البته اخباری هم در دست است که نشان می دهد دلیل این اقدام آمریکایی ها نگرانی آنها از اقبال ایران به صنعت هوایی اروپایی بوده است و تلاش می کنند با فروش قطعات هواپیما به ایران وابستگی ایران را به صنعت هوایی آمریکا حفظ کنند.

در صورت صدور مجوز برای این دو شرکت آمریکایی، این نخسیتن بار طی بیش از سه دهه خواهد بود که شرکتهای هواپیماسازی آمریکایی به ایران قطعات یدکی صادر خواهند کرد. بر اساس توافقنامه هسته ای ژنو که نوامبر سال 2013 بین ایران و کشورهای 1+5 به امضا رسیده، بخش از تحریمهای ایران از جمله ممنوعیت ارسال قطعات هواپیما به جمهوری اسلامی برای مدت شش ماه لغو می‌شود.

این موضوع بهانه‌ای شد تا با "اسماعیل کوثری" عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت و گویی را در این خصوص انجام دهیم.

 آقای کوثری اخبار منتشره توسط خبرگزاری خارجی مبنی بر اینکه دولت آمریکا به بوئینگ و شرکت جنرال موتورز اجازه داده است که قطعات هواپیما به ایران بفروشند. فلسفه تحریم قطعات هواپیما و دارو چیست؟

اسماعیل کوثری: فلسفه این تحریم ها بر این اساس است که غربی ها تلاش می کنند با شدت بخشیدن به تحریم ها ما را از پا در بیاورند به این معنی که هم پرواز هواپیماها در ایران را با مشکل مواجه کنند تا مردم صدایشان در بیاید. غربی ها تصور می کردند که می توانند با این روش به نتیجه برسند و ما را از روند پیشرفتمان ساقط بکنند، اما دیدند که این طور نیست. به همین خاطر در توافقنامه اولیه هم بحث قطعات هواپیما و خودرو و کشتی رانی و این ها را قبول کردند، چون می دیدند که ما محکم ایستاده ایم. در نهایت به این نتیجه رسیدند که بازار مهم ایران را دارند از دست می دهند، بنابراین دارند بر سر این بازار رقابت می کنند.

آقای کوثری تحریم تجارت با ایران در حالی است که لوازم آرایشی و کالاهای لوکس آمریکایی و اروپایی در بازار ما به راحتی یافت می شود ولی کالاهای اساسی مانند دارو و قطعات هواپیما یا قطعات نیروگاه های برق را به ما نمی دهند. این برخورد دو گانه چه معنی دارد و چرا ما در این قبال کاری نمی کنیم و بازارمان را در اختیار دشمنانمان گذاشته ایم؟

اسماعیل کوثری: البته مجوز لوازم آرایشی و کالاهای مشابه را ما نمی دهیم بلکه به صورت قاچاق وارد می شود، اما ما در همین مدت هم توانستیم خیلی از این قطعات مورد نیاز را خودمان تامین کنیم.

زمانی که غربی ها اهرم فشاری مثل تامین کالاهای اساسی دارند چرا ما مقابله به مثل نمی کنیم؟ چرا با ورود کالاهای دیگر مثل لوازم آرایشی و کالاهای لوکس مقابله نمی کنیم؟ به خصوص با توجه به این که بعد از توافق ژنو ورود لوازم آرایشی و کالاهای لوکس از طریق گمرک هم افزایش قابل توجهی داشته است.

اسماعیل کوثری: این را باید از دولت قبلی و دولت فعلی و مخصوصا از خود گمرک بپرسید. ما هم در این باره انتقاد داریم که چرا یک سری وسایل یا تجهیزاتی که ضرورت آنچنانی هم ندارد وارد کشور می شود. اما حرف من این است که ما داریم کالاهایی را که نیاز داریم خودمان تولید می کنیم و بقیه اش را هم توانسته ایم تهیه کنیم. پروازهایمان شاید با تاخیر انجام شود، اما همگی به مقصد می رسد و این تاخیرها بیشتر به مدیریت بر می گردد و اندکی به این قطعات مربوط است.

اسماعیل کوثری: بسیاری از شرکت های آمریکایی هم این تحریم ها را رعایت نمی کنند، بلکه با واسطه عواملی که میشناسند اجناس را به ایران می فروشند و ما هم آن ها را وارد می کنیم. اما در عین حال، به لطف خدا خیلی از کالاها را هم در همین مدت توانسته ایم خودمان تولید کنیم.

یکی از بحث های مهمی که بعد از توافق ژنو مطرح است، رقابت اروپا و آمریکا بر سر بازار ایران است. نظارت مجلس بر این موضوع، مثلا این که خلافی در این باره صورت نگیرد چگونه است؟ ضمن اینکه مثلا گفته می شود تعرفه های گمرکی کالاهای چینی افزایش پیدا کرده تا کالاهای اروپایی بتوانند با این کالاها رقابت بکنند. ساز و کار نظارت مجلس در این خصوص چیست؟

اسماعیل کوثری: اگر بخواهید این موضوع را پیگیری کنید یا باید با کمیسیون اقتصادی صحبت کنید یا با کمیسیون برنامه و بودجه تا جزئیاتش را هم به شما بگویند. اما چیزی که هست به صورت کلان بازار آزاد اصلا به قوانین خود کشورهایشان توجه نمی کنند بلکه بیشتر سود خودشان برایشان ملاک است. لذا اگر بعد از توافق ژنو اروپایی ها سراسیمه به کشور ما آمدند، حتما شرکت های آمریکایی هم بی علاقه نیستند، حتما علاقه دارند ارتباط برقرار کنند و به ما جنس بفروشند.