سرویس فرهنگی مشرق، ایسنا اکنون و در واپسین روزهای دوره چهارساله مدیریت جواد شمقدری بر سینمای کشور، نگاهی به مدیران موثر در این مدت دارد و اقدامات مثبت و منفی آنها را خیلی گذرا مرور میکند:
××× جواد شمقدری:
مسوولیت: رییس سازمان سینمایی کشور و معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
مسوولیتهای پیشین: معاون سینمایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشاور هنری محمود احمدینژاد در دولت نهم، عضو هیات امنای هیات اسلامی هنرمندان، عضو مشورتی شورایهای فیلمنامه حوزه هنری، سیمافیلم، مرکزسینمای تجربی و انجمن سینمای دفاع مقدس.
آثار: کارگردان «طوفان شن»
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- انتقادات تند و تیز به هیات مدیره خانه سینما در سالهایی که در هیات اسلامی هنرمندان فعال بود و ادامه این انتقادها در زمان مدیریتش در وزارت ارشاد، نهایتا موجب تعطیلشدن این تشکل صنفی شد. محمود احمدینژاد که با این اقدام مخالف بود، خود زمینهچینی بازگشایی خانه سینما را با پیشنهاد تشکیل هیاتی برای اصلاح اساسنامه آن نهاد مطرح کرد اما وقتی دید کار آنطور که مدنظرش است جلو نمیرود، در نامهای به شمقدری به او تاکید کرد که کارهای بازگشایی بدون «تنگنظری» هرچه سریعتر بهاتمام برسد که البته این «دستور» تا پایان عمر کاری رییس دولت دهم به سرانجامی نرسید.
2- انتقاد از سیاستهای محمدحسین صفارهرندی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم توسط شمقدری تا جایی تکرار شد که وی صفارهرندی و احمدینژاد را زن و شوهری خواند که تنها یکدیگر را تحمل میکنند. این سخنان وی با واکنش تند رییسجمهور نهم روبرو شد.
3- کشمکش شدید با حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برای اکران فیلمهایی که مدیران حوزه آنها را متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی نمیدانستند. در این تقابل که گاهی به دوئل اظهارنظرها بین شمقدری و مومنیشریف (مدیر حوزه هنری) تبدیل میشد، چندین فیلم سینمایی امکان نمایش را در سینماهای زیر مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی پیدا نکردند که این امر موجب انتقاد سینماگران از مدیریت حوزه هنری شد.
4- سخنان شمقدری درباره لابی برای اعطای جایزه اسکار به اصغر فرهادی و فیلم «جدایی نادر از سیمین» جنجالهای زیادی بهدنبال داشت. البته پیش از این توقیف و یا توقف فیلم «جدایی نادر ازسیمین» در هنگام فیلمبرداری به دلیل برخی حواشی صحبتهای اصغر فرهادی در جشن خانهی سینما از اتفاقات نادر سالهای اخیر سینما شد.
5- تغییر محل استقرار کاخ جشنواره فیلم فجر از سینما «فلسطین» به برج میلاد تهران.
6- از توقیف در آوردن و اکران فیلمهایی مانند «به رنگ ارغوان» و «پنجمین سوار سرنوشت» که در دورههای قبل بدون دلیل خاصی، امکان نمایش پیدا نکرده بود.
7- تشکیل سازمان سینمایی که میتوانست چارت و بودجهای مستقل از وزارت ارشاد داشته باشد. او البته تا پایان دورهاش نتوانست چارت و فعالیتهای این سازمان را تثبیت کند.
8- تشکیل شورای عالی سینما به ریاست محمود احمدینژاد به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور. اگرچه مصوبات این شورا برای سینما بسیار راهبردی و زیرساختی بود اما بیشتر آنها بهدلیل بار مالی زیاد امکان اجرایی پیدا نکرد.
9- تشکیل خانه اصناف سینمای ایران یا همان خانه سینمای 2 با حضور جمعی از یارانش که موجب انتقادات شدیدی از سوی سینماگران مطرح شد.
