به گزارش گروه اجتماعی مشرق، سیزدهمین مراسم «شب شاعر» پاسداشت علی محمد مؤدب با حضور محمدعلی بهمنی، غلامرضا کافی، وحید جلیلی، محمدحسین جعفریان، مهدی قزلی، محسن مؤمنی شریف، سعید حدادیان، حسین قرائی، میلاد عرفان‌پور، میثم نیلی، زهیر توکلی، علی داوودی، نماینده سفیر افغانستان و همچنین جمعی از شعرا و علاقمندان به علی محمد مؤدب عصر روز گذشته  در نخلستان سازمان هنری رسانه‌ای اوج برگزار شد.

*مهم‌تر از انقلابی بودن، متعهد بودن است

مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی در این مراسم گفت: اولین آشنایی من با مؤدب به بیش از 13 سال پیش برمی‌گردد و اولین شعری که شنیدم از وی در رابطه با مرده‌شور بود و همان جا فهمیدم که این شاعر مرگ آگاهی در شعرش وجود دارد. بعد شعری از وی در مورد امام رضا(ع) شنیدم و فهمیدم که وی مشهدی است و بعدها فهمیدم از آن روستایی‌هایی است که شهری نشده است. در روزگار ما مهم‌تر از انقلابی بودن، متعهد بودن است زیرا متعهد بودن ما را وادار می‌کند که اخلاق را رعایت کنیم. آن چه که بر انقلابی بودن سایه می‌اندازد متعهد بودن است.

*مؤدب به پختگی رسیده است

وی افزود: مؤدب برای بروز ظرفیت‌های تعهدش به پختگی رسیده‌‌ است. هنر امروز ما دچار آفت نشستگی شده است که برای برخی موجب زخم بستر و برای بعضی موجب زخم مواضع شده است، ولی مؤدب به پختگی رسیده و با ایستادگی شعر انقلاب را جلو می‌برد.

*توجه به مستضعفین در شعر مؤدب جلب توجه می‌کند

سعید حدادیان شاعر و مداح اهل‌بیت علیهم السلام در ادامه گفت: در ارتباط با چگونگی شعر مؤدب بزرگان  سخن گفته‌اند و سخن خواهند گفت اما در ارتباط با شخصیت مؤدب چند شاخص برایم درخشیده است و کسانی که در شاخه ادبیات فعال هستند باید به آن توجه کنند:‌فقدان توجه به موضوعات مستضعفان در شعرا و نویسندگان مذهبی یک آفت است که در شخصیت مؤدب این موضوع به چشم نمی‌خورد.

*شعرا گرفتار تجمل‌گرایی نشوند

وی افزود: فقرگرایی و ستودن فقرا در قلم و شعر روشنفکران ابتدای انقلاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. محتوای کار شما آنقدر هست که نباید گرفتار تجمل‌گرایی شوید.

حدادیان ادامه داد: آغوش باز شخصیت مؤدب برخلاف ظاهر وی بسیار چشمگیر است. مؤدب با این شخصیت پناه شعرای جوان شده است و توانسته پرچم‌داری کند. تا غرور شاعری را کنار نگذارید نمی‌توانید حرکت کنید و کاری صورت دهید.

*مؤدب اهل درد است

این شاعر و مداح اهل بیت (ع) گفت: چون مؤدب اهل درد است جوان‌های شاعر دورش جمع شده‌اند. این درد باید فراتر از دردهای شخصی باشد هرچند برخی دردهای شخصی مثل مادر بسیار والاست. مرحوم قیصر می‌گفت خیلی دوست دارم که شعری برای زحمات مادرم بسرایم. اما منظور از درد عدم تعلق به وابستگی‌های دنیا است. مؤدب پنج قطعه شعر برای جانبازان شیمیایی گفته است و من در جلساتی که شعر برای شیمیایی‌ها خوانده شد می‌دیدم که مؤدب گریه می‌کند و همین توجه موجب شد که وی شاعر دردمندی شود.

وی افزود: انتخاب نام «شهرستان ادب» یعنی توجه به روستا و مستضعفین پس باید مراقب باشند تا گرفتار سانتی مانتالیسم و تجمل‌گرایی نشوند.

