سرویس سیاست مشرق- حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه در گفتگو با مشرق به تحولات سوریه و اختلافات گروه‌های مسلح حاضر در سوریه پس از سقوط بشار اسد پرداخت. آقای هانی‌زاده نقش اقلیت‌های مذهبی و قومیتی را در تحولات آینده سوریه پررنگ می‌دانند و معتقد است اگر دولت آینده سوریه، هیئت تحریرالشام و گروه‌های افراطی را کنترل نکند، موجب بروز انقلاب جوانان مومن و مسلمان واقعی سوریه خواهد شد.

شکل‌گیری عملیات ردع العدوان بافاصله اندکی از اعلام آتش‌بس در جنوب لبنان نشان داد که این گروهک نیابتی بخشی از تئوری معکوس وحدت ساحات مقاومت بوده است، البته تحولات اخیر در دمشق نشان می‌دهد که جای پای آنها در سوریه محکم نخواهد شد. پیش‌بینی رهبر انقلاب از روی کار آمدن یک مجموعه شرافتمند قوی در دمشق که هم‌زمان با اخراج متجاوزین در خود نشانه‌هایی دارد که به‌زودی درصحنه نتایج آن روشن خواهد شد.

حسن هانی‌زاده کارشناس غرب‌ آسیا درباره آینده سوریه به «مشرق» می‌گوید که بین علوی‌ها و تروریست‌های مستقر در مناطق ساحلی سوریه تنش ایجاد شده و در واقع در حال حاضر وضعیت روشن و واضحی وجود ندارد.

در ادامه گفت‌وگوی مشرق با حسن هانی‌زاده را می‌خوانید:

** سوریه بعد از روی کار آمدن جولانی به کدام سو خواهد رفت؟ آیا نیروهای اشغالگر آینده روشنی در دمشق خواهند داشت؟

سوریه بعد از سرنگونی دولت بشار اسد، وارد یک فضای نگران‌کننده‌ای شده است به اعتبار اینکه ۳۶ گروه مسلح الان در سوریه حضور دارند که بزرگ‌ترین گروه مسلحی هستند که ارکان دولتی و حکومتی را در دمشق، در اختیار دارند. اما وجود گروه‌های مسلح دیگر در شهرهای مختلف، موجب نگرانی اقلیت‌های قویم و مذهبی سوریه شده است؛ به اعتبار اینکه در طول دو هفته گذشته، پس از سرنگونی دولت بشار اسد بیش از ۴ هزار نفر از اقلیت‌های مذهبی و قومی در شهرهای مختلف سوریه، ازجمله در حلب، ادلب، لاذقیه و طرطوس و شهرهای دیگر، بدون محاکمه، اعدام افراد زیادی هم ترور شدند.

شمار زیادی از اقلیت‌های مذهبی هم به سمت لبنان کوچ اجباری کردند که مجموعه این حوادث نشان می‌دهد اکنون یک نگاه کاملاً طایفه‌ای، مذهبی و قومی در سوریه حاکم است که اگر کنترل نشود، طبیعتاً اقلیت‌های مذهبی از جمله مسیحی‌ها، دروزی‌ها، علوی‌ها، اسماعیلی‌ها و شیعیان، ناچار خواهند شد در مقابل این گروه‌های مسلح غیر منضبط قرار بگیرند.

به همین دلیل به نظر می‌رسد که این مجموعه، مخصوصاً هیئت تحریرالشام، یک رویکرد دولت‌سازی ندارد و هدف آن انتقام‌گیری است. به نظر می‌رسد که یک فضای گذرا است و جوانان مؤمن و مسلمان واقعی سوریه، علیه این گروه‌های مسلح به‌پا خواهند خواست و باتوجه‌به وجود ارتباط بین هیئت تحریرالشام با رژیم صهیونیستی، آمریکا و ترکیه که اینها مغایر با رویکرد جوانان مسلمان سوریه است، به نظر می‌رسد که سکوت هیئت تحریرالشام در قبال جنایات صهیونیست‌ها علیه مسلمانان و بمباران زیرساخت‌های سوریه موجب خشم جوانان سوری، خواهد شد.

** در واقع نقش اقلیت‌های مذهبی را در تحولات آینده سوریه پررنگ‌تر خواهد بود؟

طبیعی است که اکثریت مسلمان سنی هم‌ گروه‌های زیادی هستند که مخالف ارتباط با رژیم صهیونیستی هستند و طبیعتاً این وضعیت و سیاست‌های غیرواقعی و غیرحقیقی و در واقع مبتنی بر مخالف مسائل ملی توسط هیئت تحریرالشام، برای جوانان سوری قابل‌قبول نیست؛ به نظر می‌رسد که طی ماه‌های آینده شرایط قطعاً تغییر خواهد کرد.

** نقش آمریکا و ترکیه در روی کار آمدن تحریرالشام و شرایط کنونی سوریه، به‌شدت ملموس و واضح است، در صورت بروز انقلاب و به‌پا خواستند جوانان سوری علیه گروه‌های مسلح، رویکرد این کشورها در قبال تحولات آینده سوریه به چه صورت خواهد بود؟

طبیعی است که در روی کار آمدن تحریرالشام و تقویت گروه‌های تروریستی، نقش ترکیه کاملاً روشن است؛ ترکیه دارای اهدافی در سوریه است که یکی از آنها این است که سوریه تحت تسلط رژیم صهیونیستی قرار بگیرد. اکنون فشار ترکیه بر هیئت تحریرالشام این است که سفارت رژیم سریعاً در دمشق افتتاح بشود؛ ضمن اینکه یک توافق عادی‌سازی بین رژیم صهیونیستی و دولت کنونی سوریه منعقد بشود.

باتوجه‌به این فضا، هیئت تحریرالشام تمایلی ندارد که در این شرایط با اسرائیل رابطه برقرار بکند و ایران نیز منتظر شفاف‌شدن موضع تحریرالشام درباره محور اسرائیل است.

** آیا رفتار و رویکرد ایران در تحولات آینده سوریه قابل‌پیش‌بینی است؟

ایران در حالت انتظار است که وضعیت شفاف بشود؛ اکنون درگیری‌ها بین کردها، داعش و همچنین گروه‌های مسلح دیگر شدت گرفته است. درگیری بین ارتش ترکیه و نیروهای اسد، قوّات سوریه و نیروهای دموکرات سوریه قوت گرفته است.

بین علوی‌ها و تروریست‌های مستقر در مناطق ساحلی سوریه تنش ایجاد شده و در واقع در حال حاضر وضعیت روشن و واضحی وجود ندارد؛ ایران نیز در انتظار است که این وضعیت زودتر به پایان برسد و پس از استقرار دولت ثابت و مشخص، سیاست‌های خود را تعریف بکند. اگر اوضاع دگرگون بشود و یک انقلابی علیه وضعیت موجود بروز بدهد، طبیعتاً ایران با قوت بیشتری ورود پیدا خواهد کرد.