به گزارش مشرق به نقل از خبرگزاري دانشجو، حسن رحيم پورازغدي پيش از ظهر امروز در سومين همايش نوانديشي ديني با موضوع «نوانديشي در علوم اجتماعي و اقتصاد» در سالن شهيد بهشتي دانشکده علوم اقتصادي و سياسي دانشگاه شهيد بهشتي در حضور جمعي از انديشمندان و علاقه مندان به مباحث ديني با اشاره به هفته پژوهش و سالروز وحدت حوزه و دانشگاه اظهار داشت: وحدت حوزه و دانشگاه يکي از مراتب وحدت در جامعه است.
عضو شوراي انقلاب فرهنگي کشور با بيان اينکه اگر وحدت در بعد عملي و نظري در جامعه رخ نمي داد، شاهد ظهور انقلاب نبوديم، گفت: همکاري مرتبه بالايي از وحدت است که حوزه و دانشگاه به عنوان دو نهاد تمدن ساز اسلامي در صورت رسيدن به اين مرتبه مي توانند به خلق تمدن اسلامي همت گمارند.
وي با تاکيد بر اينکه تمدن اسلامي بدون نوانديشي ديني امکان پذير نيست، گفت: تمدن اسلامي در شرايطي حاصل مي شود که حوزه و دانشگاه در حالي که استقلال آموزشي و فکري خود را حفظ مي کنند، با همکاري يکديگر و کمک به هم بتوانند زمينه ساز تمدني اسلامي باشند.
رحيم پور ازغدي جعل تاريخ علم و فلسفه علم را دو مانع جدي براي رسيدن به نوانديشي دانست و گفت: بزرگترين اختراعات ديني که در دهه 20 در حوزه تکنولوژي رخ داده در بستر ايدئولوژيک به وقوع پيوسته است و نه صرفاً علوم اجتماعي و اقتصاد، بنابراين علوم تکنولوژي نيز از مسئله ايدئولوژيک به دور نبوده است.
اين انديشمند اسلامي با بيان اينکه نوانديشي ديني در علوم انساني در کشور ما قبل از انقلاب اسلامي ظهور پيدا کرده است، گفت: اين مسئله بعد از گذشت سال‌ها از انقلاب مجدداً مورد توجه بسياري از انديشمندان و نظريه پردازان قرار گرفته است؛ هر چند متن حوزه و دانشگاه هنوز هم اين مسئله را به طور کامل و جدي درک نکرده است.
وي با تاکيد بر اينکه نقطه شروع نوانديشي ديني زير سوال بردن مباني و نظريات غربي است، گفت: براي رسيدن به نوانديشي ديني بايد تمام تعاريف، نظريات و مباني غربي را زير سوال برد؛ زيرا بحث کردن در چنين شرايطي به معني قبول کردن اين نظريات است.
رحيم پور ازغدي با بيان اينکه نظريات غربي مباحثي مبتني بر نگاه اومانيستي و انسان محوري است، گفت: دانشگاه‌هاي جهان سوم با استفاده از اين نظريات نمي توانند توليد علم داشته باشند و کار آنها محدود به توليد مثل علم مي شود؛ به اين معني که با قبول نظريات آنها، نظرياتي معادل مباحث غربي و نظريه‌هاي غربي با نگاه انسان محور گونه به نسل‌هاي آينده انتقال مي يابد.
عضو شوراي انقلاب فرهنگي کشور در ادامه بيان داشت: با استفاده از صفت ديني در نوانديشي يعني اينکه نوانديشي را به دو مقوله ديني و غيرديني تقسيم کرده‌ايم که بدون اين تقسيم بندي نمي توان به نوانديشي دست يافت.
وي با بيان اينکه نوانديشي ديني رسيدن به نوانديشي علمي است، گفت: براساس چارچوب‌ها و ضوابط ديني، در اين تعريف هم از امکان حضور دين در مقوله نوانديشي استفاده مي شود و هم از ضرورت آن.
رحيم پور ازغدي در ادامه افزود: بدون نوانديشي ديني انقلاب و تمدن حاصل نمي شود.
عضو شوراي انقلاب فرهنگي کشور با اشاره به وضعيت نوانديشي ديني در جامعه ايران طي دو قرن اخير گفت: موتور حرکت نظريات علوم انساني در ايران پس از طي دو قرن اخير از حرکت ايستاد و دليل آن ضعف متوليان فرهنگيو بخصوص روحانيون است که در حاشيه نگه داشته شده‌اند.
وي به حاشيه رفتن روحانيون و متوليان فرهنگي را در بحث نوانديشي ديني به دليل دو قصور تحميلي و تقصيري دانست و گفت: همکاري استبداد داخلي با استبداد خارجي پروژه روحانيت ستيزي را در کشور رقم زد و باعث عقب ماندگي روحانيت در مسئله نوانديشي شد.