*همدردی مؤدب را می‌ستاییم

محمدرضی الهام نماینده سفیر کبیر جمهوری اسلامی افغاسنتان پیام ایشان را برای حضار قرائت کرد و گفت: با کمال مسرت محفلی برای تجلیل از شاعر پر آوازه فارسی‌زبان علی‌محمد مؤدب برگزار می‌شود خوشحالم که اجرگذاری خود را برای این شاعر بزرگ داشته باشیم. شعر مؤدب پیوندی با شعر فارسی دارد که ما آن را می‌ستاییم. همدردی و مهربانی ایشان نسبت به ملت افغانستان در خاطره‌ها خواهد ماند و صمیمانه همدردی وی را می‌ستاییم.

*عمر شعری مؤدب بالای 50 سال است

حسین قرایی استاد دانشگاه در این نشست گفت: علی‌محمد مؤدب دفتر شعرش را در کوچه آفتاب پیدا کرده است و در این سیزدهمین برنامه به جوانی پرداخته‌ایم که عمر شعری‌ وی بالای 50 است و دفاتر شعری مؤدب گویای این سخن است. مؤدب شاعر خوبی است و نکته دوم این است که یک مدیر فرهنگی خوب است.

وی افزود: در «شب شاعر» به دنبال وفاق شاعران انقلاب اسلامی هستیم و دیده شده که «امین شعر» انقلاب جلسات کوچک را نیز رصد می‌کند و سعی دارد که این حلقه از هم نگسلد. ما به سایر نهادهای فرهنگی نیز تلنگر می‌زنیم تا جلو آمده و جدی‌تر و زیباتر این مراسم را برگزار می‌کنیم.

*مؤدب خود را بدهکار انقلاب می‌داند نه طلبکار!

شاعر عاشقانه‌های نوح همیشه خود را بدهکار انقلاب می‌داند نه طلبکار. دغدغه‌های مؤدب، شعر انقلاب است اما مؤدب شعر عاشقانه هم دارد. مؤدب شاعر موضع‌دار است که در بزنگاه‌ها حضور داشته و شعر سروده است.

*نسل اول هنر و شعر انقلاب خوش درخشیدند

وحید جلیلی در ادامه این نشست گفت: شعر و هنر انقلاب دارای یک هویت هنری است و یک هویت جریانی. از روزهای ابتدای انقلاب بسیاری از جوانان برآمده از انقلاب برخواستند تا خلأ انقلاب در حوزه‌های رسانه‌ای را پر کنند. نسلی که در اواخر دهه پنجاه و اوایل دهه شصت شکل گرفتند یک نسل طلایی بودند و انقلاب مظلوم و انقلاب تنها را یاری کردند و در بهت روشنفکران که فکر می‌کردند اگر انقلاب را تنها بگذارند موفقیت حاصل نمی‌شود، نسل اول هنر و شعر انقلاب خوش درخشیدند.

*رویش‌های انقلاب در دهه هشتاد نشان دادند انقلاب تنها نیست

وی افزود: شعر انقلاب یک هویت جریانی پیدا کرد به خصوص که با انقلاب ارتباط قوی برقرار کرد. شعر انقلاب در دهه هفتاد کمرنگ شد و چنان فکر شد که شعر انقلاب در هویت شعری خود مستحیل شده و برخی چهره‌ها سعی کردند در هویت شعری و فنی فرو روند و چهره انقلابی خود را مخفی کنند اما از ابتدای دهه هشتاد این موضوع عوض شد و رویش‌های شعر انقلاب به چشم آمد و بروز این موضوع در جریان فتنه سال 88 است و نشان دادند که انقلاب تنها نیست و با تمام وجود وارد میدان شدند.

*مؤدب از نمادهای شعر انقلاب است

جلیلی ادامه داد: مؤدب یکی از نمادها و نمودهای شعر و هنر انقلاب است و چنانچه کسی در شعریت وی شکی ندارد و این افتخار و توفیق را پیدا کرد که در جریاناتی که برخی توفیق حضور نداشتند او حضور پیدا کرد و علمداری کرد.

*تجربه گذشتگان چراغ راه رویش‌های انقلاب

این کارشناس جبهه فرهنگی انقلاب گفت: این رویش‌ها و نسل جدید هستند و روزگار نو و افق پیش‌رو، قاعدتاً همان آفت‌ها و تهدیدهایی که نسل اول را تهدید می‌کرد همین نسل را نیز تهدید می‌کند با این تفاوت که این نسل تجربه‌های نسل قبل را با خود دارد اما خوشبختانه، نسل جدید هنر انقلاب با توشه‌برداری از تجربیات گذشتگان آینده‌ای درخشان خواهند داشت که این را در پیش‌بینی‌های وجود هنرشناس رهبری می‌بینیم و به قله‌های بلند در ادبیات و هنر خواهد رسید. امیدوارم دوستان که این توفیق را پیدا کردند تا با هدایت الهی علم‌داری کنند بتوانند علم را بر دوش حفظ کنند و هدایت نیروهای جوان را رقم بزنند.

