به گزارش مشرق، علی مهدیان، در کانال خود در ایتا مطلبی را با عنوان تقیه در بستر تشبیه و تنزیه،منتشر کرد و نوشت:

نکته اول: جدا کردن مفهوم «تقیه» از «مراعات جامعه» غلط است. بله تقیه ابعاد و اضلاع و مصادیق دارد. تقیه همان است که ما به ساحت «مصلحت» میشناسیمش. «ساحت» میگویم چون یک لایه از اندیشه ورزی است که وقتی نباشد قدرت تدبیر نخواهید داشت.

«تقیه» را علمای ما به «خوفی» و «مداراتی» تقسیم میکنند. یکی معمولا در مقابل دشمن و حاکمان است دیگری در نسبت با امت و عموم مردم.

به لحاظ اعمال هم تقیه گاهی «کتمانی» و گاهی «اظهاری» است. این هر دو برای آن است که سپری درست کنید اراده شما جلو برود، لذا هیچ یک معنای «انفعال» نمیدهد. هیچ وقت تقیه معنای انفعال نداشته، حتی تقیه خوفی.

نکته دوم: ریشه تقیه و مصلحت سنجی ها، رشد امت است. اگر امت در وضعیت رشد یافتگی بالاتری باشد، در وضعیت قدرت بالاتر و برتری خواهد بود و اینجا شکل مصلحت ورزی های خوفی شما هم تغییر خواهد کرد. ریشه اصلی همه مصلحت سنجی ها صبر مردم، فهم مردم و عبودیت آنها است. لذا در دوران امام عصر عج که رشد مردم به یک بلوغی رسیده تقیه خوفی بالکل به کمرنگترین وضع خود میرسد، ایران امروز ، در مستوایی از قدرت است که بی نظیرترین فشارهای اقتصادی تاریخ هم نتوانست او را از پای درآورد. اما همین ایران نیاز به تجربه و رشد داشت و انعطاف قهرمانانه، زمینه ساز همین اتفاق بود. پس در بین ابعاد و اضلاع مختلف تقیه، اساس مراعات است آنهم مراعات مردم.( مردم یعنی کل جامعه ، عوام و خواص، مدیر و غیر مدیر) این جا منشا اصلی قدرت است.

نکته سوم: ولی و امام جامعه، فقط در برآیند آمادگی مردم، جنگ را پیش نمیبرد بلکه او این برآیند را ارتقا میدهد. او ظرفیت سازی میکند، سلوک میدهد، تربیت نفس جامعه میکند. از این منظر حتی خود جنگ هم یک ابزار برای رشد و ارتقای جامعه است. اینگونه تمدن ساخته میشود.

نکته چهارم: مرحوم ابن عربی در فص نوحی، بحثی در تفاوت رویکرد «فرقان» و «قرآن» دارد و میگوید تشبیه و تنزیه باید با هم همراه باشد در گفتمان انبیا، یعنی امت ختمی تحمل این وحدت تشبیه و تنزیه را داشت. مرحوم شاه آبادی ذیل این بیان میگوید، در دل هر تشبیهی تنزیه هست و بالعکس. اما ذیل این بیان استاد شاه آبادی، حضرت امام ره حاشیه ای دارد و میگوید: رنگ و طعم گفتمان انبیا و اولیا تنزیهی تر است. دلیلش هم رشدی است که میخواهند به جامعه بدهند. این سه بیان مکمل همند. تنزیه، گفتمان دیدن نقص نیست بلکه گفتمان رها کردن و ترمیم نقص است. اگر سخن ما در باب تشبیه و تنزیه به جمع التقاطی و ضمیمه ای خوف و امید منجر شود که پیروز نیستیم. بلکه باید خوفی شکل بگیرد که پر از امید است. تا ترمیم و رفع نقص واقع شود. نه ایستادن و عدم تحول.

نکته پنجم: بر اساس نکته فوق، اصلا دیدن داراییها و دیدن نداشته ها، صورتبندی غلطی است. اتفاقا بحث این است که شما همانطور که در دل نداشته ها و تهدیدها، نعمتها و فرصتها را میبینید، خوفتان هم در دلش امید جلوه کند نه ایستایی و کپ کردن و تحقیر. جهاد امید اتفاقا ندیدن ناداری ها نیست بلکه دیدن دارایی ها و فرصتها در دل ناداشته ها و تهدیدها است و این چشم مسلح به اندیشه و عقلانیت لازم دارد.

نکته ششم: آنچه جامعه را در صراط مستقیم جمع تنزیه و تشبیه قرار میدهد، خط کشی های تخیلی و ذهنی من و شما نیست. رویکردهای فرقانی و التقاطی جمع خوف و امید نیست. بلکه به تعبیر رهبری ما محتاج تحولیم. «تحول» هم «رهبر» میخواهد، اگر کنشگری شما ولو به نام حرکت بر خط کشی تشبیه و تنزیه، بازی «رهبری تحول» را خراب کند، بر صراط مستقیم نیستید. او میفهمد در نسبت با وضعیت جامعه کدام طعم و رنگ باید جدی تر شود. کدام سمت را به چشم بیاوریم. این بحث بعد از دیدن جمع و وحدت تشبیه و تنزیه است و بعد از دیدن اینکه هر کدام در دل دیگری وجود دارد و این نکته مهمی است که امام ره به آن دو دانشمند بزرگ اضافه میکند.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.