10- در دوران مدیریت شمقدری در وزارت ارشاد، چهار تجمع در له یا علیه وی برگزار شد. تجمع انصار حزبالله در اعتراض به اکران «من مادر هستم» و ساخت چند فیلم پر حاشیه، دو تجمع طیف خانه سینما در اعتراض به پلمپ ساختمان این نهاد صنفی و تجمع اعضای خانه اصناف سینمای ایران (خانه سینما 2) در اعتراض به تحویل ندادن ساختمان خیابان سمنان خانه سینما به آنها.
11- ساخت فیلمهایی با تم خیانت در دوره مدیریت وی باعث شد جشنواره فجر سال 89 حواشی بسیار زیادی داشته باشد و این حواشی به کشمکش با حوزه هنری رسید.
××× سیدعلیرضا سجادپور:
مسوولیت: مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی معاونت سینمایی وزارت ارشاد
مسوولیتهای پیشین: رییس فرهنگسرای هنر، مدیرکل سینما و تلویزیون شهرداری تهران، مسوول واحد فیلمنامه حوزه هنری، قائم مقام گروه تلویزیونی شاهد، عضو موسس و مدیر اجرایی هیات اسلامی هنرمندان، معاون فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. عضو شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر، عضو شورایهای پروانه ساخت و نمایش فیلم سینمایی وزارت ارشاد.
آثار: تهیهکننده آخرین ملکه زمین، سرباز کوچک، شکلات داغ، سریال آفتاب و زمین و چشمان آبی زهرا. نگارش چند فیلمنامه سینمایی و همکار در نگارش فیلمنامه سریال سیمرغ.
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- او یکی از همراهان اصلی جواد شمقدری در اعلام انحلال خانه سینما و سپس تعطیلی این نهاد صنفی بود.
2- سجادپور از جمله حامیان تشکیل اتحادیه تهیهکنندگان سینمای ایران با هسته مرکزی سینماگران مخالف هیات مدیره خانه سینما تشکیل شد. این اتحادیه پس از تشکیل توانست مجوز برگزاری جلسات شورای صنفی نمایش، مسوولیت تشکیل پرونده مربوط فیلمهای متقاضی صدور پروانه ساخت و مشاوره اولیه فیلمنامههایی که میخواهند مجوز ساخت بگیرند را دریافت کند.
3- او در میان سینماگران بهعنوان یکی از حامیان جدی شورای صنفی نمایش شناخته میشد که این شورا حواشی زیادی را برای سینمای ایران در سال 90 و مخصوصا در اکران نوروز آن سال ایجاد کرد.
4- درحالی که در دورههای مختلف، انتخاب فیلم نماینده ایران در مراسم آکادمی اسکار برعهده هیاتی متشکل از سینماگران در بنیاد فارابی بود، سجادپور در سال 88 بدون درنظر گرفتن این هیات، «بدرود بغداد» را به اسکار معرفی کرد.
5- فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» که توانست نخستین اسکار را برای سینمای ایران به ارمغان بیاورد، در زمانی که او مدیرکل نظارت و ارزشیابی معاونت سینمایی بود، توقیف شد. این اتفاق، بهدلیل حواشی یکی از جشنهای خانه سینما رخ داد.
6- سجادپور اما مدیری بود که تا پایان دولت دهم در کنار جواد شمقدری نتوانست حضور داشته باشد و 6 دی ماه سال 91 استعفاء داد. البته در استعفاء یا برکناری او شایعات مختلفی مطرح شد که او فقط ترجیح داد که بگوید علاقهمند است فیلم بسازد بنابراین از مدیریت کنارهگیری کرده است.
