به گزارش مشرق،در چند روز گذشته که اعطای سبد آغازشده با وجود سرمای شدید هوا ،بسیاری ازمشمولان برای دریافت آن به فروشگاه ها هجوم برده و بی توجه به وضعیت سلامت خود ساعات طولانی را در صف ها صرف کردند.
این رفتارها را باید از بعد جامعه شناختی و فرهنگی بررسی کرد. برای اینکار به سراغ دکتراصغر مهاجری، جامعه شناس، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل اجتماعی رفتیم.
او به عنوان کسی که سال هاست به بررسی مسائل مختلف اجتماعی و تبعات مختلف آن پرداخته و معتقد است:"پرداخت این گونه کمک ها به مردم توهین به شان و کرامت مردم است...."
*آیا موافق پرداخت و اعطای کمک های نقدی و غیرنقدی ازسوی دولت به افراد جامعه هستید؟
به عنوان یک جامعه شناس به هیچ عنوان موافق چنین روش های حمایتی نیستم و بر این باورم که واریزپول به حساب افراد طرحی مردود بوده وغیر قابل دفاع است و به سبب آن عزت انسانی افراد جامعه نادیده گرفته می شود.
*علت چنین رفتارهایی چیست؟
برای پاسخ به این سوال باید توضیح داد که در دهه های اخیر تئوری در جامعه مطرح شده که بر اساس آن سازمان های برنامه ریز و توسعه محور طرح های خود را عملیاتی می کنند که عبارت است ازاینکه به جای اینکه فرد را ثروتمند کنیم باید محیط و جامعه ثروتمند شود.
بر اساس این طرح دربرنامه های توسعه محور به فرد کاری ندارند وتلاش می شود تا محیط وجامعه وضعیت مطلوب تری پیدا کرده و ثروتمندتر شود.
به این دلیل دیگر توجه به ضرب المثل هایی مانند آموختن ماهیگیری به افراد برای امرار معاش نیز مردود می شوند.
*به نظر شما اعطای سبدهای کالا و... سبب زیر سوال رفتن کرامت انسانی نمی شود؟
ورود به حوزه فردی و حریم شخصی که به شکل های مختلف کرامت انسانی را زیر سووال برده و ظرفیت و توانمندی های افراد را نادیده بگیرد به شدت مردود است.
مسوولان جامعه باید بستری را فراهم کنند تا افراد در فرایندهای مناسب جای بگیرند وازظرفیت آنها در جای مناسب استفاده شود و پس ازاستفاده ازاین ظرفیت ها به آنان منابع ثروت اعطا می شود.
*راه خروج از چنین وضعیت هایی را در چه می بینید؟
راه خروج ازتبعات منفی اجرای هدفمندی یارانه ها که اکنون در جامعه قابل مشاهده است، تشکیل صندوق های توسعه محلی است و مانع ازهرگونه انحراف ثروت های فردی و محیطی در جامعه می شود .
اینکه مبالغی را به حساب افراد واریزکنیم و یا به آنها کالا بدهیم در اصل شأن و کرامت انسانی را زیر سوال برده ایم و سبب شده ایم تا توانمندی و ظرفیت های افراد از بین برود و در نتیجه انگیزه ها و نوع روابط اجتماعی و انسانی برهم می ریزد و مناسبات اجتماعی اجتماعی دستخوش آسیب های فراوان می شود.
*آیا چنین شرایطی در ایجاد نارضایتی در سطح جامعه موثر است؟
به حتم تاثیرات فراوانی دارد وحتی موجب نارضایتی از حوزه تولید و توزیع نیز خواهد شد. به عبارت دیگر چنین مواردی بستر رابرای ناراحت شدن و نارضایتی اقشار مختلف جامعه فراهم می سازد .
*مردم درمواجهه با کالا و خدمات رایگان هجوم می برند، ریشه های فرهنگی چقدر در این مساله پررنگ است؟
بستر اجتماعی ، تاریخی،سیاسی ، اقتصادی و حتی جغرافیایی تبدیل به فرهنگ شده و می توان گفت یکی ازمواردی که در اصل ژنتیک فرهنگی را تشکیل می دهد،بحث مرکز پیرامون،شیوه ارباب –رعیتی و نگاه ازبالا به پایین است.
حتی این موارد در ادبیات غنی ایران به عنوان مرید و مرشدی نیز دیده می شود و همه انها ازیک جنس است . به عبارت دیگر توجه عظیم جامعه به مرکز و منابع بخشندگی آن است به طوریکه همه چشم ها به مرکز توجه دارند و دست ها به سوی آن گشوده شده اند.
براساس این ژنتیک فرهنگی افراد جامعه می اندیشند هرچه به مرکز نزدیک تر باشند ،ازخدمات و توجهات بیشتری برخوردار می شوند.این تفکر کاملا در جامعه ما نهادینه شده که باید حق خود را ازمرکز بگیریم .
