گروه تاریخ مشرق- آیت‌الله سیدمحمود طالقانی یکی از چهره‌های نام‌آشنایِ انقلاب اسلامی است که پس از رحلت جانسوزش در سال 1358، بر آوازه‌ی او افزوده شد.
آیت الله طالقانی یکی از تحصیل کردگان حوزوی است که به محیط‌های دانشگاهی نیز راه یافت. وی در دهه‌ی 1320 و 1330 کاملاً با اندیشه‌ها و افکار جریان‌های فعال جامعه آشنا شد و در دهه‌ی 1340 با توجه به شکل‌گیری نهضت امام خمینی، مبارزه‌ی سیاسی پیگیر و هدفمندی را آغاز کرد. مناسبات و تعاملات ایشان با جریان‌های مختلف در عرصه ی فکری سیاسی ایران آن روز فرا جریانی بود .
وی که فرزند یکی از روحانیون مبارز، انقلابی و مردمی بود، در مسیر انقلاب توحیدی به چهره‌ای محبوب، خدمتگزار و صدیق تبدیل شد. برخی آیت‌الله طالقانی را در زمره‌ی روشنفکران دینی برمی‌شمارند که براساس اسلامِ علمی و تجربی می‌کوشید به تبلیغات مخالفان دین پاسخ دهد. از این منظر علم و دین براساس تعالیم پیامبران به ویژه خاتم‌الانبیاء و امامان معصومِ پس از او، به تقویت و تأیید یکدیگر می‌انجامند.
گروهی او را مفسّر بزرگی می‌خوانند که صاحب‌سبک بود و آیات قرآنی را با روشی ترکیبی از فقه، عرفان، فلسفه، ادبیات، جامعه و علم تفسیر می‌کرد. تفسیرهای طالقانی شوق و علاقه به قرآن و زندگی با این کتاب الهی را در نسل جوان تقویت کرد.
کتاب در سه بخش نگاشته شده است:
بخش اول- طالقانی و جریان اسلامی
بخش دوم- طالقانی در کنار ملی گراها و ملی- مذهبی‌ها
بخش سوم- طالقانی و جریان التقاطی و مارکسیستی
گاهشمار
ضمایم
کتابنامه
«آیت‌الله طالقانی و گروه‌های سیاسی» تألیف علی کردی از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در 296 صفحه منتشر شده است.
