سرویس جهان مشرق – کم‌تر از یک هفته‌ی دیگر، مردم آمریکا پای صندوق‌های رأی خواهند رفت و سپس عده‌ای دیگر رئیس‌جمهور این کشور را انتخاب خواهند کرد [جزئیات بیشتر]. اگرچه تحولات گسترده‌ای در خاورمیانه در حال رخ دادن است که ممکن است چهره‌ی این منطقه را تا سال‌ها و چه‌بسا دهه‌ها متحول کند، اما «دونالد ترامپ» نامزد جمهوری‌خواهان، و «کاملا هریس» رقیبش از حزب دموکرات، عمده‌ی وقت و توان خود را بر سر رقابت در حوزه‌ی داخلی گذاشته‌اند و سیاست خارجی تا حد زیادی در انتخابات امسال به حاشیه رانده شده است. با این وجود، بر اساس برخی شاخص‌ها، از مواضع نامزدها تا اسناد رسمی منتشرشده توسط حزب‌های آن‌ها، میتوان دست‌کم بخشی از سیاست‌های خارجی آن‌ها را پیش‌بینی کرد. اندیشکده‌ی آمریکایی «مؤسسه‌ی خاورمیانه» طی ویژه‌نامه‌ای تحت عنوان «مقایسه سیاست‌های هریس و ترامپ در قبال خاورمیانه[۱]» ابتدا سیاست‌نامه‌های رسمی دو حزب و سپس مواضع ترامپ و هریس در موضوعات مختلف مربوط به خاورمیانه را مرور و بررسی کرده است. در گزارش پیش رو ترجمه‌ی بخش «نمای کلی» این ویژه‌نامه و همچنین مواضع دو نامزد اصلی انتخابات آمریکا در قبال ایران خدمت مخاطبان محترم مشرق ارائه شده است.
در همین‌باره بخوانید:
›› مردم آمریکا چگونه رئیس‌جمهور خود را انتخاب نمی‌کنند
›› همه آن‌چه درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باید بدانید
لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های محافل رسانه‌ای-اندیشکده‌ای بین‌المللی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.
دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آتی و شرکای انتخاباتی آن‌ها در انتخابات سال ۲۰۲۴ آمریکا با اظهارات و عملکرد خود طی دوران حضورشان در دولت، سابقه‌ای را در قبال خاورمیانه برای خود رقم زده‌اند. سند پیش رو به دنبال برجسته‌سازی مهم‌ترین و قابل‌اعتمادترین مواضع «کاملا هریس» معاون اول رئیس‌جمهور [و نامزد حزب دموکرات]، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق [و نامزد حزب جمهوری‌خواه]، و معاونان اول آن‌ها، به ترتیب، «تیم والز» فرماندار ایالت مینه‌سوتا، و «جِی دی ونس» سناتور ایالت اوهایو، در خصوص خاورمیانه است. خاورمیانه در حاشیه‌ی مناظرات سیاسی در آمریکا قرار دارد و نامزدها اینبار هم، مانند اغلب دورهای قبلی رقابت‌های انتخاباتی در این کشور، عمدتاً نظراتشان درباره‌ی خاورمیانه را به گونه‌ای مطرح کرده‌اند که به مذاق بخش خاصی از رأی‌دهندگان داخلی خوش بیاید.