××× مهدی عظیمی میرآبادی:
مسوولیت: معاون فعالیتهای سازمان سینمایی
مسوولیتهای پیشین: قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، مدیر گروه تلویزیونی بسیج، قائم مقام اداره کل تولید و پشتیبانی معاونت امور سینمایی، قائم مقام اداره کل نظارت و ارزشیابی (در زمان سیدعلیرضا سجادپور)، سرپرست اداره کل نظارت و ارزشیابی، عضو شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر، ناظر مالی وزارت ارشاد در خانه سینما در چندین سال قبل.
آثار: تهیهکننده و مدیر تولید فیلمها و مجموعههایی مانند عبور در غبار، مرد زیبا، شغل شریف، سلطان عشق، مجتمع مسکونی فرج و فرخ، سیب و سلما و... .
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- پس از آنکه سازمان سینمایی با حواشی بسیار زیادی برای ساخت و نمایش چند فیلمش مواجه شد، ترجیح داد سیاست خود در اعطای پروانه ساخت و نمایش را تغییر دهد. این اقدام در دورانی که علیرضا سجادپور از سمت خود استعفاء داده و مهدی عظیمی جانشین او شده بود، نمود بیشتری پیدا کرد.
2- عظیمی برخلاف سجادپور، رابطه چندان جالبی با مدیران اصلی اتحادیه تهیهکنندگان و شورای صنفی نمایش نداشت. اختلاف عظیمی و سیدضیاء هاشمی تا جایی عمیق شد که بسیاری منتظر استعفای هاشمی از شورای صنفی نمایش و یا اقدامات جدی این دو علیه یکدیگر بودند.
3- پس از تشکیل سازمان سینمایی، معاون فعالیتهای این سازمان مسوول پیگیری وضعیت خانه سینما بود. در این میان، عظیمی خود یکی از مخالفان اقدامات هیات مدیره خانه سینما بوده و فعالیت آنها را در گذشته را غیرقانونی میدانست.
4- تشکیل هیات بازگشایی خانه سینما از سوی جواد شمقدری به وی سپرده شد اما این هیات از سوی خانه سینماییها غیرقانونی خوانده شد و تقریبا نتوانست کاری از پیش ببرد.
5- عظیمی میرآبادی یکی از اعضای شورای پروانه نمایش فیلمهای سینمایی بود.
××× جلیل عرفانمنش:
مسوولیت: معاون آثار سازمان سینمایی
مسوولیتهای پیشین: موسس و رییس دانشگاه سوره شعبه شیراز، مدیر گروه تاریخ و مناسبتهای شبکه دوم سیما، عضو شورای تصویب فیلمنامه سیمافیلم، عضو شورای طرح و برنامه معاونت سیما، عضو کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی،عضو شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر.
آثار: نگارش فیلمنامه سینمایی روز موعود، ابر و باد، راه اعتدال و... و بازنویسی فیلمنامه «لاله».
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- عرفانمنش یکی از اعضای اصلی شورایهای صدور پروانه ساخت و نمایش سازمان سینمایی بود.
2- او بازنویسی فیلمنامه «لاله» را بهعنوان یکی از پرحاشیهترین آثار سینمایی دوران مدیریت شمقدری برعهده داشت.
3- تشکیل شورای ارزشیابی فیلمنامه، یکی از برنامههای اصلی عرفانمنش برای پایاندادن به اعمال سلیقه در حوزه نظارت آثار سینمایی بود که خبری درباره تشکیل آن منتشر نشد.
××× سیداحمد میرعلایی:
مسوولیت: مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، دبیر بیست و ششمین دوره جشنواره فیلم کودک
مسوولیتهای پیشین: عضویت در شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر، دبیر جشنوارههای کودک در زمان مدیریت در فارابی.
آثار: تهیهکننده فیلمهای سینمایی شب واقعه، فرزند خاک، مرثیه برف، وعده دیدار و سرعت. مجری طرح و مدیر تولید فیلمهای سینمایی مانند سرعت، دنیای وارونه، عروس حلبچه و... .
