به گزارش گروه اجتماعی مشرق، آسيب هاي رواني که «کودکان طلاق» در معرض آن قرار مي گيرند، باعث مي شود برخي از همسران با وجود مشکلات فراوان در زندگي مشترک، ترجيح دهند طلاق نگيرند، چرا که در صورت جدايي آينده تيره اي در انتظار فرزندان آن هاست.از طرفي والديني که مجبور به طلاق شده اند، هميشه در پس ذهن خود نگراني و دغدغه دارند که آينده فرزندشان چه خواهد شد و آيا در شرايطي که آن ها طلاق گرفته اند و فرزندان شان برچسب کودکان طلاق خورده اند مي توان به آينده آن ها اميدي داشت؟
اگر چنين سوالي را از هر فرد متخصص و آگاهي بپرسيد به شما خواهد گفت کيفيت ارتباط کودکان با والدين آنها مهم ترين عاملي است که مي تواند ميزان عوارض طلاق برکودکان را تعيين کند و آينده کودکان را روشن يا تيره سازد.
اما قدم اول براي داشتن ارتباطي مناسب با کودکان بعد از طلاق، آگاهي داشتن از نيازهاي کودکان در سنين مختلف و برنامه ريزي بر مبناي نيازها و ويژگي هاست. «سپيده دانايي» در گزارشي اشاره اي مختصر به اين موضوع در چهار گروه سني داشته است که در ادامه بخش هايي از آن را مي خوانيد:
از بدو تولد تا ۳ سالگي
ويژگي ها: در پايان سه سالگي انتظار اين است که کودک بتواند خودش را جداي از والدين و مراقبان در نظر بگيرد، از نظر هيجاني تا حدي خودش را بشناسد و از فوران اوليه هيجانات خارج شده باشد، مهارت هاي کلامي براي برقراري ارتباط را آموخته و آموزش دست شويي رفتن در او پايان پذيرفته باشد.
عوارض طلاق: در اين دوره در صورتي که برنامه روزانه و باثبات بچه ها به شدت به هم بريزد يا طلاق والدين پرتنش باشد ممکن است عوارضي چون بازگشت بچه ها به رفتارهاي سنين پايين، مثل خيس کردن خود يا انگشت مکيدن را در پي داشته باشد، علاوه بر اين ممکن است اختلال در خواب و تحريک پذيري در اين بچه ها ديده شود.برخي بچه ها ممکن است علائم افسردگي را از خود نشان دهند، به ويژه که غالب آن ها توان بيان کردن دقيق احساسات و خواسته هاي خود را ندارند. بايد توجه داشت بچه هاي اين گروه سني از نظر اختلال در رشد بسيار آسيب پذير هستند.
نکاتي که بايد مدنظر قرار داد:
* تا هجده ماهگي برنامه مراقبتي کودک تغييري نکند و فقط يک نفر از او مواظبت کند. ثبات مراقبت در اين سن براي ايجاد اعتماد در بچه ها اهميت بسياري دارد.
* در زير يک سالگي، زماني که کودک با والد ديگري که پيش او زندگي نمي کند، مي خواهد سر کند، فقط در حد چند ساعت باشد.
* در محدوده هجده ماهگي تا سه سالگي با توجه به افزايش توانايي شناختي کودک و حافظه او، کودک مي تواند براي يک شب در هفته نزد والد ديگر برود.
کودکان ۳ تا ۶ سال (سال هاي پيش از دبستان)
ويژگي ها: در اين سن بچه ها توانايي هاي شناختي، زباني و ارتباطي خود را تقويت مي کنند. اگر جدايي والدين با درگيري هاي کمي همراه باشد يا حداقل به کودک منتقل نشود و از سويي ارتباط او با والدين حفظ شود کودک مي تواند به مهدکودک برود و رشد منظم و خوبي داشته باشد و اعتماد به نفس و عزت نفس او نيز حفظ خواهد شد.
عوارض طلاق: زماني که بچه ها از اختلافات والدين سر درنمي آورند، مشکل آغاز مي شود. تأخيرهاي رشدي يا بازگشت به دوره هاي قبل در زمينه دست شويي رفتن، خوابيدن يا غذا خوردن مي تواند در اين شرايط مشاهده شود. افسردگي نيز در اين گروه سني مي تواند روي دهد. کابوس هاي شبانه از ديگر مشکلات بچه ها در اين گروه سني است. آسيب به اعتماد به نفس يا بروز رفتارهاي پرخاشگرانه يا اضطرابي نيز ممکن است در بچه ها ديده شود. بچه ها در اين سن نگران والدين خود هستند و دوست دارند از آن ها مراقبت و آن ها را براي خود حفظ کنند.
نکاتي که بايد به آن توجه کرد:
* بچه هاي بالاتر از سه سال به خوبي مي توانند شبي را نزد والد ديگر خود بگذرانند و به مشکلي بر نخورند. البته اگر قرار باشد اين تغييرات با فواصل کوتاه و پي درپي روي دهد احتمال بروز مشکل وجود دارد.
* قوانين و نظم در خانه هر کدام از والدين بهتر است مشابه باشد براي اين منظور لازم است حتماً درباره برنامه هاي تغذيه، خواب، وضعيت پزشکي، دستشويي رفتن، ارتباطات اجتماعي و عاطفي کودک و ديگر مسائل با همسر سابق خود گفت وگو کنيد.