رحيم پور ازغدي در ادامه به قصور تقصيري متوليان فرهنگي و بخصوص جامعه روحانيت در مقوله نوانديشي اشاره کرد و گفت: روحانيت با توجه به عملکرد ضعيف خود باعث شدند مرجعيت ديني و قشر مرجع جامعه تغيير يابد؛ به طوري که امروزه قشر مرجع و اصلي مردم از جامعه مرجعيت و روحانيت فاصله گرفته است.
عضو شوراي انقلاب فرهنگي کشور با بيان اينکه علوم انساني که امروزه در جوامع جهان سوم و بخصوص کشور ما تدريس مي شود، علومي صرفاً نقلي است نه عقلي، گفت: نظرياتي که در غرب از طريق عقلي به آن دست يافته‌اند در کشور ما به صورت نقلي و بدون هيچ فکر و انديشه‌اي تدريس مي شود و اين بزرگترين معضل علوم انساني در کشورهاي جهان سوم است.
وي با بيان اينکه مفاهيم غيرديني غالباً بر اساس مسائل حاشيه‌اي استثمار وارد ايران شده است، گفت: اين مفاهيم در اثر برخورد با نگاه ايراني و فلسفه ايراني، به پديدار شدن روشنفکري ديني در جامعه انجاميد؛ مسئله‌اي که همواره چندان توجهي به آن نمي شود.
رحيم پور ازغدي وي با بيان اينکه نوانديشي ديني ارتباط موثر و مهمي با مباني اسلامي و مدرنيته غرب ندارد، گفت: مدرنيته به معناي لغوي به معناي نوانديشي است، اما مفهوم حاصل شده از آن يک فلسفه متاليبراليستي مي باشد؛ مسئله‌اي که با حذف تفکرات اسلامي به نتيجه مي رسد و دين را به نفع سکولاريسم غرب تفسير مي کند و با ورود آن به علوم اجتماعي با عنوان بروز کردن دين، در چارچوب گفتماني غيرمدرنيته، ظلم سنگيني را به اسلام مي کند.
عضو شوراي انقلاب فرهنگي کشور با بيان اينکه در تبيين روشنفکري ديني بايد از نقد بنيادهاي فلسفه علوم اجتماعي بحث شود، گفت: در گذشته علم و حکمت در راستاي هم و در عرض هم حرکت مي کردند، اما امروزه علم و حکمت با داشتن رابطه عمودي، ناسخ و ناقض يکديگر هستند.
وي با بيان اينکه نوانديشي ديني در عرصه اقتصاد و سياست با محوريت انسان شناسي که از غرب گرفته مي شود با نگاهي علمي- فلسفي و بدون هيچ نقد و بررسي به جوامع غربي عرضه شد، گفت: غربي‌ها اين ديدگاه را با عنوان علم به جوامع سوم تحميل کردند و ما نيز آن را با عنوان علم تقديس کرده و بدون هيچ تعريف عقلاني و معرفتي و اخلاقي، آن را در حوزه و دانشگاه‌هاي خود مورد بررسي قرار مي دهيم.
رحيم پور ازغدي با بيان اينکه چيزي که امروز در دانشگاه‌هاي ما تدريس مي شود تاريخ فلسفه و علم غرب است، گفت: ما تا به حال در دانشگاه‌هاي خود چيزي به اسم علم و فلسفه به دانشجويان و طلاب ياد نداده‌ايم؛ زيرا چيزي را که غرب به عنوان علم به ما تحميل کرده چيزي جز تاريخ علم غرب و فلسفه غرب نيست.
عضو شوراي انقلاب فرهنگي کشور با تاکيد بر اينکه براي رسيدن به نقاط مشترک در خصوص ايجاد نظريات جديد بايد مباني و نظريات غرب را به چالش کشيد، گفت: براي رسيدن به تعريف جديدي از فلسفه و علم، با زير سوال بردن مباني نظريات غربي و مطرح کردن الگوها و نگاه‌هاي ديني بر آن، مي توان نظريات جديدي را اختراع کرد.
وي با بيان اينکه در اين زمينه مي توان از نقاط مشترک کمک گرفت، گفت: هر جا که عقل نظر مي دهد، دين نيز همان نظر را دارد و ما با غرب و مباني غربي تا جايي که عقل حکمفرمايي مي کند هم عقيده هستيم، اما بيش از 90 درصد از نظريه‌هاي آنها شبه عقلي و براساس خرافه‌هاي غربي است.
رحيم پور ازغدي با انتقاد از نگاه تقليدي و ترجمه‌هاي کورکورانه از نظريه‌هاي غربي گفت: متن حوزه و دانشگاه‌هاي ما نسبت به اين مسئله در خواب بسر مي برد و حتي بايد از شوراي عالي انقلاب فرهنگي سوال شود از کجا بايد نوانديشي ديني در چارچوب دين را طرح ريزي کرد و از طريق آن به خلق نظريات جديد و کاربردي همت گمارد؟