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- سید احمد میرعلایی از جمله مدیرانی است که نامش حتی در میان مخالفان جدی سیاستهای شمقدری، با احترام خطاب میشود.
2- او خود به عنوان یکی از منتقدان بعضی از سیاستهای معاونت و سازمان سینمایی شمرده شده و در این زمینه مطالبی غیررسمی مطرح میشود اما او هیچ وقت اختلاف خود را با شمقدری رسانهای نکرد. حتی پس از معرفی وی بهعنوان دبیر جشنواره فیلم کودک سال 92، شنیدهها حاکی از آن بود که میرعلایی از برخی اقدامات و رفتارهای مدیران سازمان سینمایی و بویژه جواد شمقدری دلخور است و بهزودی از سمتش استعفاء خواهد داد که این اتفاق رخ نداد.
3- گفته میشد، میرعلایی یکی از مخالفان ساخت فیلم «لاله» بوده و اجازه ساخت این فیلم را در بنیاد فارابی نداده است.
4- در دوره وی (سال 90) برای نخستین بار، مدیریت و راهبری جشنواره فیلم فجر از بنیاد فارابی گرفته شده و به موسسه رسانههای تصویری داده شد.
5- در سال دوم مدیریت او در فارابی، محل برگزاری جشنواره فیلم کودک مجددا از همدان به اصفهان منتقل شد.
××× شفیع آقامحمدیان:
مسوولیت: مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
مسوولیتهای پیشین: دبیر جشنوارههای سینماحقیقت در دوره مدیریت در مرکز گسترش، عضویت در شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر.
آثار: کارگردانی فیلمهای سینمایی تلفن، چشم عقاب، روی خط مرگ و...، نویسنده فرار از جهنم، مروارید سیاه و راننده سفیر. مجری طرح فیلم سینمایی لاله.
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- عضویت در شورای صدور پروانه ساخت فیلمهای سینمایی سازمان سینمایی.
2- تغییر سیاست حمایت از فیلماولیها و سپردهشدن این بخش به دست بنیاد فارابی. آقامحمدیان که میگوید نقشی در این انتقال حمایت نداشته، خود یکی از منتقدان این اقدام بوده و تاکید کرده است که حمایت از فیلماولیها باید به مرکز گسترش سپرده شود.
3- مسوولیت برگزاری و دبیری چهار دوره جشنواره سینماحقیقت.
4- حمایت از ساخت و سپس فروش حق رایت بینالمللی انیمیشن سینمایی«رستم و سهراب» در جشنواره فیلم «کن».
5- انتقادات فراوان مستندسازان به عملکرد وی. این انتقادات در پایان دوره وی به دلیل حمایتهای گسترده از ساخت فیلمهای پرهزینه شدت گرفته بود.
6- ساخت فیلم سینمایی پرحاشیه «لاله» در زیرمجموعه وی کلید خورد و او یکی از حامیان جدی این فیلم است.
××× محمدرضا عباسیان:
مسوولیت: مدیرعامل موسسه رسانههای تصویری
مسوولیتهای پیشین: مدیرکل اداره رسانه بینالملل سیما، عضویت در شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر، دبیر سیویکمین جشنواره فیلم فجر، دبیر نخستین جشنواره فیلم ویدئویی یاس تهران، دبیرکل ستاد مبارزه با محصولات غیر مجاز.
آثار: ساخت و تهیه چندین مستند در موضوعات مختلف از جمله «قانای من».
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- عباسیان یکی از مخالفان جدی ساخت و توزیع سریال در شبکه نمایش خانگی بود.
2- نمایش دیجیتال تمام فیلمهای سی و یکمین جشنواره فجر از جمله مهمترین اقدام عباسیان بهشمار میرود. البته به گفته برخی از سینماداران پس از پایان جشنواره، تجهیزات دیجیتال از سینماها جمع شد.