*آثار جبهه فرهنگی انقلاب کم تبلیغ می‌شوند

غلامرضا کافی در سیزدهمین «شب شاعر» گفت: آثار تولید شده در حوزه هنر و ادبیات انقلاب اسلامی زیاد است ولی به خاطر اینکه کم تبلیغ می‌شود کمتر شناخته شدند البته بد سلیقه بودن هم عاملی است که نمی‌شود انکار کرد.

وی ادامه داد: جبهه تند انقلاب در آغاز راه افراد را از دست داد و کسانی که در برابر جریان انقلاب ایستادند کسانی بودند که زمینه‌ساز جریان شعر انقلاب بودند و ما کاری کردیم که هم چهره شدند و هم در برابر انقلاب ایستادند.

این استاد دانشگاه افزود: امروز به خاطر تجدید مطلع جریان هنری انقلابی نباید نگران باشیم که برخی شعرها تکرار شوند ولی باید نگران باشیم که جبهه خودی پاکی خود را از دست ندهد. نگرانی هم در حوزه هنر و ادبیات انقلاب همین جاست.

*مؤدب شاعر انقلابی است

وی اضافه کرد: شاعر انقلاب عام است و شاعر انقلابی خاص، به خصوص بعد از انقلاب، زیرا بعد از انقلاب همه شعرا شاعر انقلاب هستند ولی برخی در این بین شاعر انقلابی هستند. به روز بودن و همزمان بودن با زمان از نشانه‌های شاعر انقلابی است و زمان آگاهی، شورش علیه وضع مطلوب، سازش پذیری دغدغه من جمعی به جای من جمعی، دل مویه بودن اشعار که موجب دراز دامنی  اشعار می‌شود، ماهیت وسیلگی شعر برای غایت اندیشه شعر و ... از ویژگی‌های شاعر انقلابی است که علی‌محمد مؤدب این ویژگی‌ها در شعرش وجود دارد. روایت گری، عینیت پذیری و ... مباحثی است که قبل از این در اشعار سلمان هراتی دیده شده بود که اکنون در شعر مودب وجود دارد.

*شعر مؤدب شعر اعتراض است

کافی گفت: اعتراض در شعر مؤدب به چشم می‌آید که قبل از این قزوه پیش‌گام شهر اعتراض در جریان شعر انقلاب بوده است. پاسخ به تقاضا و ایجاد تقاضا نکته ظریفی است که در شعر مؤدب است. ایجاد تقاضا ویژگی شعر تمام شعرای انقلاب نیست و اتوپیااندیشی و مآل اندیشی موجب می‌شود که در شعر مؤدب این ایجاد تقاضا به چشم می‌آید.

وی افزود: ایجاد تقاضا، یعنی چه باید کرد؟ کجا باید رفت و چه افقی را باید دید که در شعر مؤدب است. نیما به شعر زبان تاکید می‌کند یعنی حالت آزاد در شعر وجود داشته باشد و به جای گزینش کلمات که زبان شعر است انتخاب شود. این در شعر علی‌محمد مؤدب بروز پیدا کرده است و این نکته‌هایی بود که بیرون داد شعر مودب بود اما تنها همین‌ها نبود بلکه شعر مؤدب دارای ویژگی‌ها بسیاری است که این قابلیت در اشعار مودب وجود دارد که سوژه پایان‌نامه‌های دانشجویی قرار بگیرد. علی‌محمد مؤدب براساس آنچه گفته شد نماینده تام شعر انقلاب است.

*مؤدب برای جانبازان عاشفانه می گوید

میلاد عرفانپور شاعر نیز در این برنامه گفت: علی محمد مودب از سال‌های کودکی با چراغ شعر زیسته است، از همان سال‌ها بازگشت پسر عموهایش را بر دست مردان روستا در فصل درو دیده است. مودب در تاریکی‌های پایتخت به روشنی دلیل می‌آورد. او عاشقانه می‌گوید برای آخرین سرفه‌های جانبازان و برای مقاومت. مودب شاعر عشق و مقاومت است که در سیاسی‌ترین اشعارش عشق را فراموش نکرده است.

