاری امتناع کرد و کلیه مدارک و مستندات طراحی و قالب‌های ساخته شده، به علاوه 2 هزار ست قطعات منفصله صندلی را به سایپا آذین تحویل داد. عدم تامین هریک از قطعات (ریل، رکلاینر و بالابر) چه از طریق ساخت داخل و چه خرید خارجی، به منزله عدم امکان تولید صندلی بود.
او افزود: در راستای تحویل پروژه از سوی شرکت KM&I و کناره‌گیری آن، شرکت سایپا آذین اقدام به شناسایی تامین کننده خارجی (تا زمان ساخت داخل ریل صندلی) کرد و مجموعه کشویی‌های ریل از کشور چین وارد کشور شد، اما به موازات این امر داخلی‌سازی ریل در دستور کار قرار گرفت و با استراتژی برون‌سپاری و استفاده از ظرفیت و پتانسیل شرکت‌های گروه سایپا، توافقات اولیه با شرکت دانش‌بنیان قالب‌های بزرگ صنعتی سایپا حاصل و این امر منجر به انعقاد قرارداد بین دو شرکت با موضوع "طراحی، ساخت قالب‌ها و ابزار، فیکسچرها و سایر تجهیزات و فروش قطعه مجموعه ریل شاهین" طی 12 ماه شد.
حسن زاده تاکیدکرد: شرکت دانش بنیان قالب‌های بزرگ صنعتی بر اساس طرح ریل ارایه شده از سوی سایپا آذین که شامل تغییرات مهندسی در جنس، ضخامت و پروفیل قطعات ریل و بعضا تغییرات ابعادی نسبت به طرح کره‌ای بود، اقدام به طراحی و ساخت قالب‌های قطعات و فیکسچرهای مونتاژی و جوشکاری کرد. این امر با استفاده از خدمات و ظرفیت پیمانکاران داخلی برای طراحی فرایند مونتاژ و تولید مجموعه ریل‌های صندلی چپ (صندلی راننده) و صندلی راست (صندلی شاگرد) دنبال شد.
او یادآور شد: با وجود مشکلات ارزی و تحریم‌ها، شرکت سایپا آذین برای تولید صندلی شاهین، چند محموله به تعداد 60 هزار دستگاه ریل برای تولید صندلی شاهین (با صرف هزینه‌های حمل و نقل، ترخیص، گمرک و تخصیص ارز)، وارد کرد. مشکلات و موانع موجود سر راه فرایند واردات و زمانبندی تخصیص ارز باعث تحمیل هزینه‌هایی همچون هزینه حمل هوایی قطعات می‌شد تا از توقف خط تولید صندلی و متعاقب آن توقف تولید خودرو جلوگیری شود؛ این امر شرایط نامناسبی را در برنامه‌ریزی‌ها به ویژه مدیریت مالی ایجاد می‌کرد.با سیاست‌گذاری‌های جدید (در دی‌ماه سال 1401) و تحقق پروژه یاد شده، خط تولید ریل صندلی شاهین و استقرار خط و تولید ریل در سایپا آذین تعریف شد.
حسن زاده در خصوص فرآیند پروژه انتقال خط تولید مجموعه ریل صندلی شاهین و تولید ریل در سایپا آذین، گفت: مدت زمان اجرای پروژه، با توجه به اعلام زمان انجام تست‌های خارج از کشور توسط مرکز تحقیقات سایپا تا پایان آبان ماه سال جاری، اعلام شد و سپس مذاکرات و هماهنگی‌های لازم با شرکت قالب‌های صنعتی سایپا و انعقاد قرارداد فروش کلیه قالب‌ها، فیکسچرها، تجهیزات و ماشین آلات شامل پرس‌ها و ابزارهای مرتبط با خط مونتاژ به همراه مدارک و مستندات فنی و نقشه های دو بعدی و سه بعدی و غیره فی مابین دو شرکت (سایپا آذین و شرکت قالب های برزرگ صنعتی) در اسفندماه 1401 صورت گرفت. بر این اساس طراحی، جانمایی و استقرار خط و متعاقب آن انتقال و چیدمان تجهیزات و فیکسچرهای مونتاژی و جوشکاری و کنترلی در پایان فروردین ماه 1402 در شرکت سایپا آذین اتفاق افتاد.