دانشجویان دانشگاه میشیگان، ۲۰ فوریه‌ی ۲۰۲۴، بعضاً با چفیه‌های فلسطینی، در شهرک دانشگاهی «آن آربر» در این ایالت، در انتخابات درون‌حزبی حزب دموکرات برای انتخاب نامزد حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری رأی می‌دهند. شماری از گروه‌های حقوق بشری از شرکت‌کنندگان در انتخابات درون‌حزبی امسال حزب دموکرات خواسته بودند برای نمایش اعتراض خود به حمایت بایدن از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه، در برگه‌های رأی خود به جای بایدن (که هنوز از رقابت کناره‌گیری نکرده بود) و سایر نامزدها به گزینه‌ی «نامتعهد» رأی بدهند، که به‌نوعی حکم گزینه‌ی «هیچ‌کدام» را دارد. بیش از ۱۰۰,۰۰۰ رأی‌دهنده (بیش از ۱۳ درصد آرا) در ایالت میشیگان و حدود ۴۶,۰۰۰ نفر (۱۹ درصد) در ایالت مینه‌سوتا در انتخابات درون‌حزبی دموکرات‌ها همین گزینه را انتخاب کردند. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› طرفدار برجام و حامی اسرائیل/ «تیم والز» معاون اول کاملا هریس را بیشتر بشناسید
سیاست‌نامه‌ی حزب دموکرات
سیاست‌نامه‌ی حزب دموکرات[۲]، ۱۶ جولای ۲۰۲۴، پیش از کناره‌گیری «جو بایدن» رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، از رقابت‌های انتخاباتی تصویب، و ۱۸ آگوست، در آستانه‌ی گردهمایی ملی دموکرات‌ها، زمانی که هریس رسماً نامزدی حزبش را پذیرفت، منتشر شد. این سیاست‌نامه نُه اولویت را، از اقتصاد و بحران اقلیمی گرفته تا مهاجرت و رهبری آمریکا در خارج از این کشور، تعیین می‌کند که آخرینِ آن‌ها به راهبرد آمریکا در قبال خاورمیانه می‌پردازد. مواضع زیر که در این سند تحت عنوان مواضع یکپارچه‌ی بایدن-هریس از آن‌ها یاد شده، نقطه‌ی شروعی برای ارزیابی سیاست‌های بالقوه‌ی آمریکا در قبال خاورمیانه در دولت احتمالی هریس، به‌ویژه در رابطه با اسرائیل، فلسطین، و لبنان، هستند:
◄ اعتراض به هرگونه اقدامی، توسط هر یک از طرفین، که راه‌حل دو کشوری را به خطر بیندازد، از جمله الحاق [اراضی فلسطینی توسط اسرائیل]؛
◄ مخالفت با گسترش شهرک‌سازی؛
◄ حمایت از باقی ماندن اورشلیم [بیت‌المقدس] به عنوان پایتخت اسرائیل، اما با قابلیت دسترسی همه‌ی ادیان به آن؛ با وجود اینکه، این مسئله یک موضوع «وضعیت نهایی» است [یعنی در آخرین مرحله از فرآیند صلح میان اسرائیل و فلسطین باید درباره‌ی آن تصمیم‌گیری شود]؛
◄ حمایت از «کمک‌های حیاتی» به مردم فلسطین مشروط به مطابقت با قوانین آمریکا؛
◄ رد هر اقدامی در جهت مشروعیت‌زدایی از اسرائیل در سازمان ملل یا از طریق جنبش «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری، و تحریم[۳]»، در عین دفاع از حقوق آمریکایی‌ها در آزادی بیان؛ و
◄ تلاش برای دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک برای درگیری در امتداد مرز اسرائیل و لبنان، از طریق ایجاد یک لبنانِ مستقل [یعنی حذف حزب‌الله].
«کاملا هریس» (چپ) نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، همراه با «تیم والز» فرماندار ایالت مینه‌سوتا و شریک انتخاباتی هریس، برای حضور در یک مراسم تبلیغاتی در شهر «فیلادلفیا» در ایالت پنسیلوانیا وارد سالن می‌شوند. در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، نامزدها پیش از برگزاری انتخابات، گزینه‌ی مدنظر خود برای معاون اولی را معرفی می‌کنند. (+)
هریس احتمالاً مواضع کلی دولت بایدن را ادامه خواهد داد و در سیاست خارجی و دست‌کم در ابتدا، رویه‌های دیپلماتیکی را دنبال خواهد کرد که عموماً با مواضع دولت بایدن هم‌خوانی دارند. نامزد دموکرات‌ها یک بین‌الملل‌گرای سرسخت [حامی دوآتشه‌ی نظام سیاسی بین‌المللی] است که مصمم است با همکاری متحدان آمریکا نفوذ دشمنانی مانند روسیه، چین، و ایران را محدود کند.
«کاملا هریس» در صورت پیروزی در انتخابات پیش رو در آمریکا، به اولین رئیس‌جمهور زن تاریخ این کشور تبدیل خواهد شد. (+)
پیش‌بینی می‌شود «کاملا هریس» نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری هفته‌ی آینده، سیاست‌هایی مشابه با «جو بایدن» رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، در پیش بگیرد؛ به‌ویژه در حوزه‌ی سیاست خارجی.
