به گزارش مشرق، در بلبشوی نظریه‌های ضدونقیض اجتماعی و راهکارهای من در آوردی روانشناسان پیدا کردن مرشدی که راه را از چاه نشانمان دهد کار سختی نیست؛ فقط کافی است طالب باشیم تا نوری قدسی راه را نشانمان دهد.

طبق آخرین آمار منتشر شده درباره وضعیت نزاع و درگیری در یک سال گذشته، بیش از نیم میلیون نزاع بین مردم در سال 92 به وقوع پیوسته است که از این آمار پایتخت‌نشین‌ها در رتبه اول نزاع و درگیری قرار دارند. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان و جامعه‌شناسان اجتماعی با توجه به آمار منتشر شده  نسبت به کاهش آستانه تحمل مردم در کشور و آسیب‌های ناشی از آن هشدار می‌دهند.

دكتر امان‌الله قرايي‌مقدم با اشاره به اينكه خشونت در درون جامعه فرو رفته است، مي‌گويد: در جامعه از مسئولان گرفته تا افراد معمولي در بيانشان خشونت وجود دارد. خشونت در درون جامعه زاده مي‌شود. خشونت كلامي يكي از ۴ نوع خشونتي (خشونت جسمي، جنسي، اقتصادي و كلامي) است كه مي‌تواند در يك جامعه ساري و همه‌گير شود. بلند و تند صحبت كردن، توهين، گفتار بد، برچسب زدن، به روش غيراخلاقي چيزي را تحت‌تاثير قرار دادن و... خشونت كلامي است.

او با بيان اينكه اين روزها خشونت را در كجاي جامعه مان نمي‌بينيد؟ مي‌افزايد: نمايندگان مجلس را ببينيد كه وقتي در صحن علني مجلس حرف مي‌زنند انگار دعوا دارند، راننده با مسافر، كارمند با مراجعه كننده به ادارات، سريال‌هاي تلويزيوني، فيلم‌هاي سينمايي، اخبار و... همه به نوعي اشاعه دهنده خشونت است.


براساس آماری که درباره نزاع در 10 ماه گذشته منتشر شده است، بیش از نیم میلیون تن از ایرانیان از ابتدای سال 92 تا پایان دی ماه به دلیل نزاع به مراکز پزشکی قانونی سراسر کشور مراجعه کرده‌اند. در 10 ماه امسال 521 هزار تن شامل 157 هزار و 989 زن و 363 هزار و 168 مرد به علت معاینات نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند.

گرچه به این آمار باید شمار افرادی که از مراجعه پزشکی قانونی یا طرح شکایت خودداری کرده‌اند را نیز اضافه کرد اما جمع‌آوری این آمار با توجه به در دسترس نبودن همه موارد غیر‌ممکن است .

محسن ایمانی، کارشناس اجتماعی در این باره می‌گوید: وقوع این حجم از نزاع معلول یک عامل مهم محیطی است و زندگی‌های پرهیاهوی شهری کنونی و تغییراتی که این نوع از زندگی برای افراد دارد می‌تواند از عوامل تشدید‌کننده کاهش آستانه تحمل مردم باشد.

ایمانی آلودگی هوا، سرو صداهای ناهنجار شهری، ازدحام و ترافیک را نیز از دیگر عوامل موثر در کاهش آستانه تحمل می‌داند.

بنابراظهارات وی، مشکلات اقتصادی نیز می‌تواند در این روند اثرگذار باشد اما باید با انجام آموزش، سطح آستانه تحمل جامعه را بالا برد.

عواملي كه موجب بالا رفتن تحمل و صبر انسان مي شود عبارتند از:

1. ايمان به خدا:
انسان مؤمني كه در موجهه با رويدادها، بر خداوند تكيه دارد، از لحاظ رواني خود را قدرتمند مي بيند و در مشكلات و مصائب خود را تنها و بي كس نمي داند.

او در زندگي براي خود تكاليفي از جانب خدا قائل است و در هر شرايطي عمل به آنها را در اولويت قرار مي دهد و مشكلات، وي را از انجام وظايف باز نمي دارد و شكستها او را زياد محزون و افسرده نمي سازد زيرا اساساً در پي انجام وظيفه است.

چون معتقد است كه خداوند بر دل او آرامش نازل مي كند.[1] و هيچ گاه انسان را رها نكرده و در همه احوال ياري اش مي نمايد رابطه متقابل خود را با خداوند استمرار مي بخشد و همين امر موجب تقويت رواني او مي شود.

انساني كه در اين فضا زندگي مي كند هيچ گاه مشكلات او را از پاي در نمي آورد و دچار اضطراب و اندوه نمي شود.[2]

2. نگرش فرد نسبت به وقوع سختيها:

هنگامي كه فرد در زندگي با مشكلات مواجه مي شود نوع نگرش وي در سازگاري با آنها بسيار مؤثر است اگر او بدنبال يك زندگي آرام و به دور از رنج و سختي باشد تحمل فشارها و سازگاري با آنها براي وي بسيار مشكل تر است زيرا انتظار وقوع آنها را ندارد ولي اگر وقوع سختي ها را اجتناسب ناپذير بداند، خود را براي مقابله با انها آماده مي كند.

