به گزارش مشرق، در حالی که برخی نظریه‌پردازان آمریکایی در آغاز قرن ۲۱ میلادی نام این قرن را « قرن جدید آمریکایی» گذاشته بوند، نشریه آمریکایی نیوزویک در تحلیلی انتقادی عنوان کرده است؛ مقام‌های چینی در گفت وگوهای خود، اغلب عبارتی را از شی جین پینگ نقل می‌کنند که به « دگرگونی‌های بی‌سابقه در یک قرن گذشته» اشاره دارد. به نظر نمی‌رسد که این یک عبارت تبلیغاتی باشد و بیشتر به یک بیان ساده از دگرش‌های گسترده در نظم جهانی شباهت دارد.

این چرخش که چندین سال است به جریان افتاده، در حال حاضر در خاورمیانه، شکل آشکارتری دارد؛ منطقه‌ای که ایالات متحده در قرن ۲۱ منابع زیادی را به آن اختصاص داد. در ماه مارس، چین میانجی آشتی ایران و عربستان سعودی شد، نقشی که دیرزمانی بود توسط ایالات متحده ایفا می‌شد. واشنگتن در حال حاضر روابط دیپلماتیک با تهران ندارد و روابطش با ریاض نیز با دشواری همراه است.

چارلز فریمن دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی می‌گوید: «ما تهدید می‌کنیم، مزاحمت ایجاد می‌کنیم، تحریم می‌کنیم، نیروهای دریایی‌مان را اعزام می‌کنیم، بمباران می‌کنیم اما هرگز از هنر ترغیب و تفاهم استفاده نمی‌کنیم.» فریمن، مترجم اصلی ریچارد نیکسون، رئیس جمهوری وقت آمریکا در سفر سال ۱۹۷۲ به پکن بود. آن سفر به شناسایی حاکمیت چین بر تایوان و گشایش سفارت آمریکا در پکن انجامید، جایی که فریمن به عنوان معاون رئیس نمایندگی آمریکا خدمت می‌کرد. او اکنون به نیوزویک می‌گوید، «دوران درخشش دیپلماتیک واشنگتن به پایان رسیده است. آنچه رخ داده، کاهش قابل توجه توانایی آمریکا در تحمیل بر دیگران است. به نظر می‌رسد که ما هنوز هم خود را همان نیروی مسلط بدون‌چالشی می بینیم که در پایان جنگ سرد تصورش را داشتیم.»

کشورهای زیادی به راه خودشان می روند، مسیری که گاه به نام « استقلال راهبردی» از آن یاد می شود. این مفهوم، شاخص سیاست خارجی غیرمتعهد هندوستان است که در عین بهبود بخشیدن به روابطش با ایالات متحده همچنین در حال توجه دوباره به کشورهایی همچون عربستان سعودی است که زمانی دوست نزدیک ایالات متحده بودند، و نیز با دیدگاه‌های رئیس جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون، پس از دیدار اخیرش از پکن هم آوایی می‌کند.

فریمن، که زمانی هم به عنوان سفیر ایالات متحده در عربستان سعودی خدمت کرده، می‌گوید: « دنیا در حال دگرگونی است؛ چشم‌اندازها در حال جابه‌جایی هستند. ما تلاش می‌کنیم تمام تکه‌های پازل را در جای خودش قرار دهیم، هدف پایه سیاست خارجی ما حفظ سلطه و برتری ماست که ناممکن است. هیچ قدرت بزرگی همیشه برتری ندارد. این موضوع نه تنها به این معنی است که قرن آمریکایی که حدود ۵۰ سال طول کشید، تمام شده، بلکه ۵۰۰ سال برتری جهانی یورو – آتلانتیک هم به پایان رسیده است.»

هرچند چین با چندین همسایه کلیدی خود اختلافات سرزمینی دارد اما به عنوان بالاترین شریک تجاری حداقل ۱۳۰ کشور جهان شناخته می شود. این کشور از گذر طرح‌هایی مانند «کمربند و جاده»، شبکه ای از پروژه‌های زیرساختی را در حدود ۱۵۰ کشور جهان راه‌اندازی کرده و نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک خود را در جهان جنوبی، از جمله آفریقا و آمریکای لاتین، ارتقا داده است.

برای چین، جذب خاورمیانه به ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که چین بزرگترین واردکننده نفت جهان است. ایران و عربستان هر دو در تلاش برای ورود به بلوک‌های تجاری موسوم به بریکس پلاس و سازمان همکاری شانگهای هستند. عضویت آنها به چین این قابلیت را می دهد که در برابر یک کمپین تحریمی احتمالی ایالات متحده مقاومت کند، مانند کمپینی که علیه روسیه به خاطر جنگش در اوکراین شکل گرفت.

جک متلاک ، آخرین سفیر آمریکا در اتحاد شوروی می‌گوید: «الگو و نمونه ای که امروز به دنیا ارائه می‌دهیم، دیگر آن جذابیت سال ۱۹۹۱ را ندارد.» متلاک که خدمت در وزارت امور خارجه آمریکا را از سال ۱۹۵۶ آغاز کرد، می‌گوید که موفقیت‌های چین در جاسازی خود در چهارگوشه جهان «باید الهام‌بخشِ یک بازسنجی عمیق برای تغییر مسیر کنونی واشنگتن باشد.»

امروزه، ارتباط آمریکا با حریفان اصلی‌اش، به پایین‌ترین سطح رسیده است. در این میان، چین فهرستی فزاینده از اهداف ژئوپولیتیک را دنبال می‌کند، روسیه درگیر جنگی در اوکراین است که چشم اندازی برای پایان آن وجود ندارد، ایران روابطش با حریفان را بازسازی می‌کند و کره شمالی به توسعه سلاح های هسته‌ای‌اش سرعت می‌دهد. تحریم ها، که مهمترین نقطه اتکای دیپلماتیک آمریکاست، تا به اینجا تاثیر چندانی برای تغییر رویکرد دشمنان نداشته است.

منبع: کیهان