سیاست‌نامه‌ی حزب جمهوری‌خواه
سیاست‌نامه‌ی رسمی سال ۲۰۲۴ حزب جمهوری‌خواه[۴]، اشاره‌ی زیادی به سیاست خارجی در خاورمیانه نمی‌کند، جز «ایستادن در کنار اسرائیل» و «بازگرداندن صلح در خاورمیانه». دولت دوم ترامپ ممکن است به معنای ادامه‌ی سیاست‌های قبلی او بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ باشد، از جمله:
◄ رویکرد «فشار حداکثری» در قبال ایران با تمرکز بر تحریم‌های اقتصادی، لفاظی‌های قوی، و اقدامات نظامی هدفمند؛
◄ مخالفت شدید با اتخاذ رویکرد دیپلماسی مقابل ایران در موضوع توافق هسته‌ای؛
◄ قائل شدن اولویت کم‌تر برای حقوق بشر و دموکراسی در سیاست‌های آمریکا، و اولویت بیشتر برای همکاری در زمینه‌ی سیاست‌های انرژی و اقتصادی؛
◄ روابط تراکنشی [و منفعت‌محور] با حاکمان مستبد منطقه، مانند «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر، و «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه؛
◄ روابط گرم با عربستان؛
◄ تمایل به دستیابی به یک توافق آمریکایی-سعودی-اسرائیلی، مانند توافقات ابراهیمی سال ۲۰۲۰ که میان اسرائیل با امارات، بحرین، و مراکش، روابط رسمی برقرار کرد؛
◄ وضع ممنوعیت علیه مهاجرت به آمریکا از کشورهای دارای اکثریت مسلمان؛ و
◄ رویکردی عمدتاً غیرمداخله‌گرانه در قبال سوریه، یا عقب‌نشینی احتمالی نیروهای آمریکایی از این کشور.
یکی از تانک‌های رژیم صهیونیستی، اواخر ماه آوریل سال ۲۰۲۴، در مرز با نوار غزه. اگرچه تحولات مهمی در خاورمیانه در حال وقوع است، اما کارشناسان معتقدند سیاست داخلی نقش بسیار پررنگ‌تری در رقابت و آرای انتخابات امسال آمریکا ایفا خواهد کرد. (+)
ایران در دستورکار هریس
هریس، سال ۲۰۱۵، از توافق «برنامه‌ی جامع اقدام مشترک» (برجام) با هدف مهار برنامه‌ی هسته‌ای ایران حمایت کرد. از او نقل شده که تصمیم رئیس‌جمهورْ ترامپ مبنی بر خروج از این توافق در سال ۲۰۱۸ را «بی‌پروا و خطرناک برای امنیت ملی[۵]» توصیف کرده است. همچنین، سال ۲۰۱۹، طی تبلیغات خود برای انتخابات ریاست‌جمهوری [سال ۲۰۲۰] نیز گفت: «برنامه خواهم داشت دوباره به برجام بپیوندم، مشروط به اینکه ایران نیز به پایبندی قابل‌راستی‌آزمایی به توافق بازگردد[۶].» هریس همچنین از نقض حقوق بشر در ایران هم انتقاد کرده؛ به‌ویژه پس از سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات ضددولتی سال ۲۰۲۲، پس از مرگ «مهسا امینی» در بازداشت «پلیس اخلاقی» پس از دستگیری به دلیل داشتن حجاب نامناسب. اندکی پس از این حوادث، هریس خواستار حذف ایران از «کمیسیون جایگاه زنان» در سازمان ملل شد[۷].
هریس قول داده رویکردی قاطعانه در قبال ایران اتخاذ کند، و سیاست‌نامه‌ی کارزار انتخاباتی او نیز متعهد شده[۸] «هرگز در انجام هیچ اقدام ضروری‌ای برای حفاظت از نیروها و منافع آمریکا در برابر ایران و گروه‌های تروریستی مورد حمایت ایران، تردید نکند»؛ هرچند جزئیات بیش‌تری در این‌باره ارائه نکرده است. سیاست آمریکا در قبال ایران تحت رهبری هریس احتمالاً به اجرای نسبتاً سهل‌انگارانه‌ی تحریم‌ها علیه صادرات نفت این کشور توسط دولت فعلی ادامه خواهد داد؛ به‌ویژه اگر هریس به دنبال احیای تلاش‌های دیپلماتیک در مقابل تهران باشد.
