سرویس دفاع و امنیت مشرق _ حدود یک سال است که چند کشور اروپایی با کسب موافقت ایالات متحده امریکا به دولت اوکراین وعده دادند که تعداد قابل توجهی از جنگنده های اف۱۶ خود را به این کشور ارسال خواهند کرد.

از زمان اعلام این خبر، بحث های زیادی در مورد میزان توانایی و کارایی این جنگنده ها که نسبتا قدیمی محسوب می شوند در برابر جنگنده های مدرن روسی نظیر سوخو۳۵ یا سامانه های پدافندی دوربرد نظیر اس۳۰۰ و اس۴۰۰ شکل گرفته است؛ هنوز تحویل جنگنده ها به ارتش اوکراین آغاز نشده است اما با توجه به اینکه شکست احتمالی اف۱۶ در نبرد هوایی برابر روسیه تبعات تبلیغاتی منفی در بازار صادرات تسلیحات دنیا برای طرف غربی خواهد داشت آنها تمهیداتی به منظور تسهیل عملیات این جنگنده ها و جلوگیری از شکست و رقم خوردن آبروریزی برای یک هواگرد امریکایی خواهند اندیشید.

کدام کشورها به اوکراین اف۱۶ می دهند؟

در ائتلاف اروپایی تشکیل شده برای تقویت نیروی هوایی اوکراین ۴ کشور هلند، دانمارک، نروژ و بلژیک حضور دارند.

کشور هلند قول ارسال ۴۲ فروند جنگنده اف۱۶ را داده است که قرار است در اواخر بهار ۲۰۲۴ دسته نخست ۲۴ فروندی آنها تحویل داده شوند و مابقی جنگنده ها نیز در سال ۲۰۲۵ ارسال خواهند شد.

کشور دانمارک ۱۹ فروند اف۱۶ به اوکراین ارسال خواهد کرد که دسته ۶ فروندی نخست در بهار امسال و ۱۳ فروند نیز تا ابتدای سال ۲۰۲۵ تحویل داده خواهند شد.

دولت نروژ نیز آمادگی خود را برای اهدای ۲۲ فروند جنگنده اف۱۶ اعلام کرده است اما در حال حاضر تنها ۱۲ فروند از آنها در شرایط عملیاتی و قابل ارسال به اوکراین است و مابقی ۱۰ فروند اف۱۶ باقی مانده پس از تعمیرات گسترده و اورهال احتمالا در سال ۲۰۲۵ ارسال خواهند شد.

در خصوص بلژیک نیز تعداد دقیقی اعلام نشده اما پیش بینی شده است حدود ۸ فروند اف۱۶ را در سال ۲۰۲۵ به اوکراین اهدا کنند.

با توجه به آمارهای اعلام شده اوکراینی ها احتمالا در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۵ فروند جنگنده اف۱۶ دریافت خواهند کرد و تا پایان سال ۲۰۲۵ این تعداد به حدود ۹۰ فروند نیز خواهد رسید.

همکاری ناتو با اوکراین برای سرکوب دفاع هوایی روسیه

یکی از بزرگترین مشکلات در راه پروزهای رزمی اف۱۶ در اوکراین پدافند دوربرد ارتش روسیه به ویژه سامانه اس۴۰۰ خواهد بود؛ با توجه به اینکه این سامانه قادر است از مسافتی بیش از ۱۰۰ کیلومتر با جنگنده های اوکراینی درگیر شود بایستی پیش از ورود به خدمت آنها در نیروی هوایی اوکراین، سامانه های پدافندی روسی و بعدها پایگاه های هوایی این کشور در خاک اوکراین از سر راه برداشته شوند.

برای این منظور امریکا و کشورهای اروپایی چند سلاح متفاوت را به اوکراین اهدا کرده اند؛ نخستین مورد راکت های هدایت ماهواره ای هیمارس بودند که بردی حدود ۹۰ کیلومتر دارند و چند بار در حملات علیه ادوات پدافندی روسیه مورد استفاده قرار گرفته اند.

اما اگر هدف در فاصله بیش از ۱۰۰ کیلومتری از خط تماس باشد هیمارس کارایی خود را از دست می دهد لذا بریتانیا و فرانسه اقدام به ارسال موشک های کروز دوربرد استورم شدو و اسکالپ با بردی بیش از ۵۰۰ کیلومتر به اوکراین کردند.

برای تکمیل توان حمله اوکراین به پدافند دوربرد روسی ایالات متحده نیز موشک های بالستیک ATACMS از نسخه با برد ۱۶۰ کیلومتر را به اوکراین اهدا کرد که پیش بینی می شود با تصویب بسته تسلیحاتی جدید نسخه ۳۰۰ کیلومتری موشک نیز به اوکراین ارسال شود.

اوکراینی ها تا کنون ۳ بار از این موشک بالستیک امریکایی علیه پایگاه های حساس روسیه استفاده کرده اند؛ نخستین بار تابستان سال گذشته میلادی در حمله به دو پایگاه هوایی لوهانسک و بردیانسک که منجر به نابودی تعداد قابل توجهی از بالگردهای رزمی روسیه شد.

اما در شب ۱۶ آوریل ۲۰۲۴ ارتش اوکراین دست به شلیک چند فروند موشک بالستیک ATACMS به سمت پایگاه هوایی دژانکوی در شبه جزیره کریمه زد؛ این مقر اصلی ترین محل حضور بالگردهای ترابری روسی بوده و مجهز به یک آتشبار سامانه پدافندی اس۴۰۰ برای دفاع از خود بود.

اما اوکراینی ها ابتدا اقدام به شلیک ۲ موشک با سر جنگی خوشه ای به محل استقرار آتشبار S-۴۰۰ کرده و ۴ پرتابگر و رادار و خودروی فرماندهی آن را منهدم می کنند و سپس ۴ فروند موشک ATACMS دیگر به سمت سایر تاسیسات پایگاه نظیر انبار مهمات شلیک می کنند.

در گذشته نیز چند مجموعه پدافندی اس۳۰۰ و اس۴۰۰ روسی در حملات ارتش اوکراین منهدم شده بودند که این موضوع می تواند به منزله زنگ خطری برای روسیه باشد زیرا به نظر می رسد پیش از اینکه جنگنده های اف۱۶ وارد آسمان اوکراین شوند ناتو با شناسایی دقیق محل حضور پدافند دوربرد روسی و البته از کار انداختن پایگاه هایی هوایی شبه جزیره کریمه قصد دارند تا شرایط عملیات رزمی را برای جنگنده های ارسالی خود آسان کنند.