3- در جشنواره سی و یکم فجر، اصحاب رسانه انتقادات تند و تیزی را به نحوه مدیریت عباسیان بر این جشنواره وارد کردند چرا که معتقد بودند او نهتنها به امکانات رفاهی لازم در کاخ جشنواره توجهی نکرده بلکه با صدور کارت ورود بیش از ظرفیت سالن مرکز همایشهای برج میلاد، مشکلاتی زیادی را هم برای خبرنگاران بوجود آورده است. البته او در پاسخ به این انتقادات، اقدامات غیرحرفهای بعضی از رسانهها را دلیل بینظمی و شلوغی بیش از حد سالن برج میلاد دانست.
4- جشنواره فیلمهای ویدئویی تهران در دوره مدیریت وی در موسسه رسانههای تصویری پیریزی و او دبیر نخستین دورهاش بود. دبیری دوره دوم نیز به وی سپرده شد اما با استعفا از مسوولیتش در سازمان سینمایی، از این پست کنار رفت.
5- عباسیان در نشست خبری اعلام استعفای خود، سخنان کنایهآمیزی را نسبت به وضعیت سازمان سینمایی و مدیریت جواد شمقدری مطرح کرد اما نه او و نه شمقدری هیچگاه به صورت شفاف دراینباره صحبت نکردند.
××× هاشم میرزاخانی:
مسوولیت: مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران
مسوولیتهای پیشین: مدیر مالی بنیاد سینمایی فارابی، دبیر چند دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران.
آثار: تهیهکنندگی و کارگردانی فیلمهای مستند در تلویزیون
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- برگزاری منظم جشنوارههای منطقهای فیلم کوتاه در دوران مدیریت وی.
2- تجهیز فنی دفاتر انجمن سینمای جوان در شهرستانها بهطوری که وی تاکید میکند اکنون هیچ دفتری از دفاتر انجمن با امکانات مقدمات مقدماتی فعالیت نمیکند.(البته این مدیر هم عملکردش در برخی موارد با انتقاداتی مواجه شد)
3- تدوین مجدد درسهای تدریسی در انجمن سینمای جوان کل کشور و ایجاد سیستم درسی یکپارچه در این مراکز.
4- برگزاری جشنواره فیلم تهران بهعنوان دبیر طی چهارسال.
5- امضای تفاهمنامههای همکاری برای تبادل فیلم، داور و... میان جشنواره فیلم تهران و شماری از جشنوارههای بینالمللی.
6- برگزاری جشنوارههای نماز و نیایش و عکس ایران
××× سعید رجبی فروتن:
مسوولیت: مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی و امور بینالملل سازمان سینمایی، سخنگوی سازمان سینمایی.
مسوولیتهای پیشین: مدیر ادارهکل همکاریهای سمعی و بصری و نمایش خانگی وزارت ارشاد در دولت دهم، مشاور معاون سینمایی در دولت نهم، معاون هنری اداره ارشاد استان مرکزی، مسئول حوزه هنری استان مرکزی، معاون فرهنگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، سرپرست دفتر توسعه و فناوری معاونت سینمایی در دولت نهم، عضو شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر.
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- رجبیفروتن از جمله مدیران معاونت و سازمان سینمایی دولت دهم بود که رابطهای بسیار خوبی با رسانهها داشت. او همچنین طی سالهای اخیر بهسرعت به اتفاقات روز سینما و مخصوصا بخش نمایش خانگی واکنش نشان داده و نظراتش را در وبلاگش منعکس میکرد.
2- ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی در دوره وی سرعت گرفت که موافقان و مخالفان زیادی داشت.
3- در موضوع اختلافات بالاگرفتهی خانه سینما، او با انتشار یادداشتی در سایت شخصیاش، از موضع سازمان سینمایی و جواد شمقدری در مواجهه با سینماگران انتقاد کرد.
××× بابک خانیان:
مسوولیت: مشاور اجرایی معاون سینمایی وزیر ارشاد، رییس دبیرخانه شورای عالی سینما، عضو هیاتمدیره موسسه سینماشهر.