«کاملا هریس» نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری هفته‌ی آینده در آمریکا، ادعا می‌کند به دنبال احیای برجام و توافق با ایران بر سر برنامه‌ی هسته‌ای تهران است. این در حالی است که «جو بایدن» رئیس‌جمهور کنونی آمریکا، نیز در تبلیغات انتخاباتی خود همین ادعا را مطرح کرده بود. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› یک زن دیگر در آرزوی تاریخ‌سازی/ «کامِلا هریس» نامزد دموکرات‌ها در انتخابات آمریکا کیست؟
ایران در دستورکار ترامپ
ترامپ حامی مواضع قاطعانه علیه ایران است، اما با توجه به سوابق کاری دمدمی او طی اولین دوره‌ی ریاست‌جمهوری‌اش، تغییرات در بافت منطقه طی سال‌های بین دو دوره‌ی او، و عدم قطعیت متغیرهای کنونی مقابل ایران، رویکرد دقیقی که ممکن است در صورت انتخاب مجدد، در قبال تهران اتخاذ کند، مشخص نیست. بعید است شرکای آمریکا در منطقه از آغاز دوباره‌ی یک کارزار دسته‌جمعی «فشار حداکثری» حمایت کنند. اهدافی که تیم دونالد ترامپ در قبال ایران تعیین کرده، آن‌گونه که از سیاست‌نامه‌ی سال ۲۰۲۴ حزب جمهوری‌خواه و اسناد انتخاباتی خود این تیم برمی‌آید، از این قرار هستند:
◄ جلوگیری از دستیابی ایران به فناوری هسته‌ای و ظرفیت‌های حمل [سلاح‌های هسته‌ای]، علاوه بر مسدودسازی مسیر جاه‌طلبی‌های ایران از طریق برقراری مجدد و گسترش تحریم‌ها، ارائه‌ی کمک‌های امنیتی به شرکای منطقه‌ای، و حمایت از ایرانیان آزادی‌خواه در شورششان علیه آخوندها؛
◄ پایان دادن به بازداشت غیرعادلانه‌ی اتباع خارجی، از جمله شهروندان آمریکایی، توسط ایران؛
◄ پایان دادن به حملات سایبری ایران علیه آمریکا و متحدانش؛ و
◄ قطع حمایت‌های ایران از تروریست‌ها، افراط‌گرایان، و نیروهای نیابتی منطقه‌ایش، مانند حزب‌الله، حماس، طالبان، و القاعده[۹].
«دونالد ترامپ» نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی آمریکا، ۶ ژوئن ۲۰۲۴، طی یک مراسم انتخاباتی در کلیسای «دریم‌سیتی» در شهر «فینیکس» مرکز ایالت آریزونا، سخنرانی می‌کند. مردم ایران خاطره‌ی خوشی از دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری ترامپ ندارند و به طور خاص، به خاطر ترور شهید سلیمانی توسط ارتش آمریکا به دستور او، از ترامپ متنفرند. (+)
سناتور ونس [شریک انتخاباتی ترامپ، که در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات، معاون اول او خواهد شد]، ۱۶ جولای ۲۰۲۴، طی مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز گفت درگیری آمریکا با ایران نباید از نوع «بمباران‌های کوچک و ضعیف» باشد، بلکه «اگر می‌خواهید به ایرانی‌ها مشت بزنید، باید مشت محکمی به آن‌ها بزنید[۱۰].» ونس سپس ترامپ را به خاطر انجام همین کار با قتل قاسم سلیمانی، فرمانده‌ی نیروی قدس [سپاه پاسداران]، تحسین کرد و گفت این حمله «صلح را به ارمغان آورد و ایرانی‌ها را متوقف کرد.»
