به گزارش مشرق، در ماه اوت، گزارش شد که ارمنستان قرار است در اواخر سال ۲۰۲۴ سیستم موشکی دفاع هوایی آکاش-۱S ساخت هند را دریافت کند.

ارمنستان که در سال ۲۰۲۲ سفارشی به ارزش ۷۲۰ میلیون دلار برای ۱۵ سیستم موشکی آکاش ثبت کرده بود، نخستین خریدار خارجی این سامانه خواهد بود. سیستم‌های آکاش-۱S که توسط شرکت هندی بارت دینامیکس لیمیتد تأمین خواهند شد، حفاظت قابل‌اعتمادی را در برابر تهدیدات هوایی مانند جنگنده‌ها، موشک‌های هدایت‌شونده و پهپادها ارائه می‌دهند.

همکاری‌های نظامی میان دهلی‌نو و ایروان در حال گسترش است و ارمنستان در چهار سال گذشته به بزرگ‌ترین واردکننده تسلیحات از هند تبدیل شده است.

وزارت دارایی هند در گزارشی اعلام کرد: ارمنستان به‌ عنوان جمهوری سابق شوروی پس از انعقاد قراردادهای خرید سامانه‌های راکت انداز چندگانه پیناکا و سامانه‌های ضد هوایی آکاش، به بزرگ‌ترین واردکننده تسلیحات از هند تبدیل شده است.

این گزارش همچنین بیان کرد: مجموع حجم خریدهای تسلیحاتی ارمنستان از هند تا آغاز سال مالی جاری ۲۰۲۴-۲۵ به ۶۰۰ میلیون دلار رسیده است.

در چارچوب قراردادهای دفاعی چند میلیون دلاری، دهلی‌نو متعهد شده که توپ‌های خودکششی، موشک‌های ضدتانک و تجهیزات ضد پهپاد ساخت هند را به ارتش ارمنستان عرضه کند.

تعمیق همکاری‌های دفاعی میان هند و ارمنستان، بازتابی از تلاش‌های راهبردی هر دو کشور برای بازآرایی اتحادهای منطقه‌ای است؛ از یک‌سو ارمنستان به دنبال جایگزینی برای حمایت نظامی روسیه می‌گردد و از سوی دیگر هند به دنبال گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی خود در قفقاز جنوبی است.

در سال ۲۰۲۳، ارمنستان برای تقویت همکاری‌های نظامی با هند تصمیم گرفت یک وابسته نظامی به سفارت خود در دهلی‌نو منصوب کند. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که ارمنستان در سال ۲۰۲۲ چندین قرارداد دفاعی با تولیدکنندگان تسلیحات هندی امضا کرد.

این قراردادها که در مجموع ۲۴۵ میلیون دلار ارزش داشتند، شامل خرید سامانه‌های راکت انداز چندگانه، موشک‌های ضدتانک و مهمات هندی بود. انتظار می‌رود که وابسته نظامی ارمنستان برنامه‌های دفاعی موجود بین دو کشور را هماهنگ کند. حضور یک وابسته نظامی ارمنستان در هند به ایروان و دهلی‌نو اجازه خواهد داد تا همکاری‌های نظامی را به شیوه‌ای رسمی‌تر و دیپلماتیک‌تر انجام دهند.

پیش‌تر، ارمنستان به‌ شدت به روسیه برای تأمین سلاح و مهمات وابسته بود. روسیه در دهه گذشته بزرگ‌ترین صادرکننده تسلیحات عمده به ارمنستان بود و ۹۴ درصد واردات تسلیحات عمده ارمنستان را از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به خود اختصاص داد.

در این دوره، مسکو حامل‌های نفربر زرهی، سیستم‌های دفاع هوایی، پرتاب‌کننده‌های چندگانه راکتی و تانک را به ایروان عرضه کرد. علاوه بر این، در سال ۲۰۱۶، روسیه موشک‌های بالستیک کوتاه برد اسکندر با برد تخمینی ۳۰۰ کیلومتر را به ارمنستان عرضه کرد. در سال ۲۰۱۹، مسکو همچنین چهار فروند هواپیمای جنگی سوخو-۳۰ SM را به ارمنستان تحویل داد که توانایی تهاجمی آن را به‌طور قابل‌توجهی تقویت کرد.

ایروان به دلیل افزایش تنش‌ها با مسکو در بحبوحه جنگ جاری کرملین علیه اوکراین، در حال جستجوی تأمین‌کنندگان جایگزین است. در ماه فوریه، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، موضع مستقل ایروان در مورد جنگ اوکراین را تکرار کرد و گفت: ارمنستان در موضوع اوکراین متحد روسیه نیست و این موضع صادقانه ماست.

قراردادهای دفاعی امضاشده بین ارمنستان و هند می‌تواند در مسکو جلب‌ توجه کند، زیرا این قراردادها موقعیت روسیه به‌ عنوان تأمین‌کننده اصلی سلاح و مهمات به ارمنستان را تضعیف می‌کند. در سال ۲۰۲۲، پاشینیان، بدون نام بردن از روسیه، گفت: علی‌رغم قراردادهای امضا شده با آن‌ها در دو سال گذشته، متحدان ما نتوانسته‌اند سلاح به ارمنستان تحویل دهند.

