به گزارش مشرق، متیو (مت) میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه به وقت محلی در پاسخ به این سوال که آیا فکر می کنید دولت بایدن فرصت را برای پیوستن به برجام از دست داد؟ گفت: ما از روز اول آغاز به کار این دولت (بایدن) اعلام کردیم که معتقدیم دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به راه حلی برای برنامه هسته ای ایران است.

میلر تصریح کرد: پس از اقدام وحشتناک دولت پیشین آمریکا (دولت ترامپ) برای خروج از برجام، ما در سال های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ تلاش های متعددی برای بازگشت به آن انجام دادیم.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد: ما و متحدانمان با حسن نیت این کار را انجام دادیم اما در نهایت، ایران در مورد آن جدی نبود و این عدم جدیت را در سال ۲۰۲۲ پس از خارج شدن از مذاکرات نشان داد.

جمهوری اسلامی ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه او برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.

ایران پس از خروج یکجانبه ایالات متحده در سال ۱۳۹۷ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه اعضای باقیمانده در این توافق فعال کرد.

در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند؛ اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌ عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمام تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن هم پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است. در واقع، تجربه نشان داده که کاخ سفید به رغم ادعای دیپلماسی، اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده دولت ترامپ رئیس جمهوری سابق کشورش علیه ایران ندارد.

ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی چندی پیش اعتراف کرد که سطح مطلوب بازرسی‌های این سازمان از مراکز اتمی ایران، حدی است که در برجام توافق شده است. مقام‌های ایران هم تاکید دارند که گروسی می‌تواند برای رفع اهرم فشار و «برداشتن موانعی که عمدتا سیاسی است» در جهت از سرگیری اجرای کامل برجام، نقش موثری داشته باشد

مسعود پزشکیان رئیس جمهور اسلامی ایران در سفر به نیویورک دوم مهرماه ۱۴۰۳در جمع رسانه های آمریکایی گفت: ما برای بازگشت به تعهدات خود در توافق صورت گرفته آمادگی کامل داریم، اما نمی‌شود که آمریکا و کشورهای اروپایی حاضر به اجرای تعهدات خود نباشند و در مقابل از ما بخواهند که به تعهدات خود بازگردیم.

رئیس جمهوری یادآور شد: ما به همه تعهدات خود در این توافق نیز پایبند بودیم، اما این ترامپ بود که از برجام خارج شد و متاسفانه کشورهای دیگر نیز به جای کمک به احیای این توافق، به تعهدات خود عمل نکردند و روز به روز بر دایره تحریم‌های ایران اضافه شد.

پزشکیان تصریح کرد:بنا به فتوای رهبری معظم انقلاب اسلامی ساخت سلاح اتمی هیچ جایگاهی در دکترین دفاعی و امنیت ایران ندارد و در شرایطی که برخی کشورها به دروغ کشور ما را به تلاش برای ساخت سلاح اتمی متهم می‌کردند، بیشترین نظارت‌های آژانس انرژی اتمی در ایران در حال انجام بود.

رئیس جمهوری سوم مهرماه نیز در سخنانی در هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در آغاز سخنانش از ورود ایران به «عصر جدید» سخن گفت، و در پایان هم بطور تلویحی خطاب به آمریکا و غرب اعلام کرد که دولت جدید ایران را آماده از سرگیری فصل جدیدی از مناسبات سیاسی با ایران ببینند. فصلی که به گفته پزشکیان، شرط اصلی آن، احترام و رفع تحریم‌های ایران است.

رئیس جمهوری درباره ورود ایران به عصر جدید چنین گفت: «من قصد دارم بنیان‌هایی استوار برای ورود کشورم به عصر جدید و نقش‌آفرینی سازنده و مؤثر در نظام در حال ظهور جهانی پایه‌گذاری کنم، موانع و چالش‌ها را برطرف کنم و مناسبات کشورم را براساس ملزومات و واقعیت‌های دنیای امروز سازمان‌دهی نمایم.»

رئیس جمهوری به توافق هسته‌ای موسوم به برجام و خروج دونالد ترامپ اشاره کرد و گفت: «ما آماده تعامل با اعضای برجام هستیم. اگر تعهدات برجامی به طور کامل و با حسن نیت اجرا شود، می‌توان در مورد دیگر مسائل هم وارد گفتگو شد.»