مسوولیتهای پیشین: عضو شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر در دوران شمقدری، فعالیت در امور برنامهریزی، بودجه و رسانههای دیجیتال
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- سینماگران، بابک خانیان را یکی از اعضای اتاق فکری میدانند که حاصل تفکر آنها به تعطیلی خانه سینما انجامید. او همچنین در جایگاه مشاور اجرایی معاون سینمایی، مصاحبههای تند و تیزی را علیه هیات مدیره خانه سینما انجام داد. دایره مصاحبههای شدیدالحن خانیان تنها به هیات مدیره خانه سینما محدود نشد و افراد مختلفی مانند مسعود فراستی را نیز در برگرفت!
2- شورای عالی سینما که او مسوولیت دبیرخانه آن را برعهده داشت، بهدلیل مشکل تامین بودجه نتوانست بسیاری از وعدههایش را عملی کند.
3- او یکی از منتقدان جدی و البته غیررسمی صدور پروانه نمایش برای برخی فیلمهای پرحاشیه در مجموعه زیرنظر سیدعلیرضا سجادپور بهحساب میآمد و حتی پس از تشکیل سازمان سینمایی انتقادهایی را به سپردن مجدد مسئولیت صدور پروانه ساخت و نمایش به سجادپور مطرح میکرد.
4- خانیان سال قبل بدون اطلاع قبلی و بدون آنکه استعفاء از مسئولیتهایش رسانهای شود، بهیکباره از سازمان سینمایی کنار رفت. در این زمینه، بعضی سخنان درباره وی مطرح میشود که هیچوقت رسما تایید نشد.
5- او در جریان انتخابات ریاستجمهوری سال 92، بهعنوان مسوول یکی از ستادهای مردمی سعید جلیلی با یک رسانه مجازی گفتوگو کرد اما دیگر از او خبری نشد.
××× بهمن حبشی:
مسوولیت: مدیرکل دفتر مجامع و جشنوارههای معاونت امور سینمایی، سمعی و بصری
مسوولیتهای پیشین: مدیر فرهنگی در وزارت امور خارجه، کارشناس گروه فیلم و سریال و معارف و تاریخ شبکه اول سیما، مدیرکل طرح و برنامه مرکز فرهنگی و هنری صبا، عضویت در شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر.
آثار سینمایی: مشاور و محقق چندین فیلم سینمایی، مستند و سریال تلویزیونی
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- حبشی در طول مسوولیت در معاونت سینمایی، عضو شورای سیاستگذاری جشنوارههای فجر بود اما اغلب ترجیح میداد که بدون نامبرده شدن در رسانهها مسوولیتهایش را دنبال کند.
2- گفته میشد که حبشی پس از تشکیل معاونت امور بینالملل و جشنوارههای سازمان سینمایی، مدیریتش را برعهده خواهد گرفت اما این معاونت هیچوقت تشکیل نشد.
××× پرویز فارسیجانی:
مسوولیت: مدیرکل مطالعات و توسعه دانش و مهارتهای سینمایی
مسوولیتهای پیشین: دبیر شورای معارف سیما، استاد دانشگاه.
مهمترین اقدامات و حواشی:
برگزاری نشست کرسیهای آزاد اندیشی در سینما
××× مجید مسچی:
مسوولیت: مدیرعامل موسسه سینماشهر (او تنها مدیری بود که از زمان جعفریجلوه (معاون پیشین سینمایی) باقی ماند)
مسوولیتهای پیشین: مدیریت واحد عکاسی شبکه اول سیما، مدیر پشتیبانی تولید سیما، مدیر تولید شبکه دوم سیما و... .
مهمترین اقدامات و حواشی:
1- بازسازی و تجهیز تعداد زیادی از سینماهای کشور.
2- ساخت و تجهیز سینما «هویزه» مشهد با همکاری حوزه هنری
3- تجهیز بخشی از سینماهای کشور به سیستم نمایش دیجیتال.