وی با اشاره به اینکه مدل مشارکت بنیاد برکت در طرحهای اقتصادی، تلفیقی از تجارب بینالمللی و واقعیتهای ملی در زمینه کارآفرینی است، افزود: بنیاد برکت در ابتدای فعالیتهای خود از تجارب نمونههای بین المللی مطرحی مانند " بنياد شاكاتي" براي ارائة خدمات مالي به زنان فقير یا موسسه غيردولتي بينالمللي "شيير" در هند، پروژه "دانگان" در فيليپين، سازمان غيردولتي نظیر "نيردهان" در نپال و رهيافت "بانك گرامين"، در مطالعات اولیه بهره برده است.
شیرزاد با تبیین بنیانهای تجربی سرمایهگذاری در بنیاد برکت اضافه کرد: بطور کلی در آسيا سرمايهگذاريهاي وسيعي در توسعه تکنیک های مالی خرد به منظور كاهش فقر انجام شده است و ارگانهاي بينالمللي نظير ايفاد، بانک توسعه اسلامی، بانک توسعه آسیایی از مؤسسات مالی خرد حمايت های فراوانی كردهاند.
وی ادامه داد: البته، علاوه بر كشورهاي آسيايي، در ساير نقاط جهان نیز مثل برزیل، بوليوي و آرژانتين در آمريكاي لاتين و حوزه کارائیب نمونههاي موفق ديگري نيز وجود دارد. مؤسسات اعتباري خرد در كشورهاي مختلف بنا به ضرورتهای تاریخی به اشكال گوناگون تشكيل و توسعه يافته است.
معاون سرمایهگذاری و اقتصادی بنیاد برکت در رابطه با صور متنوع خدمات رسانی مالی افزود: در بعضي از كشورها مثل اندونزي، مؤسسه مالي خرد به صورت بانك دولتي (راكيات بانك) ايجاد شده است كه در تأمين اعتبارات خرد براي فعاليت هاي متوسط و كوچك شهرت يافته است. در بعضي ديگر مثل بوليوي (بانكوسول) به عنوان يك بانك خصوصي در خدمت روستاييان عمل ميكند. انواع ديگر موسسات اعتباري خرد در كشورهاي جهان شامل بانك روستا، انجمن هاي اعتباری روستایی و موسسات پسانداز روستایی، گروههاي خوديار مالي و .... هستند كه به عنوان سازمان هاي غير دولتي، دسترسي افراد فقير را به اعتبارات خرد از طريق ايجاد ارتباط با بانكها فراهم ميكنند.
وی خاطرنشان ساخت: تجربه صندوق ضمانت اعتبارات روستايي مالزي که در سال 1972 تأسيس شده است، نمونه ای از این اقدامات تلقی می شود. اين صندوق به عنوان يك هماهنگ كننده، به سرمايه گذاريهاي كوچك با وثيقههاي اندك در مناطق روستايي كمك مي کند تا از بانكهاي تجاري تسهيلات اعتباري با شرايط مناسب، تحصيل کنند یا در همین کشور مؤسسه”امانه اختيار" بواسطه سياستهاي پولی براساس قوانين مذهبي و يافتههاي علمي فعالیت های فقرزدایی انجام میدهد.
شیرزاد با اشاره به اینکه الگوي بسیاری از اين پروژه ها الگوی ”بانك گرامين" بنگلادش بوده است ، گفت : از بین موسسات بانکی مشابه نیز می توان به بانك همبستگي (بوليوي)، بانك ركيت و براك در آسیای جنوب شرقی اشاره کرد. محوریت این نهادها را پارادايم فقرزدايي تشکیل می دهد و کارآفرینی، توسعه صنعتی مناطق محروم و به تبع آن پايداري مالي و ساير اصولي كه در پارادايم سيستم مالي خرد وجود دارد، در مراتب اهمیت بعدی است. این مدل با اتکاء به تراکم بالای جمعیتی در مناطق روستایی آسیای جنوب شرقی به تعهدات جمعی و گروهی متکی است.
به گفته وی، طرحهايي نظير گرامين بانك، طرح كميته توسعه روستايي بنگلادش، پروژه توسعه روستايي، سازمان نوسازي بنگلادش، بنياد شاكتي، خدمات روستايي"رانجپور دنياجپور" و طرح توسعه سيستمهاي كشاورزي حاشيهاي در آمریکای لاتین، برنامه توسعه و بهبود وضعيت كشاورزان خرد در مدل کارائیب، برنامه بانكداري متمركز، حتی کمک های "جایکا در ژاپن" در حوزه بینالمللی عمدتا بصورت تلفیقی و با تکیه بر اعتبار رسانی و وام دهی به گروه های هدف روستایی یا حاشیه نشین عمل کردهاند که به دلیل ناسازگاری با شرایط جغرافیایی- اکولوژیکی، نبود تعادل های جمعیتی و فضایی، چیدمان نامتقارن صنعتی، بافت فرهنگی متنوع، شرایط اقتصادی و محیط تاریخی متفاوت، آمیختگی شیوه های تولید و به تبع آن رفتار تولیدی مختلف، پراکندگی آبادیها و تراکم پایین جمعیتی، با شرایط سرزمینی ایران تجانس چندانی ندارند.