«جی. دی. ونس» (جلوی تصویر، راست) نماینده‌ی ایالت اوهایو در مجلس سنا و گزینه‌ی منتخب «دونالد ترامپ» (جلوی تصویر، چپ) نامزد جمهوری‌خواهان، برای معاون اولی رئیس‌جمهور است. ترامپ که در دوره‌ی اولش ادعا می‌کرد ایرانی‌ها با او تماس خواهند گرفت و تقاضای امضای توافق با او را خواهند کرد، اینبار نیز می‌گوید «خیلی زود» بر سر مسئله‌ی هسته‌ای و موضوعات دیگر با ایران به توافق مدنظر آمریکا خواهد رسید. (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› نه فشار و تحریم جواب می‌دهد، نه جنگ نظامی/ ترامپ باید با برجام به جنگ جمهوری اسلامی برود
ترامپ، ۵ سپتامبر، با انتشار ویدیویی در حساب کاربری‌اش در شبکه‌ی اجتماعی «تروث‌سوشال» [شبکه‌ی اجتماعی متعلق به خود ترامپ] تأکید کرد از شر توافق «فاجعه‌بار» سال ۲۰۱۵ رئیس‌جمهورْ باراک اوباما با ایران (که رسماً تحت عنوان برجام شناخته می‌شود) خلاص شده، چراکه این توافق «میلیاردها دلار را به خزانه‌ی رژیم ایران ریخت، به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای آن‌ها مشروعیت بخشید، و منطقه را بی‌ثبات کرد[۱۱].» این ویدیو می‌گوید ترامپ تحریم‌های «فلج‌کننده»ای را علیه ایران اعمال کرد تا ظرفیت‌های هسته‌ای این کشور را محدود کند. خود ترامپ هم در جریان مناظره‌ی ۱۰ سپتامبر، گفت: «ایران در دوران دونالد ترامپ ورشکسته بود. الآن ۳۰۰ میلیارد دلار پول دارد، چون [دولت بایدن] همه‌ی تحریم‌هایی را که من وضع کرده بودم، برداشتند. ایران [در دوران ریاست‌جمهوری من] پولی برای حماس یا حزب‌الله نداشت... پولی برای [حمایت از] تروریسم نداشت[۱۲].» این در حالی است که اگرچه توانایی ایران برای تأمین مالی نیروهای نیابتی‌اش به دلیل تحریم‌های سنگینِ اعمال‌شده علیه رژیم این کشور با مشکل مواجه شده بود، اما «مایک پمپئو» وزیر خارجه‌ی خود ترامپ، سال ۲۰۲۰ گفت ایران همچنان به حمایت مالی از حزب‌الله و گروه‌های تروریستی شیعه‌ی عراقی ادامه می‌دهد[۱۳].
در همین‌باره بخوانید:
›› وحشیانه، غیرانسانی، و بی‌فایده: گزارش مجله آمریکایی از تحریم‌های آمریکا
›› فرصت‌ها و موانع: چگونه از رمزارزها برای دور زدن تحریم استفاده کنیم؟
ترامپ ماه می سال ۲۰۱۸ (بر خلاف توصیه‌ی برخی افراد در دولت خودش و بر خلاف ارزیابی‌های تحلیلی جامعه‌ی اطلاعاتی دولت خودش [مبنی بر عمل ایران به تعهداتش در توافق]) از برجام خارج شد و در قالب کارزار «فشار حداکثری»، بار دیگر تحریم‌های اقتصادی شدیدتری را علیه ایران اعمال کرد. رئیس‌جمهور سابق آمریکا، ماه مارس سال ۲۰۲۴، در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز گفت: «شرط می‌بندم می‌توانستم ایران را وارد توافقات ابراهیمی کنم[۱۴].» ۱۲ آگوست ۲۰۲۴، در مصاحبه با «ایلان ماسک» در بستر شبکه‌ی اجتماعی «ایکس» [توئیتر سابق] هم ادعا کرد دولتش با موفقیت توانسته چین را تحت فشار بگذارد و وادار به توقف خرید نفت از ایران کند[۱۵]. در حقیقت، اگرچه فروش نفت ایران، سال ۲۰۱۹ کاهش یافت، اما این شاخص در دورهای که ترامپ هنوز در قدرت بود، دوباره افزایش پیدا کرد[۱۶]. ترامپ در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری‌اش اقدامات بسیار سخت‌گیرانه‌ای در زمینه‌ی اِعمال تحریم‌ها علیه ایران انجام داد، که احتمالاً در دوره‌ی دوم او نیز با توجه به افزایش قابل‌توجه صادرات نفت ایران در دوره‌ی بایدن، تکرار خواهند شد. با این حال، اجرای تحریم‌های سخت، به‌شدت به همکاری موفقیت‌آمیز با (یا اقدام علیه) کشورهای ثالث، مانند مالزی، بستگی خواهد داشت که در تسهیل صادرات ایران به چین نقش مهمی ایفا کرده‌اند.
در همین‌باره بخوانید:
›› تک‌تک تحریم‌های ترامپ را میتوان دور زد/ نقش پیاده‌روی اربعین در مقابله با محدودیت‌های ارزی
›› هیاهوی ترامپ برای هیچ؛ چرا «شدیدترین تحریم‌های تاریخ» علیه ایران بی‌فایده خواهد بود؟
۱۰:۵۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۰
۱۷:۲۴ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۰
۱۰:۵۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۰
۱۶:۲۴ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۰
۱۲:۰۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۱
