گروه تاریخ مشرق در نظر دارد اتفاقات و حوادث تاریخی که در طول سال‌های گذشته شکل گرفته است را به صورت روزانه و مداوم برای مخاطبان خود منتشر نماید.

×هجری شمسی

به توپ بستن مجلس شورای ملی به فرمان محمدعلی شاه قاجار (1287ش)
دوم تیرماه 1287 ه.ش، هنوز آفتاب طلوع نکرده بود که قشون محمدعلی شاه به سوی مجلس روان شدند و راه‌هایی را که به مجلس منتهی می‌شد، بستند. حضور حضرات آیات بهبهانی و طباطبایی، از رهبران روحانی مشروطه هم در کنار مجاهدان برای جلوگیری از وقوع حادثه کفایت نکرد. مجلس شورای ملی به دستور محمد علی شاه مستبد و توسط کلنل لیاخوف، افسر روسی به توپ بسته شد. در پی این حمله، مجاهدان به مقابله برخواستند اما سرانجام ماجرا به نفع شاه پایان یافت. محمدعلی شاه سپس به اعدام و تبعید و زندانی کردن نمایندگان مجلس پرداخت و دستور داد آقا سیدعبداللَّه بهبهانی را به کرمانشاه تبعید کرده، آیت اللَّه سیدمحمد طباطبایی را در شمیران خانه‌نشین نمایند.

از میان این جمع، تنها ملک المتکلمین و میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل از مشروطه‌طلبان مشهور و مخالف استبداد قاجاری را به حضور شاه آوردند. وی پس از این‌که مدتی به آن دو دشنام داد، دستور قتل هر دوی آن‌ها را صادر کرد. در این واقعه هم‌چنین انجمن‌ها تعطیل، روزنامه‌ها توقیف و مشروطیت دو ساله ایران به پایان رسید. بدین ترتیب مجلس، منحل شد و دوره استبداد صغیر آغاز گشت.

در گذشت شعیشع ، پیر قرآن کریم(1390ش)
ابوالعینین شعیشع» رئیس انجمن قراء مصر متولد شهر «بیلا» در استان «کفرشیخ» مصر در سال 1922 بود و در دوران کودکی حافظ کل قرآن شد و در سال 1936 در شهر «المنصوره» به شهرت رسید. وی در سال 1939 در رادیو قاهره به تلاوت قرآن مشغول شد و در نیمه دهه 40 میلادی روش خاص خود را در تلاوت قرآن اتخاذ کرد؛ وی اولین قاری است که در مسجد الاقصی به قرئت قرآن پرداخت. «ابوالعینین شعیشع» در اکثر کشورهای دنیا از جمله عراق، سوریه و ایران تلاوت کرد و در آغاز دهه 60 میلادی به بیماری‌ای مبتلا شد که مدتی نتوانست قرائت کند. وی در دهه هفتاد تلاش خود را برای ایجاد انجمن قراء مصر دنبال که در این کار بزرگان چون «شیخ محمود علی البناء» و «شیخ عبدالباسط عبدالصمد» او را همراهی کردند و در سال 1988 وی به عنوان دبیر این انجمن انتخاب شد. «ابوالعینین شعیشع» عضویت شورای عالی امور اسلامی مصر، ریاست موسسه بین‌المللی حفظ قرآن کریم و عضویت کمیته عالی قرآن کریم وزارت اوقاف مصر را بر عهده داشت و در طول حیات خود نشان‌های عالی کشورهای لبنان، سوریه، فلسطین، ترکیه، سومالی، پاکستان،امارات و برخی کشورهای دیگر اسلامی را دریافت کرد. وی که از دوستداران اهل بیت(ع) بود، یکی از علاقه‌مندان جدی انقلاب اسلامی و به‌ویژه مقام معظم رهبری به حساب می‌آمد و رهبر معظم انقلاب اسلامی در توصیف شعیشع وی را «پیر قرآن کریم» و «کسی که عمرش را با قرآن گذرانده است» نامیده‌اند.