در تعاليم اسلام بر نگرش دوم تأكيد شده. براساس متون اسلامي مردم در زندگي دنيا در پي آسايش كامل هستند؛ اما اين امر در آخرت حاصل خواهد شد نه در زندگي دنيا»[3] «زيرا كه انسان در كانوني از رنج و سختي آفريده شده است.»[4]

در دنيا بدنبال هر لذتي، درد و رنج و ناملايماتي نيز پديد مي آيد. فرد دچار ترس ، تنگناي اقتصادي و فقدان عزيزان و... مي شود.[5] كسي كه چنين نگرشي دارد خود را آماده برخورد با مشكلات كرده مواجهه مؤثرتري با آنها خواهد داشت.[6]

3. توكل:

توكل به معني واگذاري امر است به خداوند متعال افراد متوكل از اضطراب و تشويق دور هستند آنها ويژگي هايي به شرح زير دارند. 1. نسبت دادن اتفاقات و وقايع به خداوند متعال. 2. اميدواري و حسن ظن به خداوند. 3. معني دادن به اتفاقات و وقايع زندگي. 4. داشتن كنترل بر اتفاقات زندگي. 5. داشتن احساس تعهد نسبت به انجام وظيفه.[7]

توكل فرد را در سعي و كوشش در جهت حل مسائل زندگي و رسيدن به تعادل و سازگاري تواناتر خواهد ساخت. او هيچ گاه در پيچ و خمهاي زندگي خود را در بن بست نمي بيند زيرا معتقد به عللي ماوراي اسباب مادي است.[8]

4. اعتقاد به مقدّرات الهي:

با اندكي ملاحظه در تاريخچه زندگي بشر در مي يابيم كه رويدادهاي زندگي گاهي در محدوده اختيار انسان است و در مواردي اختيار فرد در وقوع آنها نقشي ندارد.

بطور مثال تصادف با اتومبيل گاهي ناشي از بي احتياطي فرد است، ولي گاهي او همه نكات ايمني را در نظر مي گيرد. اما راننده اتومبيل مقابل فرد بي ملاحظه اي است و باعث تصادف مي شود همچنين با در نظر داشتن برخي حوادث ديگر زندگي از قبيل زلزله، سيل، طوفان و... روشن مي شود كه وقوع برخي رويدادها در زندگي از اختيار انسان خارج است و با توجه به اينكه همة رويدادهاي جهان به اذن خداوند روي مي دهد؛ مي توان گفت كه رويداد فوق جزء سرنوشتي است كه خداوند به طور حتم براي فرد ياد شده (بخاطر مصالحي) مقدّر كرده است.

طبق اين اعتقاد فرد در اين حادثه بايد راه تسليم و رضا در پيش گيرد. رضاي قلبي به حوادث حتي ممكن است آنها را از نظر فرد خوشایند نمايد.[9]

5. ياد خداوند و دعا

درد شديد، فقدان بستگان نزديك و حضور در صحنه جنگ و بمباران انسان را از نظر رواني درمانده و مستأصل مي سازد در اين گونه موارد غير از راه حل هاي دراز مدت براي مشكل، فرد نيازمند تسكين و آرامش فوري نيز هست.

يكي از اموري كه در اين حالت به انسان آرامش مي بخشد ياد خداوند است. «همانا با ياد خدا دلها آرامش مي گيرد.»[10] از جمله راههاي معنوي عاطفي، ياري جستن از قدرت بي نهايت خداوند است.

در تعاليم اسلام آمده است كه وقتي انسان در سختي از همه اسباب مادي قطع اميد مي كند متوجه وجودي مارواي طبيعت مي شود قرآن مي فرمايد «هنگامي كه به انسان آسيبي برسد ما را (در حالتهاي مختلف) خوابيده، نشسته و ايستاده... مي خواند.»[11]

6. نماز:

نماز نوعي ياري جستن از خداوند و كمك طلبي از او هنگام سختي ها است. در سوره بقره آيه 45 آمده است «وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ...» يعني از صبر و نماز كمك بگيريد و اينكه صبر را در كنار نماز ذكر كرده است حاوي نكات زيادي است كه يكي از آنها مي تواند اين باشد كه هنگام سختي ها همانگونه كه صبر و خويشتن داري مي كنيد نماز هم همين خاصيت را دارد پس از آن كمك بجوئيد.


ماخذ:

[1] . سوره فتح / 4.
[2] . روان شناسي سلامت، ج 2، ام. رابين ديماتئو، زير نظر دكتر كيانوش هاشميان، انتشارات سمت، اول 78، ص 754.
[3] . نهج البلاغه، خطبه 193.
[4] . بلد / 4.
[5] . بقره 155 تا 157.
[6] . روان شناسي سلامت، همان، ص 755.
[7] . مجموعه مقالات اولين همايش نقش دين در بهداشت روان، نويد اسلام، دكتر باقر غباري بناب، اول زمستان 77، ص 219.
[8] . روان شناسي سلامت، همان، ص 757.
[9] . روان شناسي سلامت، همان، ص 759.
[10] . رعد، 28.
[11] . يونس، 12.

---

مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.