به گزارش مشرق، روستای اشتبین یکی از چند روستای معدود و منحصر به فرد آذربایجان شرقی است که شکل خاصی دارد و شکل و معماری خاص این روستا چشم همگان را به سوی خود جذب می‌کند. به گفته مردم این روستا، این روستای سرسبز در زمان‌های بسیار قدیم، حالتی قلعه مانند داشته و کمتر کسی می‌توانست به آن دسترسی پیدا کند.

اشتبین، روستایی بدون راهزن و دزد

به گفته تعداد زیادی از کارشناسان جغرافیایی، روستای اشتبین توانسته است در مدت زمانی که معمولاً مردمان روستاها و دهستان‌ها از دست دزدان و راهزنان در امان نبوده‌اند جلوی دستبرد راهزنان و دزدان را بگیرد و مردم صمیمی این روستای کوچک، سال‌های متمادی توانسته‌اند در کمال آرامش در کنار یکدیگر زندگی کنند.

از عواملی که باعث جذب مردم روستاهای اطراف به این روستا شده می‌توان به مسلمان بودن مردمان آن و موقعیت جغرافیای خاص، آب کافی، خاک مناسب و عدم مدیریت روستا به صورت استثماری اشاره کرد.

دلیل نامگذاری روستای اشتبین

به عقیده برخی کارشناسان این روستا از ترکیب سه روستای همجوار به نام‌های «هراس»، «جعفرآباد» و «سیاوشان» تشکیل شده و از این رو «اوشتبین» مرکب از دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «تبین» به معنی طایفه در زبان تاتی تشکیل شده است.

همچنین عقیده اکثریت مردم این روستا این است که چون روستا در میان سه کوه بلند واقع شده نام روستا از ترکیب دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «بیین» به معنی میان گرفته شده است.

از مشاهیر این روستا می‌توان مرحوم «سید ابوالقاسم نباتی» را نام برد که از موقعیت والایی در ادبیات فارسی و ترکی برخوردار است. او را می‌توان خلف راستین خواجه حافظ و عمر خیام دانست. جمع اشعار به جای مانده از وی بیش از پنجاه هزار بیت است که تقریباً نصف آن به فارسی و نصف دیگر آن به ترکی است.

روستای اشتبین، محل نگه داری کتاب تاریخ نادری

روستای اشتبین یکی از معدود روستاهای استان آذربایجان شرقی است که ده‌ها کتاب و آثار تاریخی از جمله کتاب تاریخ نادری در بین مردم روستا نگه داری می‌شود. نکته جالب این است که مردم این روستا نسبت به حفظ آثار هنرمندان خود در روستا حساسیت خاصی دارند و سعی می‌کنند که این آثار را خودشان نگه داری کنند.

در زمینه کتاب تاریخ نادری نیز می‌توان به این نکته اشاره کرد که این کتاب در حوالی سال ۱۲۳۱ توسط مشهدی محمدعلی نوشته شده است.

قبرستان اشتبین، قبرستانی با سنگ نبشته‌های ۸۰۰ ساله

در قبرستان روستای اشتبین، سنگ نوشته‌هایی مشاهده می‌شود که مربوط به ۸۰۰ سال قبل است ولی متأسفانه به خاطر سو مدیریت این سنگ نوشته‌ها، شکسته‌هایی از این آثار بر زمین قبرستان پراکنده شده است.

همچنین در بین دیگر آثار تاریخی موجود در این روستا می‌توان به تعدادی از سنگ درب خانه‌های روستایی اشاره کرد که یکی از آنها را مربوط به دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده دانسته‌اند.

از عناصر معماری خاص این روستا می‌توان «بالگون» یا همان بالکن و یا به گویش خود روستاییان «آرتیرما» را نام برد که فضایی بیرون آمده از بنا است و بر روی معابر قرار گرفته و بر اساس شرایط اقلیمی این منطقه مورد استفاده روستاییان قرار می‌گیرد.

این عنصر از دو جهت باعث آسایش بیشتر اهالی می‌شود: اول اینکه جلوی تابش زیاد آفتاب تیز تابستان را به درون اتاق‌ها می‌گیرد و دوم اینکه فضای بادگیر و نسبتاً خنکی است که در تابستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از دیگر عناصر معماری خاص روستا فضایی بنام «بنه گاه» یا «بنا گاه» است، بنایی که به گفته روستاییان به دلایل امنیتی شکل گرفته است. این قسمت از بنا هیچ روزنه‌ای به خارج ندارد و فقط از قسمت انتهایی سقف نورگیری می‌کند. ارتفاع آن تقریباً برابر دوطبقه ساختمان است و چهار ستون چوبی که معمولاً دارای سرستون‌هایی حکاکی شده هستند، سقف هرمی و چوبی آن را نگه می‌دارند. معمولاً در زیر این سقف تنوری برای پخت نان وجود دارد.

نرده‌های زیبا، سرستون‌های منقش، ارسی‌ها و پنجره‌ها همه از هنر و تمدن والای اهالی این روستا حکایت می‌کنند. تزئینات در شکل‌گیری معماری زیبای این روستا نقش بسیار مهمی ایفا کرده‌اند.