تولد پرویز پرستویی ، بازیگر سینما و تلویزیون (1334ش)
پرویز پرستویی در سال 1334 در شهر همدان به دنیا آمد. فعالیت هنری را از سال 1348 با اجرای نمایش در مراکز رفاه، کاخ جوانان و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد. در سال 1353 برای بازی در نمایش « دکه » و یک سال بعد برای بازی در نمایش « تسلیم شدگان » جایزه کاخ جوانان را گرفت. برای نخستین فیلمش « دیار عاشقان » دیپلم افتخار بازیگر نقش دوم را در دومین جشنواره فجر گرفت. او همچنین برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد در چهاردهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم « لیلی با من است » و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم « آژانس شیشه ای » شد. بازی زیبای او در فیلم « مومیایی 3 » تحسین همگان را در هجدهمین جشنواره فیلم فجر برانگیخت. سال 1380 سال خوبی برای او نبود. فیلم « آب و آتش » با بازی نه چندان دلچسب و انتخاب نامناسب او و فیلم تکه پاره شده « موج مرده » با تکرار نقش حاج کاظم « آژانس شیشه ای » چهره موفقی از پرویز پرستویی به جا نگذاشت. پرویز پرستویی در سال 1381 فیلم نچندان موفق « عزیزم من کوک نیستم » را با بازی خوبش بر پرده سینماها داشت که در همان سال یکی از دو جایزه بهترین بازیگر مرد را از « جشن ماهنامه دنیای تصویر » دریافت کرد. پرویز پرستویی در سال 1382 بار دیگر چشم‌ها را به سوی خود خیره کرد. بازی معرکه و ماندگار او در نقش « رضا مارمولک » در فیلم « مارمولک » (کمال تبریزی) سیمرغ بلورین ویژه هیئت داوران جشنواره بیست و دوم فیلم فجر (بهمن 1382) و تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد هشتمین جشن خانه سینما (شهریور 1383) را برای او به ارمغان آورد.

درگذشت «احمد ابراهیمی» پیشکسوت آواز ایرانی (1392ش)
احمد ابراهیمی متولد سال 1305 در اورامانات کردستان فارغ التحصیل دکترای ادبیات و از اساتید برجسته آواز ایرانی بود. وی در سال 1327با استادان بزرگ موسیقی ایران نظیر استادان ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، حسین تهرانی، غلامحسین بنان، ادیب خوانساری آشنا شده و از محضر همگی این بزرگان بهره‌مند شد. او پس از پنج سال که تحت تعلیم آنان قرار می‌گیرد اولین برنامه رادیویی خود را با محمود ذوالفنون در رادیو تهران اجرا کرد که مورد تشویق و استقبال مردم واقع شد. این هنرمند از سال 1342 تا اواخر سال 1354 به سمت رئیس دفتر اداره کل فعالیت‌های هنری و از سال 1354 تا اواخر سال 1358 به سمت مدیر امور اداری سازمان ملی فولکلور ایران منتصب و مشغول کار شد.این هنرمند در فروردین ماه 1359 با تقاضای خودش بازنشسته شد. ابراهیمی از معدود کسانی بود که در دوران جوانی خود سال‌ها در کنار غلامحسین بنان به فراگیری آواز ایرانی پرداخت و از اساتید بنام آواز ایرانی محسوب می‌شد که خوانندگان بسیاری نزد او شاگردی کردند. احمد ابراهیمی دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و خانه موسیقی نیز در سال‌های گذشته در مراسمی از زحمات این هنرمند تجلیل کرد. همچنین هیئت مدیره خانه موسیقی در طول بیماری به‌طور مستمر از وضعیت این هنرمند با خبر بودند و بارها به عیادتش رفتند. ایشان در پی یک دوره بیماری در سن 87 سالگی ،دوشنبه شب در بیمارستان فرمانیه تهران درگذشت.

تصویب طرح اجباری شدن کلاه شاپو برای مردان در مجلس شورای ملی (1306 ش)
رضاخان پهلوی پس از به دست گرفتن قدرت، دائماً در تلاش برای نابودی مظاهر دینی و سنتی مردم بود و قصد جایگزینی فرهنگ غرب در ایران را در سر می‌پروراند. وی در این راه، در هر مدت قانونی، را به مردم ابلاغ می‌کرد که طرح اجباری شدن استفاده از کلاه شاپو یکی از آنان بود. این قانون ابتدا در مورد وزرا، وکلا و رؤسای ادارات و مستخدمان دولت اجرا گردید که باید لباس متحدالشکل بپوشند و کلاه شاپو یا پهلوی برسرگذارند. سپس این دستور برای مدارس اجباری گردید و دانش‌آموزان موظف به پوشیدن لباس یک شکل شدند. دراین میان، بازاریان از تغییر لباس ناراضی بوده و با تمام فشار و توصیه‌های کلانتری‌ها، از آن روی گردان بودند.