*برای حل این شیوه چه پیشنهادی دارید؟
اگر بخواهیم این مشکل ازبین رود باید سیستم مدیریت را اصلاح کنیم و تفکر توجه از بالا به پایین به تفکر پایین به بالا تغییر جهت دهد ،برای رسیدن به آن نیز باید افراد جامعه را به مشارکت تشویق کنیم زیرا اینکار سبب می شود تا سطح زندگی افراد نیز تغییر کند و با توجه به آن عدالت اجتماعی در تمام لایه های جامعه گسترانیده می شود.
با مشارکت می توان امیدوار بود که تمام سطوح جامعه به طور یکسان ازعدالت اجتماعی برخوردار شوند.
*شیوه های پرداخت نقدی برای حمایت ازافراد جامعه دارای چه تبعاتی است؟
پرداخت به صورت نقدی به افراد،فساد به دنبال دارد که اکنون نمونه های آن قابل مشاهده است برای رسیدن به جامعه مطلوب باید طرح ها را با مطالعات ارزیابی تاثیر اجتماعی و فرهنگی دنبال کرد.
زمانی که قرار بود دولت گذشته مرحله نخست هدفمندی یارانه ها را اجرایی کند با بنده نیز مشورتی صورت گرفت که آن زمان نیزگفتم برای این کار باید ۱۱۰۰نفر از کارشناسان با تحصیلات عالی ، تبعات طرح را به مدت دو سال بررسی کرده و بعد دولت اجرایی کند که متاسفانه با برخوردهای نامناسب مواجه شد و بدون بررسی تبعات ، هدفمندی اجرایی شد و با گذشت مدتی به حرف ما رسیدند .
برای طرح اعطای سبد کالا نیز بنده هشدار دادم که نباید بدون مطالعات عمیق آن را اجرایی کرد اما اجرا شد و اکنون می توان تاثیرات منفی آن را مشاهده کرد.
*سخن آخر؟
هنگامی که جامعه ثروتمند باشد می تواند رفاه مورد نظر افراد را نیز تامین کند . در شرایط فعلی بیشتر هموطنان بر اساس میزان کاری که انجام می دهند حقوق دریافت نمی کنند وبا وجود داشتن ثروت های ملی و طبیعی مردم با مشکلات فراوان مواجه هستند .بنابراین لازم است دولت برنامه ریزی های مناسبی برای بدست اوردن ثروت اجتماعی کرده و شرایط و بستر را برای رفاه اجتماعی افراد انجام دهد.
منبع:اقتصاد پرس
این رفتارها را باید از بعد جامعه شناختی و فرهنگی بررسی کرد. برای اینکار به سراغ دکتراصغر مهاجری، جامعه شناس، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل اجتماعی رفتیم.
او به عنوان کسی که سال هاست به بررسی مسائل مختلف اجتماعی و تبعات مختلف آن پرداخته و معتقد است:"پرداخت این گونه کمک ها به مردم توهین به شان و کرامت مردم است...."
*آیا موافق پرداخت و اعطای کمک های نقدی و غیرنقدی ازسوی دولت به افراد جامعه هستید؟
به عنوان یک جامعه شناس به هیچ عنوان موافق چنین روش های حمایتی نیستم و بر این باورم که واریزپول به حساب افراد طرحی مردود بوده وغیر قابل دفاع است و به سبب آن عزت انسانی افراد جامعه نادیده گرفته می شود.
*علت چنین رفتارهایی چیست؟
برای پاسخ به این سوال باید توضیح داد که در دهه های اخیر تئوری در جامعه مطرح شده که بر اساس آن سازمان های برنامه ریز و توسعه محور طرح های خود را عملیاتی می کنند که عبارت است ازاینکه به جای اینکه فرد را ثروتمند کنیم باید محیط و جامعه ثروتمند شود.
بر اساس این طرح دربرنامه های توسعه محور به فرد کاری ندارند وتلاش می شود تا محیط وجامعه وضعیت مطلوب تری پیدا کرده و ثروتمندتر شود.
به این دلیل دیگر توجه به ضرب المثل هایی مانند آموختن ماهیگیری به افراد برای امرار معاش نیز مردود می شوند.
*به نظر شما اعطای سبدهای کالا و... سبب زیر سوال رفتن کرامت انسانی نمی شود؟
ورود به حوزه فردی و حریم شخصی که به شکل های مختلف کرامت انسانی را زیر سووال برده و ظرفیت و توانمندی های افراد را نادیده بگیرد به شدت مردود است.
مسوولان جامعه باید بستری را فراهم کنند تا افراد در فرایندهای مناسب جای بگیرند وازظرفیت آنها در جای مناسب استفاده شود و پس ازاستفاده ازاین ظرفیت ها به آنان منابع ثروت اعطا می شود.
