هرچه گوگل از لحاظ دیجیتالی در حال پیشرفت است،
ارتباطاتش با سازمانهای امنیتی آمریکا صمیمیتر و البته نگرانکنندهتر میشود.
اکنون ماهها است که در سراسر جهان نسبت به اطلاعاتی که گوگل از کاربرانش به
سازمان امنیت ملی آمریکاNSA میدهد، نگرانی ایجاد شده است. اتهام گوگل از «اشتراکگذاری»
اطلاعات کاربران با سازمان امنیت ملی آمریکا به «ادغام» در آن سازمان فراتر رفته
است.
منتقدان و آزادیخواهان معتقدند گوگل در حال آمیختن مفاهم فناوری دیجیتال و امپریالیسم است. به نوعی میتوان گوگل را معمار قدرت جهانی آمریکا در قرن بیست و یک دانست.
جولیان آسانژ موسس سایت افشاگر «ویکی لیکس» در نقدی که بر کتاب «عصر جدید دیجیتال» The New Digital Age (نوشته دو تن از مدیران گوگل) نوشته، معتقد است محتوای این کتاب نشانه پیوند خوردن شرکت تجاری با کشورداری است. آسانژ، این کتاب را طرح کلی ایجاد یک امپریالیسم فنسالارانه میداند که نشانه ارتباطات عمیق میان وزارت خارجه آمریکا و «سیلیکون ولی» (مرکز شركتهاى كامپيوترى بزرگ جهان در جنوب سانفرانسيسكو) است.
درباره ارتباطات دولت آمریکا با سیلیکون ولی باید گفت که این دو تلاش دارند به طور مخفی و دور از شفافیت، اطلاعات کاربران اینترنت در سراسر جهان را رصد و تحلیل کنند. به عبارتی میتوان گفت که همکاری دولت آمریکا و شرکتهای بزرگ کامپیوتری سبب تشکیل شکل جدیدی از «دولت» شده است. یعنی دولتی که بر اطلاعات میلیونها نفر فراتر از مرزهای خود دسترسی دارد اما هیچگونه مسئولیتی نیز در قبال آنها ندارد.
با توجه به پیشتازی گوگل در بین شرکتهای کامپیوتری، میتوان گوگل را نماد عصر نوین حکمرانی دیجیتال دانست. به همین سبب است که برخی نویسندگان از واژه 'Googlisation' استفاده میکنند که از واژه معروف جهانی سازی globalization گرتهبردرای شده است.
گوگل به سرعت در حال تبدیل شدن به یک امپراتوری است اما تفاوت آن با امپراتوریهای بزرگ قدیمی همچون امپراتوری روم یا شوروی، محدود نبودن گستره جغرافیایی آن است. گوگل را امپراتور میخوانند چون تلاش دارد اطلاعات کاربران را جمعآوری کند و از سوی دیگر، دسترسی کاربران به اطلاعات را نیز کنترل نماید.
شکایتهای حقوقی فراوانی که نسبت به انحصارگریهای گوگل در سراسر جهان ایجاد شده بیانگر خوی انحصارطلبی گوگل در عصر اطلاعات است. موتور جستجوی گوگل یکی از انحصارطلبترین ابزارهای آن است که به جای کاربران، میاندیشد، جستجو میکند و مطابق میل و خواسته خود ارزشگذاری میکند.
ابزار دیگر گوگل، جیمیل است که حدود 750 میلیون نفر در سراسر جهان از آن استفاده میکنند. گوگل به راحتی امکان رصد تمامی محتواهای جیمیل کاربران را در اختیار دارد.
اما گوگل به این داشتههای خود راضی نیست و قصد دارد عرصههای دیگر فضای مجازی را نیز در اختیار بگیرد. به عنوان مثال، این شرکت بارها تلاش کرده تا مالکیت نسخههای دیجیتال کتابها را در اختیار بگیرد که تاکنون با مقاومت ناشران و کتابداران، ناکام مانده است. با این حال، گوگل با نقض قانون کپیرایت، از میلیونها کتاب منتشره توسط ناشران، کسب سود میکند که در همین زمینه ناشران بسیاری در آمریکا علیه گوگل شکایت کردهاند.
گوگل در زمینههای دیگر نیز به دنبال قدرت انحصاری است که این هدف را با خرید شرکتهای کوچکتر و جلوگیری از قدرت گرفتن رقبا پیگیری میکند. به عنوان مثال، در حالی که گوگل با ابزار Google Maps، حوزه نقشههای آنلاین را در اختیار انحصاری خود دارد، در عین حال تلاش دارد که شرکت ویز Waze را به قیمت یک میلیارد دلار خریداری کند. این شرکت در زمینه توسعه ابزارهای نقشهرسانی موبایل فعالیت دارد که به رقبای کوچکتر گوگل خدمت ارائه میکند. در همین زمینه، سازمان غیرانتفاعی ناظر مصرفکنندگان آمریکا Consumer Watchdog در ماه ژوئن گذشته از دادستان کل این کشور خواست تحت قانون ضد انحصار جلوی این اقدام گوگل را بگیرد. در صورت تصاحب شرکت ویز، گوگل عملا رقبای خود را از این عرصه، محو خواهد کرد. ضمنا دامنه اطلاعات قابل دسترس گوگل از میلیونها کاربر در سراسر جهان را افزایش خواهد داد و طمع نهادهای امنیتی آمریکا به خود را دوچندان خواهد کرد.
بر مبنای همین استراتژی انحصارطلبی بود که گوگل، ابزارهای مورد استفاده رقبا همچون موتورولا یا یوتیوب را خریداری کرده است. در واقع، شرکت گوگل با خرید یوتیوب، دومین و سومین سایتهای پربازدید جهان را در اختیار دارد. (رتبه اول از آن فیس بوک است).
منتقدان معتقدند گوگل میخواهد به پادشاه عرصه اینترنت تبدیل شود و وقایع نیز نشان میدهد که با کمک دولت آمریکا این هدف در حال تحقق است.