از آن طرف، چون قانون برای پوشیدن لباس کوتاه و کت و شلوار وجود نداشت و بسیاری از طبقات مردم، مایل نبودند از لباس اجدادی خود دست بکشند و لباس جدید را در بر نمایند، بنابراین مشکلاتی به وجود آمد. از این رو، برای اینکه این عمل صورت قانونی پیدا کند با اشاره دربار به مجلس، نمایندگان با تصویب طرحی، در دوم تیرماه 1306 استفاده از کلاه شاپو را اجباری اعلام کردند. با تصویب این طرح، ماموران دولت بر فشار خود بر مردم افزودند و آن را در سطح کشور رایج ساختند. در مقابل، اشخاص بسیاری بودند که در مخالفت با این طرح، دیگر به سر کسب و کار خود نرفتند و خانه‌نشین شدند.

هجری قمری

قتل "ابومسلم خراسانی" رهبر قیام سیاه جامگان به فرمان "منصور دوانِقی" (137 ق)
عباسیان که از نوادگان عباس عموی پیامبر(ص) بودند، برای از هم پاشیدن حکومت بنی‌امیه و دست‌یابی به حکومت مسلمین، به بهانه‌ی طرفداری از اهل‌بیت(ع)، با پشتیبانی مردم قیام کردند. مسئولیت دعوت از مردم خراسان به "ابن یسار" مُلَقَّب به "ابومسلم" سپرده شد. ابومسلم که سپاه خویش را سیاه‌پوش نموده و نام سیاه جامگان را بر آن نهاده بود، ابتدا در خراسان و سپس در عراق به پیروزی رسید و با تلاش و همت او بود که خلافت عباسی روی کار آمد. با این حال، پس از مدتی "منصور" دومین خلیفه‌ی عباسی که از موقعیت "ابومسلم" در هراس افتاده بود، با ترفندی او را به سوی مداین کشانده و در 25 شعبان سال 137 ق او را به قتل رساند. پس از قتل ابومسلم، گروهی از یارانش به خونخواهی او برخاستند و کشمکش‌های ناشی از این خونخواهی تا مدت‌ها ادامه داشت.

پایه گذاری "قیام سربداران" در سبزوار(737 ق)
سربداران گروهی بودند که از ظلم و تعدی مغولان که در آن زمان ایران را تحت سلطه‌ی خود داشتند به ستوه آمده بودند. آنان تحت رهبری روحانیون مبارزی چون شیخ خلیفه، شیخ حسن جوری، با مغولان و عوامل دست نشانده‌ی آن‌ها مبارزه کردند. شعار قیام کنندگان این بود که یا ظالم و ستمکار را نابود می‌کنیم و یا بالای دار می‌رویم ولی ننگ را نمی‌پذیریم که به همین دلیل آن‌ها را سربداران نامیدند. سربداران حدود نیم قرن بر مناطقی از شمال شرق ایران حکومت کردند و سرانجام، تیمور گورکانی در سال 788 ق، حکومت آنان را منقرض کرد.

میلادی

وقوع اولین جنگ میان نیروهای انگلیسی و هندی در بنگال (1757م)
در اولین جنگ میان نیروهای انگلیس و هندی که در 23 ژوئن 1757م به وقوع پیوست و به جنگ پلاسی مشهورشد، انگلیس به پیروزی رسید و زمینه استعمار و استثمار هند را فراهم آورد. انگلیس از اوایل قرن هجدهم از طریق شرکت هند شرقی، نفوذ در هند را آغاز کرده بود و در جنگ‌های بعدی، علاوه بر شکست دادن ارتش هند، رقیب اروپایی خود، فرانسه را نیز از هند بیرون راند. از آن زمان تا نزدیک به دویست سال، هند مهم‌ترین و پرسودترین مستعمره انگلیس بود و از غارت این کشوربزرگ، ثروت فراوانی به دست آورد.