* بچه ها در اين دوره سني براي خود خواسته هايي دارند و خودشان هم ممکن است اعمال نظر کنند، نظر آن ها را محترم بشماريد و سعي کنيد آن را در برنامه ريزي براي ملاقات با والدين دخالت دهيد.
کودکان ۶ تا ۱۲ سال ( سال هاي دبستان)
ويژگي ها: در اين دوره سني بچه ها مي توانند انضباط اجتماعي را درک کنند و با قوانين به خوبي کنار بيايند. از سويي ارتباط با همسالان اهميت بسياري دارد. طي اين دوره بچه ها مي توانند احساسات خود را بهتر بشناسند و از نظر شناختي رشد قابل توجهي دارند. آن ها مي توانند در حوزه هاي مختلف ورزشي، هنري، شناختي و... مهارت کسب کنند.
عوارض طلاق: در سال هاي ابتدايي دبستان ممکن است، بعد از طلاق، کودک احساس غم و ناراحتي کند و دلش براي ديگر اعضاي خانواده تنگ شود. اما در سال هاي بالاتر احساس خشم يا احساس گناه هم ممکن است ديده شود. گاهي کودک احساس مي کند در طلاق مقصر است، به ويژه اگر اختلافات مربوط به حضانت او نيز وارد ماجرا شود. اين گروه از بچه ها علايم گسترده اي را نشان مي دهند. از افت درسي بگيريد تا مشکلات ارتباطي با همکلاسي ها و دوستان و از مشکلات خواب تا تغذيه و افسردگي و خشم و...
نکاتي که بايد به آن توجه داشت:
* بچه ها در اين سن خودشان نظراتي خاص براي حضور در خانه هر کدام از والدين دارند. شايد آن ها بخواهند به صورت مساوي در خانه هر کدام از والدين باشند. اما واقعيت اين است که حضور مساوي نه ممکن است و نه مي تواند چندان مفيد باشد. با توجه به اين که وسايل مدرسه بچه ها زياد است امکان جابه جايي به ميزان زياد وجود ندارد.
* استفاده از بچه ها به عنوان پيام رسان يا جاسوس يکي ديگر از خطراتي است که ممکن است در اين دوره روي دهد؛ چرا که بچه ها آن قدر بزرگ هستند که بتوانند پيغام ببرند يا گزارش دهند و البته آن قدر کوچک هستند که نتوانند در مقابل پدر و مادر نه بگويند. اما يادتان باشد اين کار مي تواند عوارض زيادي براي کودک داشته باشد.
۱۲ تا ۱۷ سالگي (دوران نوجواني)
ويژگي ها: مهم ترين تغيير در دوران نوجواني استقلال و خودمختاري نوجوانان است. در اين سن نوسانات خلقي، لجبازي يا اطاعت نکردن از دستور بزرگ ترها ديده مي شود که البته بخشي از آن به هويت يابي نوجوانان برمي گردد. باورها، تفکرات و اصول اخلاقي بچه ها در اين سنين مي تواند تغيير کند.
عوارض طلاق: زماني که طلاق در اين دوره روي مي دهد احساسات و هيجانات متفاوتي را نوجوانان تجربه مي کنند. خشم، احساس گناه و نگراني از آينده خود و خانواده از شايع ترين مواردي است که آن ها را مشغول خود مي سازد. اگر قرار باشد والدين اختلافات خود را جلوي آن ها بيان کنند، ممکن است نوجوان از هر دو والد دوري کند و بين خود و آن ها فاصله بيندازد. اگر درگيري ها در خانه شديد باشد ممکن است افسردگي، خودکشي، سوء مصرف مواد، افت تحصيلي و رفتارهاي پرخاشگرانه در اين بچه ها ديده شود.
نکاتي که بايد به آن توجه کرد:
* نوجوانان به دلايل گوناگون ممکن است بخواهند از هر دو والد دوري کنند، در اين شرايط در عوض فشار آوردن بيشتر سعي کنيد کمي آن ها را درک کنيد يا از نزديکان معتمد يا مشاور بخواهيد به فرزندتان کمک کنند تا فاصله او با شما بيشتر از اين نشود.
* برنامه ريزي براي حضور در خانه هر کدام از والدين در اين سن بايد با مشورت نوجوانان باشد. برخي از بچه ها ترجيح مي دهند بيشتر در خانه يکي از والدين باشند تا از اين طريق راحت تر بتوانند با دوستان خود ارتباط برقرار کنند. البته حواس تان باشد برخي از بچه ها حضور در خانه هر کدام از والدين را به موضوعي براي تحت فشار قرار دادن والد ديگر تبديل مي کنند و از اين طريق به دنبال عملي کردن خواسته هاي خود هستند.
* اگر بيش از يک فرزند در اين سن داشته باشيد ممکن است براي برنامه ريزي ها دچار مشکل شويد. چرا که هر کدام از آن ها اصرار دارند مطابق نظرشان عمل شود. در اين شرايط با گفت وگو مسئله را حل کنيد تا رابطه شما وارد لجبازي نشود.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
منبع: خراسان