او یادآور شد: همزمان با آماده‌سازی خط تولید به منظور بهبود سطح کیفیت و مشخصه‌های فنی ریل و همچنین حذف برخی عملیات جوشکاری که ضمن افزایش سطح کیفیت محصول منجر به کاهش زمان تولید می‌شد، طرح ریل از وضعیت جوشی در اتصال براکت‌ها به وضعیت پیچی (در چارچوب فرایند تغییرات مهندسی) درآمد و با انجام و پاس شدن تست‌های مربوطه جهت صحه‌گذاری تغییرات اعمال شده، موفقیت آمیز بود.
مدیرعامل شرکت سایپا آذین افزود: با تولید آزمایشی قطعات منفصله نظیر براکت‌ها، کشویی‌های ثابت و متحرک، فنر، پایه‌های جلو و عقب ریل، اسپیسر و پین و پرچ ها و ساچمه‌ها در سایزهای مختلف و قطعات پلاستیکی توسط پیمانکاران و تامین‌کنندگان منتخب، در اواسط خردادماه سال جاری، تولید آزمایشی و نمونه ریل‌های داخلی محقق و برنامه‌ریزی برای افزایش تیراژ تولید با روند و شیب مناسب در تعامل با تامین‌کنندگان قطعات، انجام شد. لذا در تولید آزمایشی ایرادات و مشکلات کیفی احصا شد و متناسب با آن فرایندهای اصلاحی صورت گرفت.
او با تاکید بر اینکه در حال حاضر خط تولید و مونتاژ مجموعه ریل صندلی خودروی شاهین به بهره‌برداری رسیده و تا پایان آبان ماه بیش از 1500 دستگاه صندلی با مجموعه ریل ساخت داخل به شرکت سایپا ارسال و بر روی خودروی محبوب شاهین نصب شده است، اذعان داشت: در سایپا آذین به صورت مستقیم و غیرمستقیم این پروژه ملی باعث اشتغال 46 نفر شده است، علاوه بر این در پروژه یاد شده 10 تامین کننده قطعات به صورت مستقیم با شرکت سایپا آذین همکاری دارند.
مدیرعامل شرکت سایپا آذین گفت: با تولید حداقل 65 هزار دستگاه خودروی شاهین در سال جاری، پروژه ریل صندلی این خودرو، حدود یک میلیون و 700 هزار یورو (76میلیارد و 239 میلیون و 836 هزار و 250 تومان) صرفه جویی ارزی برای کشور رقم زده است؛ این عدد می‌تواند از هزینه‌های گروه خودروسازی سایپا بکاهد و جلوی افزایش قیمت را هم بگیرد.
در این خصوص باید عنوان کرد که صحه‌گذاری مشخصه های ایمنی، استحکامی، دوام و عملکردی مجموعه ریل صندلی شاهین با انجام تست‌ها و آزمون‌های تعریف شده در برنامه آزمون صادره از مرکز تحقیقات سایپا در مراکز معتبر آزمون داخل و خارج از کشور در قالب تست‌های سطح قطعه (مجموعه ریل) و تست‌های سطح خودرویی (مجموعه صندلی) انجام و با کسب نتایج مثبت در محدوده‌های پذیرش استانداردها همراه بود. تست ها شامل تست های دینامیکی و استاتیکی در مراکز معتبر نظیر مرکز تحقیقات سایپا، مرکز آزمون ایران خودرو و مراکز معتبر تست‌های خودرویی در اروپا ( کشور اسپانیا) انجام شده است.
اهم تست هایی که به منظور ارزیابی ایمنی سرنشین‌ها و کاهش آسیب‌های حاصل از تصادف‌ها انجام یافته شامل تست ایمنی سطح خودرویی ضربه از روبرو (برخورد از جلو) مطابق با استاندارد ECE R94 در مرکز آزمون خارج از کشور (کشور اسپانیا)، تست ایمنی سطح خودرویی برخورد جانبی مطابق با استاندارد ECE R95 در مرکز آزمون خارج از کشور (کشور اسپانیا)، تست ایمنی استحکام استاتیکی تکیه گاه کمربند ایمنی و اتصالات مربوطه مطابق با استاندارد ECE R14 در مرکز آزمون ایران خودرو و در آزمایشگاه صندلی سایپا آذین و همچنین تست ایمنی ECE R17 در مرکز تحقیقات سایپا و با نظارت نماینده سازمان ملی استاندارد ایران جهت سنجش استحکام دینامیکی اتصالات صندلی با ریل ساخت داخل و در نهایت سایر تست‌های سطح قطعه شامل استحکام و دوام استوپرها، قفل‌ها، عملکرد کشویی‌ها و لقی ریل در آزمایشگاه صندلی سایپا آذین، انجام شده است.
