به گزارش مشرق، هنوز چند روزی از توافق ایران و گروه 1+5 برای تمدید چهار ماهه مذاکرات نگذشته بود که جمعی از نمایندگان جمهوریخواه کنگره، لایحه‌ای را ارائه کردند که طبق آن رئیس‌جمهور آمریکا موظف می‌شود قبل از رسیدن به هر گونه توافق هسته‌ای با ایران، کنگره را مطلع کند. همچنین طبق این لایحه، اعضای کنگره می‌توانند درباره پذیرش این توافق تصمیم‌گیری کنند.
در واقع، پنج نفر از جمهوریخواهان کنگره نظیر سناتور «باب کورکر»، «مارکو روبیو»، «جان مک‌کین»، «جیمز ریش» و «لیندسی گراهام» این لایحه را در حالی ارائه کردند که این حزب کنگره به شدت از تمدید چهارماهه مهلت مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 بسیار خشمگین است. در این لایحه، آنها خواستار آن شده‌اند که هر گونه توافق با ایران طی سه روز به کنگره گزارش شود و توافق نهایی توسط نمایندگان کنگره مورد بازبینی قرار گرفته و کنگره امکان نظارت بر آن را داشته باشد.
جمهوریخواهان پیشتر اعلام کرده بودند که تنها توافقی را می‌پذیرند که در آن ایران متعهد شود برنامه موشکی خود را کنار بگذارد و از حمایت گروه‌هایی که آنها آن را تروریست می‌دانند، دست بردارد و این در حالی است که این موضوعات به هیچ عنوان موضوع بحث مذاکرات هسته‌ای راه‌حل جامع نیست.
رویترز نیز از قول سناتور کورکر، عضور ارشد کمیته روابط خارجی سنا، از مهم‌ترین نمایندگان حامی تحریم‌ها علیه تهران، آورده است که لایحه پیشنهاد شده «در حالی‌که تحریم‌هایی جدید علیه ایران را در بر نمی‌گیرد، به کنگره اجازه می‌دهد چنانچه توافق قابل قبولی حاصل نشود، تحریم‌هایی جدید را وضع کند».
هنوز وضعیت این لایحه مشخص نیست زیرا این لایحه برای تصویب نهایی باید در سنا آمریکا که اکثریت آن را دموکرات‌ها تشکیل می‌دهند نیز تصویب شود اما چهار ماه دیگر و همزمان با پایان مهلت مذاکرات هسته‌ای، انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره برگزار می‌شود و اگر جمهوریخواهان در آن پیروز شوند، این احتمال می‌رود که این لایحه در سنا نیز تصویب شود.
لایحه مطرح شده، به «باراک اوباما»، سه روز وقت می‌دهد تا نتیجه‌گیری برای توافق احتمالی با ایران را به نمایندگان کنگره ارائه کند. پس از آن نمایندگان، 15 روز فرصت دارند تا آن را بررسی کنند. سپس 15 روز دیگر فرصت خواهند داشت تا قطعنامه‌ای در مخالفت با آن توافق ارائه کنند که اگر تصویب شود تحریم‌های برداشته شده را بار دیگر اجرایی می‌کند. این لایحه در عین حال از مدیر اطلاعات ملی آمریکا می‌خواهد تا طی 10 روز از زمانی که متوجه می‌شود ایران به تعهدات خود عمل نکرده یا موفق به همکاری با بازرسان بین‌المللی هسته‌ای نشده است، آن را به کنگره اطلاع دهد. بر اساس این گزارش، لایحه مذکور تمدید مجدد توافق موقت را ممنوع کرده و در برابر آن بازگشت تحریم‌های پیش از سوم آذر را، چهار روز پس از پایان توافق فعلی و در صورت دست نیافتن به توافقی جامع، خواستار می‌شود.
این لایحه و مفاد متعدد آن که حول محوریت نقش کنگره در هر گونه موافقت با ایران می‌چرخد، به وضوح نشان می‌دهد، نمایندگان کنگره به شدت در پی آن هستند تا با ورود به مبحث هسته‌ای، نفوذ خود را بر توافق نهایی با ایران گسترش دهند.
البته نمایندگان کنگره به همین حد نیز بسنده نکردند و از وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا خواستند درباره علت تمدید چهار ماهه مذاکرات هسته‌ای با ایران توضیح دهد. با وجود آنکه سناتورهای آمریکایی از شرمن خواسته بودند درباره عدم تمدید دوباره این مذاکرات پس از چهار ماه تضمین دهد، شرمن هیچ تضمینی در این خصوص به سنا نداد. «بار دیگر تاکید می‌کنم که تصمیم به تمدید مذاکرات هسته‌ای صرفا پس از تفکر دقیق گرفته شد. همه هیئت‌های مذاکره‌کننده در وین، پس از ارزیابی موضوعات مختلف به این نتیجه رسیدند که ادامه مذاکرات برای رسیدن به یک چارچوب مورد موافقت همه هیئت‌ها به نفع همگی خواهد بود.»
البته شرمن در ادامه کوشید، سخنان خود را کمی تلطیف کند بنابراین افزود: «تاکید می‌کنم که این مذاکرات در چارچوب مواضع اصولی دولت بوده و هست. این مواضع بارها توسط رئیس‌جمهور اوباما تکرار شده که ایالات متحده به ایران اجازه نخواهد داد صاحب سلاح هسته‌ای شود. این سیاست قبل از این مذاکرات وجود داشته و هنوز هم پابرجاست و این مسدله جزو تعهدات جدی ماست.»
