به گزارش مشرق به نقل از مهر، آلودگی هوا، گرم شدن زمین، وارونگی دما و... مشکلات چند سال اخیر زندگی شهرنشینی شده است که شهر کویری قم را تحت تاثیر قرار داده است.

در این زمینه محمودعلی رکنی، مدیرکل محیط زیست استان قم از علل و ریشه‌های داخلی و خارجی آلودگی هوای قم برای ما می‌گوید.

ریشه اصلی آلودگی هوا در خارج از شهر قم چیست؟

در این زمینه بحث ریزگردها مطرح است که با خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های حواشی شهر قم، ارتباط دارد.

ریزگردها و ذرات نمکی موجود در هوا (به دلیل خشک شدن تالاب‌ها در عراق)، استان‌های مرکزی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما آلودگی هوای قم زیاد متاثر از ریزگردهای خارجی نیست بلکه به دلیل عدم تامین حقابه‌های زیست محیطی، دریاچه‌های حوض سلطان و نمک و در نتیجه خشک شدن آنها است.

خشک شدن دریاچه‌های داخلی سبب شده که با وزش هر باد، آلودگی‌های هوا و ذرات مختلف تا عمق کیسه‌های هوایی ریه وارد شود که این خود در بروز سرطان‌های مختلف دخالت دارد.

از دلایل دیگر ایجاد گرد و غبار در هوای شهر، می‌توان به تخریب پوشش گیاهی در مناطق پیرامونی و اطراف قم اشاره کرد. با تخریب گونه‌های درختی، درختچه‌ای و بوته‌ای که در حواشی قم وجود دارد - با توجه به دلایلی همچون محدودیت باران و عوامل انسانی ـ میزان ورود گرد و غبار به قم افزایش پیدا می‌کند.

برای از بین بردن آلودگی هوا یا باید منابع آلودگی را از بین برد و یا عواملی که در کاهش آن دخیل هستند، تقویت کرد، با توجه به مواردی که ذکر کردید، چه اقداماتی صورت گرفته است؟

نباید پوشش گیاهی تخریب شود، بلکه باید برنامه مدیریتی در این زمینه تعریف شود، حفظ پوشش گیاهی منشا ریزگردها و گرد و غبار را از بین می‌برد.

تامین حقابه‌های زیست محیطی، دریاچه‌ها را به شرایط طبیعی خود باز می‌گرداند اما سال‌ها است که حقابه‌ها تامین نمی‌شود و این موجب تغییر اکوسیستم شده که در تغییر حیات وحش، ویژگی‌های منطقه و شرایط آب و هوایی تاثیرگذار بوده است.

در گذشته در اطراف قم، 15 هزار هکتار انارستان وجود داشت که خود پوشش گیاهی مطلوبی برای قم محسوب می‌شد و به عنوان فیلتر طبیعی عمل می‌کرد و اجازه ورود ریز گردها را به داخل شهر نمی‌داد اما در حال حاضر از این میزان تنها هزار هکتار پوشش گیاهی باقی مانده است. بنابراین ایجاد کمربند سبز برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و ریزگرد، تلطیف و تعدیل هوا موثر است.

زمستانِ خیلی سرد یا تابستانِ خیلی گرم از پوشش گیاهی کم خبر می‌دهد و این در حالی است که پوشش گیاهی مناسب علاوه بر تعدیل درجه حرارت، موجب ذخیره آب و تقویت منابع آب‌های زیرزمینی نیز می‌شود.

در داخل شهر چه عواملی آلودگی هوا را تشدید می‌کند؟

70 درصد ایجاد آلودگی داخل شهر مربوط به خودروها و ناوگان حمل و نقل است و 30 درصد باقی مانده مربوط به استفاده از وسایل گرمایشی و استقرار واحدهای صنعتی در داخل شهر است.

تردد 350 هزار دستگاه موتورسیکلت در قم که از لحاظ معاینه فنی با نقص روبه رو هستند، آلودگی هوای قم را تشدید می‌کنند.

به نظر شما چه راه‌هایی برای مهار آلودگی هوا در داخل شهر وجود دارد؟

تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی و مسیر استفاده از آن باید در بین شهروندان تقویت و در برنامه‌های مدیریتی تعریف شود. همچنین زمانی که رانندگان خودروها، معاینه فنی را مورد توجه قرار دهند، مشکلات زیست محیطی مرتفع می‌شود. علاوه بر این، نوع سوخت را باید مطابق با استاندارد یورو 4 و یورو 5 مورد استفاده قرار داد.

در بعضی از شهرها فرهنگ استفاده از دوچرخه رونق گرفته است و استفاده از آن در مسیرهای داخل شهری و ترغیب ساکنان برای بهره گرفتن از آن در کاهش استفاده از خودروها و آلاینده‌ها موثر است، در قم نیز برنامه‌هایی برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای استفاده از دوچرخه در دست تهیه است.

چرا با وجود اقدامات صورت گرفته برای کاهش آلودگی هوا، روزهای صاف و هوای پاک در قم هنوز دیده نمی‌شود؟

استفاده از محیط زیست باید به صورت منطقی و با مدیریت اصولی صورت بگیرد که این نیاز به همکاری و تعامل ارگان‌ها و نهادهای مختلف دارد. ما باید از محیط زیست استفاده منطقی داشته باشیم و آن را در چارچوب و برنامه قرار دهیم تا آلودگی هوا به پایین ترین میزان خود برسد.