خانه ادبیات افغانستان نیز پیامی برای این مراسم ارسال کرده بود که بدین شرح است: دهه‏‌های پیشتر، فقط چکامه‏‌های دلنشین فردوسی، سعدی، مولوی، سنایی و خواجه عبدالله انصاری بود که مردمان دو سوی مرز خراسان قدیم رابه هم پیوند می‏‌داد. با این حال، دست تاراج‏گر زمانه از سه دهه پیش کاری کرد که گروهی از فرزندان مولانا و سنایی، از بد حادثۀ جنگ، به آغوش آشنایان و خویشاوندان‏شان در سرزمین حافظ و سعدی پناه آوردند.

نسل اول مهاجران با همۀ فراز و نشیب‏‌های زندگی دست و پنجه نرم کردند و کوشیدند تا نسل بعدی از دانش‏‌اندوزی و فرهنگ پروری غافل نمانند. در این میان، با کوشش‏‌های خود انگیختۀ نسل دوم، جوانه‏‌هایی از مهر و دوستی عمیق میان جوانان همزبانان افغانستانی و ایرانی سبز شد. حلقه‏‌های ادبی، فرهنگی و هنری ایران در دهه‏‌های 1370 تا 1380 شاهد حضور پر رنگ اهل فرهنگ، هنر و ادب مهاجر بود که هم اثر پذیر بودند و هم اثر گذار. یکی از این اثر گذاری‏‌ها آن بود که آنان، بازتاب دهندۀ دردها و رنج‏‌های مردم خویش برای مردم ایران بودند. با این وصف، کمتر صدایی برای بیان مشکلات و مصایب مهاجران افغانستانی مقیم ایران برمی‏‌خواست؛ زیرا یا آن مشکلات را طبیعی مهاجرت می‏‌پنداشتند یا فکر دیگری داشته که الله اعلم.

در این میان، شاعر ساده، بی‏‌ریا، صمیمی، دوست داشتنی و همدرد با اهالی شعر، فرهنگ و ادب افغانستان، رسالتی را که می‏‌اندیشید برای حمایت از هم‏نوعان همزبان و هم‏‌فرهنگ خود باید ایفا کند، یک تنه فریاد کرد. در نگاه ما علی‏‌محمد مودب به جزتلاش‏‌های اثرگذار ادبی و فرهنگی خود برای فرهنگ مشترک، با این رویکرد انسانی جاودانه می‏ماند؛ زیرا بر این باوریم که: (عبادت به جز خدمت خلق نیست).

برای مودب عزیز و همه کسانی که هم چون او به (انسان) بودن می‏‌اندشیند و صادقانه و گمنام برای برداشتن باری از دوش مهاجران هم‏‌ریشه و همزبان خود تلاش می‏‌کنند، بهروزی و کامیابی آرزومندیم.

*تفکر فرا اجتماعی در اشعار مؤدب

محمدعلی بهمنی در مراسم پاسداشت مؤدب گفت: در بندرعباس با مؤدب آشنا شدم که دعوت بچه‌های آن جا را قبول کرده بود. تمام اشعار مؤدب دارای یک تفکر فرا اجتماعی است، وقتی اشعار مؤدب را می‌شنویم متوجه می‌شویم که با یک اتفاق جدید روبرو هستیم و این اتفاقات در شعر مؤدب برای من رخ می‌دهد. اولین شوق من برای حضور در این جلسه شنیدن شعرهای وی بود.

*با شعرهای مؤدب زندگی کرده‌ام

وی ادامه داد: من فرصت زیادی نداشتم که با مؤدب زندگی کنم ولی با شعرش زندگی کرده‌ام و تمام نسل‌ها چه هم نسل‌های من و چه نسل جوان با شعر مؤدب انس دارند. از دیدگاه من کسی که می‌تواند یک نگاه کاشفی از زندگی دیگران که نمی‌توانند کشف کنند را ارائه دهد به نظرم بزرگوار است و ایشان به واقع بزرگوار است.

*مؤدب تا گریه نکند شعر نمی‌گوید

زهیر توکلی در ادامه سیزدهمین «شب شاعر» گفت: اشعار عاشقانه مؤدب دارای ارجاعات، تلمیحات و ... است که ممکن است ربطی به مضمون آن نداشته باشد. مؤدب شاعری است که در لحظه شعر می‌گوید و تا وقتی گریه نکند شعر نمی‌سراید و معمولا شاعر ژنریکی نیست. وی شاعری است که وقتی منقلب می‌شود نمی‌تواند به قواعد و محدودات شعری خود را پایبند کند. از اشعار مؤدب احساس غرور به انسان دست نمی‌دهد.