معاون سرمایه گذاری و اقتصادی بنیاد برکت گفت: بنیاد برکت در ابتدای فعالیت خود به بررسی مدلهای تجربه شده در داخل کشور نیز پرداخته است. تجارب ایران در این حوزه ها به صورت مطالعات تجربي از سال 1377 به اجرا درآمد، اما به دليل نبود یک نظریه راهبردی راهنما و فقدان الگوهاي سازگار، همواره نيازمند دستيابي به الگويي عملي، متناسب با سازوكارهاي اقتصادي، اجتماعي، داخل كشورـ بالاخص نقاط روستايي آسيبپذيرـ برای اجرا بودهایم.
وی ادامه داد: در یک طبقه بندی کلی، فعالیت نهادهاي تأمين مالي خرد در ايران اعم از صندوق های قرضالحسنه، تعاونيهای اعتبارخرد، بنيادهاي خيريه، همچنین بانک ها و نهادهاي مالي تجاري و نهایتا نهادهای دولتی همگی حاکی از آن است که ما دراین زمینه با الگوهای آزمون نشده اعتبارات خرد و وام دهی، گروه های هدف متفاوت، سیاستهای راهبردی تامینی مختلف، وظیفهمندیهای حمایتی گوناگون، خدمات رسانی متنوع نقدی- غیرنقدی، نظام وام دهی با نرخهای بهره متفاوت، ناپایداری های مالی، عدم تعادل های فضایی(جغرافیایی-جمعیتی)، تورهای حمایتی نامتجانس و تجارب اعتباری-مالی متنوعی از واقعیات فوق روبرو هستیم.
شیرزاد افزود: بااين توصیف، كارآيي خدمات و اثربخشی اين گروه از موسسات كه بخشی از سبد حمایتی و بخشی از بازارهاي مالي را نیز در کشور تشکیل میدهند، همواره مورد ترديد است. در واقع اين موسسات به عنوان حد واسط بخشهاي رسمي و غيررسمي عمل مي كنند و هدف اين است كه منابع مالي به سمت گروه های فقیر، زنان سرپرست خانوار، محرومین روستایی و در نهایت قشرهاي كارآفرين خرد سوق يابد اين امر از طريق اعطاي وام هاي بلاعوض، کمک های نقدی و جنسی و اعتبار رسانی خرد از طریق انواع صور مشارکت مالی ميسر تا کنون میسر می شده است اما از پایداری لازم به دلیل بیشکلی تاریخی دهکهای مختلف درآمدی در ایران هیچگاه برخوردار نبوده است.
وی تاکید کرد: اگر هدف اصلي يك برنامه مالي خرد ايجاد اشتغال پايدار باشد، لازم است به کمیت ها در جمعیت هدف و عمق پوشش كمتر توجه كند و تأكيد خود را بر كارآفرينهاي خرد و جلب سرمایهگذاران حرفهای و حتی بین المللی بگذارد و از تکنیکهای مالیه خرد در بطن نظامات شرکتداری و حاکمیت شرکتی، نهایت استفاده را ببرد.
به گفته شیرزاد، سياست هاي بنياد بركت بر اساس شيوه هاي شناخته شده بين المللي در حوزه محروميتزدايي و توانمندسازی اقتصادی تدوین و در جهت بالفعل کردن ظرفيتهاي اقتصادی و انسانی مناطق محروم طراحی شده است که سازوكار مشاركتي با رویکرد عدم تصدیگری توسط بنياد بركت موفقيت طرحها را از طریق افزایش انگیزه شرکای محلی تضمين مي کند و بر بنگاههای تولیدی محلی و تقویت آن درمناطق محروم تأکید دارد.
معاون سرمایهگذاری و اقتصادی بنیاد برکت خاطرنشان ساخت: نقش مثبت واسطه گرایانه بنیاد برکت درجهت توانمند سازی اقتصادی، توسعه کار آفرینی و ایجاد اشتغال پایدار محلی در مناطق کمتر توسعه یافته از طریق حمایت های مالی و مدیریتی در یک دوره میان مدت (2 تا 5 سال) تجلی خواهد یافت. وی افزود: تأمين مالي پروژهاي براي يك پروژه مشخص و با چارچوب محدود و تعريف شده و از طريق يك نهاد قانوني مقاصد خاص(معمولاً يك شركت پروژهاي(Project Company، انجام ميگيرد.
شیرزاد گفت: بنیاد برکت در خلاء وجود چنین الگوهایی و بر پایه تجارب ملی ناکارآمد مدلهای قرض دهی در مناطق کمتر توسعه یافته، سعی کرده تمامی فعالیت های تامین مالی خرد را معطوف مدلهای جدید مبتنی بر عقود مشارکتی اسلامی و تأمين مالي پروژه ای سرمایه محور کند.