شرمن ادامه داد: «پس از 6 ماه مذاکرات فشرده، ما بر این باوریم که برای به نتیجه رساندن مذاکرات بسیار پیچیده و فنی تمدید زمان آن لازم است. اگر ما به پیشرفت موثر در این مذاکرات اعتقاد نداشتیم با تمدید آن موافقت نمی‌کردیم. هنوز نیاز به کار است. هنوز زمان است تا شکاف بین آنچه ایران می‌گوید و آنچه آماده انجام آن است، پر شود.»
اما مذاکره‌کننده ارشد تیم آمریکا در بخش دیگری از اظهارات خود، سخنانی بر زبان آورد که جای تعجب داشت. او گفت: « ما اعتقاد داریم جنبه‌های احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران حتما باید در این مذاکرات مورد بحث و بررسی قرار بگیرد و باید به سابقه فعالیت‌های نظامی احتمالی در خلال برنامه هسته‌ای ایران دسترسی داشته باشیم.» این در حالی است که اعضا تیم مذاکره‌کننده ایران بارها اعلام کرده‌اند بررسی موضوعی غیر از مسئله هسته‌ای را نمی‌پذیرند.
وی در پاسخ به سئوال سناتور رابرت منندز درخصوص نگرانی از احتمال لغو تحریم‌ها بدون موافقت سنا گفت: «ما هیچ تحریمی را بدون موافقت سنا لغو نخواهیم کرد و فقط می‌توانیم آنها را تعلیق کنیم. حتی اگر با ایران به توافق نهایی درباره برنامه هسته‌ای دست یابیم، تحریم‌ها به خاطر تروریسم و حقوق بشر سرجای خود باقی خواهند ماند.»
شرمن در ادامه درباره مسئله غنی سازی برنامه هسته‌ای ایران نیز گفت: «موافقت ما با یک برنامه غنی سازی خیلی محدود برای تامین نیازهای عملی آن هم تحت نظارت شدید است. اگر با ایران به توافق نرسیم تحریم‌ها افزایش خواهد یافت و همانطور که رئیس‌جمهور اوباما گفت، همه گزینه‌ها روی میز است.»
یکی از سناتورها از وی پرسید، «جان کری اخیرا گفته تاسیسات فردو دیگر برای غنی سازی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. به نظر شما ایران از چنین تاسیساتی با این ساختار خاص چه استفاده‌ای خواهد کرد» که شرمن در پاسخ گفت: «ما در مذاکرات به این نتیجه رسیده‌ایم که تنها از سایت نطنز برای غنی سازی استفاده شود و درباره آینده فردو درحال مذاکره هستیم.»
مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در بخش دیگری از اظهاراتش گفت، آمریکا حق غنی‌سازی اورانیوم را تحت ان‌پی‌تی برای هیچ کشوری مجاز نمی‌شمرد.
وی به سناتورها اطمینان خاطر داد که واشنگتن در مذاکرات این نکته را در نظر خواهد داشت که ایران بر اساس نیازهای عملی به یک برنامه غنی‌سازی محدود نیاز خواهد داشت و در صورتی که برنامه غنی‌سازی در توافق جامع وجود داشته باشد، ما معتقدیم باید کوچک، محدود و مرتبط با نیازهای عملی ایران باشد.
سناتور کورکر، از نمایندگان تندرو مخالف ایران که در تدوین چند لایحه تحریمی علیه ایران نقش داشته، به شرمن گفت، دولت آمریکا با کنگره همکاری‌های لازم را انجام نمی‌دهد. شرمن در پاسخ با بیان اینکه ما معتقدیم این مذاکرات «گفت‌وگو نیستند، بلکه رایزنی هستند»، بر همکاری دولت آمریکا با کنگره در خلال انجام مذاکرات تأکید کرد.
نکته‌ای که در سخنان شرمن به شدت خودنمایی می‌کرد مواضع تند وی علیه مذاکرات هسته‌ای در مقابل سناتورهای کمیته روابط خارجی سنا بود. یک علت را نیز می‌توان برای چنین موضع‌گیری‌هایی بیان کرد و آن توجیه اقدامات دولت اوباما برای مخالفان در کنگره است. در واقع، به نظر می‌رسد سخنان شرمن چندان هم جدی نیست و این اظهارنظرها صرفا مصرف داخلی دارد و به منظور قوی جلوه دادن تیم مذاکره‌کننده آمریکایی بیان شده است.
با این حال، در پایان مذاکرات، سناتور جمهوریخواه «مارکو روبیو» در گفت‌وگو با صدای آمریکا، ضمن انتقاد از تمدید مذاکرات آن را «شکست کامل» خواند و گفت: «متاسفانه اگر شرایط به این ترتیب پیش برود، من در آینده یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای را می‌بینم و از نقطه نظر آمریکا این مذاکرات را یک فاجعه می‌دانم.»
وی درباره موضع کنگره در ارتباط با مذاکرات چهار ماه آینده گفت: «من فکر می‌کنم کنگره باید در هر گونه توافق نهایی مشارکت داشته باشد، هر توافقی که می‌تواند برای امنیت ملی کشور ما در آینده تاثیر داشته باشد.»