واگذاری بندر مهم اسکندرون سوریه به ترکیه توسط فرانسوی‌ها (1939م)
بندر اسکندرون از سال‌های حاکمیت امپراتوری عثمانی، مورد ادعای ترکیه بود. اما پس از جنگ جهانی اول، بر اساس توافقنامه انگلیس و فرانسه، این بندر به سوریه تعلق گرفت. ولی در پی سقوط امپراتوری عثمانی و جانشینی حکومت لائیک و غرب گرای آتاتورک، فرانسه که قیمومیت سوریه را برعهده داشت، بندر اسکندرون را به ترکیه واگذار کرد. این اقدام باعث شد تا احساسات ضد فرانسوی در سوریه تقویت شود و مبارزه علیه سلطه فرانسه شدّت یابد. با این حال سوریه هنوز هم، بندر اسکندرون را متعلق به خود می‌داند.

تأسیس اولین پارلمان جهان در ایسلند (920م)
نخستین پارلمان دنیا در بیستم اکتبر سال 920م در کشور کوچک ایسلند واقع در شمال اروپا تشکیل شد. این مجلس که نمایندگان آن توسط مردم و به وسیله رأی‌گیری انتخاب شده بودند وظیفه داشت که به دولت، کمک فکری دهد. در حقیقت می‌توان گفت اولین مجلس دنیا، تنها سمت مشورتی با دولت داشت و دارای اختیارات خاصی نبود. پس از پارلمان ایسلند، قدیمی‌ترین پارلمان جهان در اواسط قرن سیزدهم در انگلستان شروع به کار کرد.

آغاز قیام تاریخی "ژان کالون" مصلح معروف مذهبی در ژنو (1536م)
ژان کالون، رهبر نهضت مذهبی اروپا در 21 ژانویه 1509م در فرانسه به دنیا آمد. از سال 1534م و در سن 25 سالگی، نقش رهبری را در میان هواخواهان آیین پروتستان به دست گرفت. کالون در 27 سالگی عازم ژنو شد و آن شهر را مرکز پروتستان قرارداد و از 23 ژوئن 1536م، قیام مذهبی خود را آغاز کرد. هرچند کالون، مردی حسابگر و استدلالی بود، با این حال، سخت‌گیری‌های او نسبت به مردم در پذیرش آیین جدید، باعث ایجاد شورش و اخراج او از شهر گردید، ولی در غیاب او، ژنو به سختی دست‌خوش آشفتگی سیاسی و مذهبی شد. از این‌رو، مردم بار دیگر او را به ژنو دعوت کردند و کالون به سازمان دادن به قوانین شهر، ایجاد مدارس، رایزنی در مسائل سیاسی، توسعه داد و ستد و موعظه مشغول شد.

بر خلاف کاتولیک‌ها که پاک شدن از گناه به وسیله اعمال خیر و ایمان را میسر می‌دانند، کالون تنها ایمان به حقانیت عیسی(ع) را مدّنظر قرار می‌داد. کالون معتقد بود که کتاب مقدس یگانه منبع قانون الهی است و بر انسان است که آن را تعبیر کند و مبنای نظام اجتماع قرار دهد. مذهب کالون، حاکمیت مطلق اراده الهی را تأکید می‌کند. هم‌چنین کالون درباره تقدیر بر این عقیده بود که رستگاری مخصوص برگزیدگان خدا است و هیچ عمل انسانی نمی‌تواند او را به رستگاری نائل سازد، چرا که رستگاران را خدا انتخاب می‌کند و کسانی را هم که نباید رستگار شوند، او انتخاب می‌کند. بنابراین برای هر فرد آدمی، از پیش مقدر شده است که رستگار است یا خیر، و او هر کاری انجام دهد نمی‌تواند در این وضع تغییری بدهد. این اصلِ عقیدتی کالون، مورد سوء استفاده فراوان قرار گرفته است و دست مدعیان رستگاری را در انجام هر نوع گناه در خفا، باز گذاشته است. ژان کالون سرانجام در نهم دسامبر 1964م در 55 سالگی بر اثر مخالفت با کلیسا محکوم به مرگ گردید و زنده زنده در آتش سوزانیده شد.