روابط دفاعی عمیق‌تر هند و ارمنستان بدون زوایای ژئوپلیتیکی خاص خود نیست. روابط بین هند و ارمنستان پس از جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ نزدیک‌تر شد، در حالی که پاکستان از جمهوری آذربایجان علیه ارمنستان حمایت قاطعی کرد.

در اکتبر ۲۰۲۰، پاشینیان ادعا کرد که نیروهای ویژه پاکستانی در کنار ارتش آذربایجان علیه ارمنستان در درگیری آن‌ها بر سر منطقه مورد مناقشه قره‌باغ می‌جنگند. با این حال، اسلام‌آباد این ادعا را به‌ عنوان «بی‌اساس و غیرضروری» رد کرد.

با این وجود، منتقدان در هند شباهتی را بین منطقه قره‌باغ و منطقه مورد مناقشه کشمیر بین هند و پاکستان ترسیم کردند که بر سر آن، دو رقیب آسیای جنوبی از زمان ایجاد آن‌ها در سال ۱۹۴۷ تاکنون سه جنگ با یکدیگر داشته‌اند. ترکیه با صدای بلند از موضع پاکستان در مورد کشمیر حمایت کرد و پاکستان در مقابل، با ترکیه در حمایت از جمهوری آذربایجان در اختلاف قره‌باغ علیه ارمنستان همراه شد.

هند در تلاش است تا قدرت نظامی ارمنستان را تقویت کند و آن را به شریک راهبردی خود در قفقاز جنوبی تبدیل کند. ارمنستان پس از آنکه حجم کل قراردادهای دفاعی منعقد شده با هند در سال ۲۰۲۰ به دو میلیارد دلار رساند، بزرگ‌ترین دریافت‌کننده خارجی تسلیحات هندی شد.

ارمنستان همچنین نخستین اپراتور خارجی سامانه موشکی زمین به هوای آکاش شده است. هند همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه ارمنستان با ایران، فرانسه و یونان را راهی برای انجام پروژه‌های ارتباطی راهبردی در قفقاز جنوبی می‌بیند.

فعالیت‌های قبلی پاکستان در قفقاز جنوبی نیز این امر را بیشتر تحریک کرده است. در سال ۲۰۱۷، پاکستان توافق‌نامه سه‌جانبه‌ای در مورد همکاری منطقه‌ای با جمهوری آذربایجان و ترکیه امضا کرد.

همان‌طور که قبلاً گفته شد، در سال ۲۰۲۰، اسلام‌آباد با آنکارا در حمایت از آذربایجان در جنگ آن علیه ارمنستان بر سر قره‌باغ همراه شد. سه کشور در سال ۲۰۲۱ «بیانیه سه‌جانبه اسلام‌آباد» را برای نشان دادن همبستگی با جمهوری آذربایجان پس از جنگ امضا کردند. هند در پاسخ، قالب سه‌جانبه خود را با ارمنستان و ایران برای همکاری در زمینه ارتباطات و مدیریت منابع ایجاد کرد.

در سال ۲۰۲۳، آصف اقبال، رئیس سازمان تجارت و اقتصاد هند، اعلام کرد: هند در حال آماده شدن است تا در سال ۲۰۲۴ به‌عنوان یک کشور ناظر به اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) بپیوندد. این شرایط به ما امکان خواهد داد تا همکاری خود را با ارمنستان در همه زمینه‌ها، از جمله دفاعی، عمیق‌تر کنیم.

هند در حال حاضر در حال مذاکره برای یک توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و ممکن است به دنبال یافتن فرصت‌های بیشتر برای تقویت همکاری راهبردی خود با ارمنستان باشد.

در واقعیت‌های ژئوپلیتیکی در حال تغییر سریع منطقه، رهبران هند، ارمنستان را به‌ عنوان یک متحد راهبردی ارزشمند می‌دانند. دهلی‌نو ایروان را به‌ عنوان بخشی بالقوه از مسیرهای ترانزیتی آینده به کشورهای اتحادیه اروپا می‌بیند.

همکاری‌های دفاعی رو به رشد بین هند و ارمنستان، بر تغییر دینامیک ژئوپلیتیکی در منطقه تأکید دارد، زیرا هر دو کشور به دنبال گسترش نفوذ راهبردی خود هستند. برای ارمنستان، مشارکت با هند نه‌تنها توانایی‌های نظامی پیشرفته ارائه می‌دهد، بلکه همچنین یک مسیر دیپلماتیک و اقتصادی جدید برای استقلال بیشتر و امنیت منطقه‌ای ارائه می‌دهد، زیرا ایروان به دنبال کاهش وابستگی خود به روسیه است.

برای هند، این روابط یک پایگاه در قفقاز جنوبی فراهم می‌کند که دسترسی بالقوه به کریدورهای ترانزیتی راهبردی و تقویت حضور خود در منطقه‌ای که رقیبانی مانند پاکستان و ترکیه در حال حاضر فعال هستند را ارائه می‌دهد. با عمیق‌تر شدن این رابطه، هر دو کشور خود را برای بهره‌برداری از نقاط قوت یکدیگر در دنیای چندقطبی رو به رشد قرار می‌دهند.