پوست این حیوان بهرنگ زرد یا زرد مایل به نخودی است که با لکههای سیاه و گرد پوشیده شده است، لکههایی که به آن ویژگی خاص و متمایزی بخشیدهاند. این پوشش خالدار، پلنگ را میان انبوه گیاهان و سایههای جنگل استتار میکند و او را به یکی از ماهرترین شکارچیان جنگل تبدیل میسازد. اندازه طول بدنش بین ۱۲۰ تا ۱۹۰ سانتیمتر و وزنش ۶۰ تا ۱۱۰ کیلوگرم است. نرها بزرگتر و سنگینتر از مادهها هستند.
چشمان زرد و نافذ پلنگ، دیدی بسیار قوی در شب به او میدهد؛ بهخصوص زمانی که برای شکار به راه میافتد. این حیوان شبگرد است و معمولاً هنگام تاریکی به شکار میرود، از جمله شکارهایی مانند گراز، مرال، شوکا و حتی دامهای اهلی. پاهای قدرتمند و چنگالهای تیزش کمک میکنند که پلنگ در یک حمله سریع و برقآسا، شکار را از پای درآورد.
پلنگهای جنگلهای هیرکانی، بهدلیل زیستگاه خاص و دستنخوردهای که دارند، رفتارهایی پیچیده و منحصربهفرد از خود نشان میدهند. این جنگلهای سرسبز که بهعنوان میراث جهانی یونسکو شناخته شدهاند، با ترکیبی از درختان بلوط، افرا و راش و حیات وحش متنوع، بهترین زیستگاه را برای این جانوران فراهم کرده است، با این حال، کاهش زیستگاه طبیعی بهدلیل جنگلزدایی، توسعه شهری، شکار غیرمجاز و کاهش منابع غذایی، زندگی پلنگهای ایرانی را بهشدت تهدید میکند.
پلنگ ایرانی، بهخلاف برخی گربهسانان دیگر، ترجیح میدهد تنها زندگی کند. او محدودهای وسیع از جنگل را بهعنوان قلمروی خود انتخاب میکند و با خشونت از آن در برابر پلنگهای دیگر محافظت میکند. پلنگ ماده تنها برای جفتگیری و پرورش تولههایش از این زندگی انفرادی خارج میشود. تولهها، که تعدادشان معمولاً ۲ تا ۳ است، پس از چند ماه کنار مادرشان میمانند و از او شکار کردن و زندگی در دل طبیعت را میآموزند.
پلنگ ایرانی در دل جنگلهای هیرکانی مازندران، نماد قدرت، زیبایی و استقامت حیات وحش ایران است، اما برای حفظ این نماد ارزشمند، نیاز به توجه جدی در حفظ زیستگاههای طبیعی و جلوگیری از شکار غیرقانونی داریم.