*راه خروج از چنین وضعیت هایی را در چه می بینید؟
راه خروج ازتبعات منفی اجرای هدفمندی یارانه ها که اکنون در جامعه قابل مشاهده است، تشکیل صندوق های توسعه محلی است و مانع ازهرگونه انحراف ثروت های فردی و محیطی در جامعه می شود .
اینکه مبالغی را به حساب افراد واریزکنیم و یا به آنها کالا بدهیم در اصل شأن و کرامت انسانی را زیر سوال برده ایم و سبب شده ایم تا توانمندی و ظرفیت های افراد از بین برود و در نتیجه انگیزه ها و نوع روابط اجتماعی و انسانی برهم می ریزد و مناسبات اجتماعی اجتماعی دستخوش آسیب های فراوان می شود.
*آیا چنین شرایطی در ایجاد نارضایتی در سطح جامعه موثر است؟
به حتم تاثیرات فراوانی دارد وحتی موجب نارضایتی از حوزه تولید و توزیع نیز خواهد شد. به عبارت دیگر چنین مواردی بستر رابرای ناراحت شدن و نارضایتی اقشار مختلف جامعه فراهم می سازد .
*مردم درمواجهه با کالا و خدمات رایگان هجوم می برند، ریشه های فرهنگی چقدر در این مساله پررنگ است؟
بستر اجتماعی ، تاریخی،سیاسی ، اقتصادی و حتی جغرافیایی تبدیل به فرهنگ شده و می توان گفت یکی ازمواردی که در اصل ژنتیک فرهنگی را تشکیل می دهد،بحث مرکز پیرامون،شیوه ارباب –رعیتی و نگاه ازبالا به پایین است.
حتی این موارد در ادبیات غنی ایران به عنوان مرید و مرشدی نیز دیده می شود و همه انها ازیک جنس است . به عبارت دیگر توجه عظیم جامعه به مرکز و منابع بخشندگی آن است به طوریکه همه چشم ها به مرکز توجه دارند و دست ها به سوی آن گشوده شده اند.
براساس این ژنتیک فرهنگی افراد جامعه می اندیشند هرچه به مرکز نزدیک تر باشند ،ازخدمات و توجهات بیشتری برخوردار می شوند.این تفکر کاملا در جامعه ما نهادینه شده که باید حق خود را ازمرکز بگیریم .
*برای حل این شیوه چه پیشنهادی دارید؟
اگر بخواهیم این مشکل ازبین رود باید سیستم مدیریت را اصلاح کنیم و تفکر توجه از بالا به پایین به تفکر پایین به بالا تغییر جهت دهد ،برای رسیدن به آن نیز باید افراد جامعه را به مشارکت تشویق کنیم زیرا اینکار سبب می شود تا سطح زندگی افراد نیز تغییر کند و با توجه به آن عدالت اجتماعی در تمام لایه های جامعه گسترانیده می شود.
با مشارکت می توان امیدوار بود که تمام سطوح جامعه به طور یکسان ازعدالت اجتماعی برخوردار شوند.
*شیوه های پرداخت نقدی برای حمایت ازافراد جامعه دارای چه تبعاتی است؟
پرداخت به صورت نقدی به افراد،فساد به دنبال دارد که اکنون نمونه های آن قابل مشاهده است برای رسیدن به جامعه مطلوب باید طرح ها را با مطالعات ارزیابی تاثیر اجتماعی و فرهنگی دنبال کرد.
زمانی که قرار بود دولت گذشته مرحله نخست هدفمندی یارانه ها را اجرایی کند با بنده نیز مشورتی صورت گرفت که آن زمان نیزگفتم برای این کار باید ۱۱۰۰نفر از کارشناسان با تحصیلات عالی ، تبعات طرح را به مدت دو سال بررسی کرده و بعد دولت اجرایی کند که متاسفانه با برخوردهای نامناسب مواجه شد و بدون بررسی تبعات ، هدفمندی اجرایی شد و با گذشت مدتی به حرف ما رسیدند .
برای طرح اعطای سبد کالا نیز بنده هشدار دادم که نباید بدون مطالعات عمیق آن را اجرایی کرد اما اجرا شد و اکنون می توان تاثیرات منفی آن را مشاهده کرد.
*سخن آخر؟
هنگامی که جامعه ثروتمند باشد می تواند رفاه مورد نظر افراد را نیز تامین کند . در شرایط فعلی بیشتر هموطنان بر اساس میزان کاری که انجام می دهند حقوق دریافت نمی کنند وبا وجود داشتن ثروت های ملی و طبیعی مردم با مشکلات فراوان مواجه هستند .بنابراین لازم است دولت برنامه ریزی های مناسبی برای بدست اوردن ثروت اجتماعی کرده و شرایط و بستر را برای رفاه اجتماعی افراد انجام دهد.
منبع:اقتصاد پرس