*نقطه اتفاق شعر قیصر و مؤدب، دردمندی است

وی افزود: مؤدب در قبال معشوقه بر نقش شاعر بودنش بسیار تاکید دارد و در هر دو سه شعر یک بار به رخ خواننده می‌کشد که من شاعرم ولی از این موضوع احساس غرور به مخاطب دست نمی‌دهد و علتش این است که یک دردمندی در شعر وی وجود دارد و موجب می‌شود که باقی مباحث را بپوشاند. قیصر لحن دردمندانه و زخمی در شعر دارد که این موضوع نقطه اتفاق قیصر و مؤدب است. اگر مؤدب در دوران انقلاب هم نبود باز این دردمندی را داشت هرچند انقلاب موجب شده که وی بهتر بتواند این درد را بچشد.

توکلی اشاره کرد و گفت: در شعر مؤدب یک متافیزیکی وجود دارد و با کمک آن شعر را پیش می‌برد و شعر عاشقانه را در یک اتمسفر متافیزیکی قرار داده است. آدم با خیلی‌ها می‌خندد ولی کسی که با وی گریه می‌کند را هرگز فراموش نمی‌کند و از همین رو مؤدب برای من بسیار عزیز است.

*عامل پرورش شعرای جوان، ایثار مؤدب است

علی داودی در این نشست ضمن خواندن قطعه شعری گفت: حضور شعر در عرصه‌های مختلف وجه تمایز علی‌محمد مؤدب است. حضور قدرتمندانه شعر مؤدب در عرصه‌های مختلف به خاطر پایمردی مؤدب شکل گرفته است. به خاطر ایثاری که از خود نشان داده و از شعر خود گذشته و امروز از آن به مدیریت فرهنگی یاد می‌کنند توانسته جوانانی را در حوزه شعر پرورش بدهند.

سلام یوسف تنهای این خیابان‌ها

که آیه‌ای ننوشته از تو قرآن‌ها

تو روح سبز بهاری کسی نمی‌فهمد

که رنگ و بوی تو را می‌‌مکند گلدان‌ها

در میان برنامه از سایت علی‌محمد مؤدب که توسط دوستانش در موسسه شهرستان ادب طراحی شده بود، رونمایی شد.

*عشق، آشیانه شعر است

در پایان این مراسم علی‌محمد مؤدب گفت: در رابطه با شعر بحث زیاد است اما به اعتقاد من آشیانه شعر عشق است و در همان آشیانه جوجه‌های دیگر خود را پرورش می‌دهد و اگر شعر در حوزه‌های دیگر وارد می‌شود، در حقیقت در همان آشیانه رشد کرده‌اند. در روایتی می‌دیدم که دختر امام حسین(ع) از ایشان می‌پرسد که به مدینه برنمی‌گردیم؟ که حضرت جواب می‌دهد، اگر پرنده را آزاد بگذارند به آشیانه خود باز می‌گردد. و با توجه به همین روایت اگر می‌گذاشتند شاعر در آشیانه خود می‌ماند. ولی شاعر ناچار است که پرنده شعرش بال بزند تا از آشیانه‌اش دفاع کند.

*دوربین‌های خبری به سمت فرهنگ بچرخند

وی به موضوعات فرهنگی نیز اشاره کرد افزود: چرا نباید کتاب سال و مراسم مرتبط به آن از تلویزیون پخش مستقیم شود؟، چرا نباید دوربین‌های خبری به سمت فرهنگ بچرخند. ما در حوزه‌های قهرمان‌سازی چرا ضعیف عمل کرده‌ایم که بچه‌های ما نمی‌شناسند چهره‌های فرهنگی را، ولی ساکنان شهرک ورزشی کشوری اروپایی را می‌شناسند. امید است که بتوانیم برنامه‌های فرهنگی مثل جشنواره شعر فجر را از تلویزیون تماشا کنیم.

مؤدب در انتها این شعر را به احترام محمدعلی بهمنی برای حضار و بهمنی خواند:

من بازگشته‌ام

با عروس بی‌دریا

در سینه‌ام

همراه زنانی که آورده‌اند تمام منطقه آزاد را به فرودگاه مهرآباد ...

در پایان این مراسم از مؤدب و همسر وی تقدیر بعمل آمد.