در این تابستان که تیم‌های ملی فوتبال و بسکتبال ایران در رقابت‌های جهانی حضور داشتند، تیم والیبال از این دو جلو زده و و در دو عرصه ورزش و سیاست، پرچم‌دار شد. این‌گونه بود که برای نخستین‌بار در تاریخ ایران، یک تیم به آمریکا می‌رود تا با این کشور بازی دوستانه انجام دهد.

این مسابقات دوستانه در کالیفرنیای جنوبی برگزار شد و دلیل خوبی هم داشت؛ مهاجران ایرانی زیادی آن‌جا زندگی می‌کنند. ظاهراً از لحاظ زمانی هم بد موقعی انتخاب نشده بود؛ یعنی در اوج مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای بین ایران و 1+5 و زمانی که مناسبات ایران و غرب در حال بهبود است. 29 بازیکن و کادر فنی نه‌ تنها از تور کلاسیک آمریکاگردی (بازدید از استودیو فیلم‌سازی یونیورسال، هالیوود، سانتامونیکا و خرید) بهره وافر را بردند، بلکه مورد خوشامدگویی دیپلماتیک قرار گرفتند و با مقامات وزارت خارجه آمریکا دیدار کردند.

گرگ سالیوان، مشاور ارشد ارتباطات راهبردی با ایران در وزارت خارجه به المانیتور گفت: "این دیدار را فرصتی خوب در جهت ارتقای تفاهم و حسن نیت بین مردم ایران و آمریکا می‌دانیم." وی خاطرنشان ساخت تلاش‌هایی برای بهبود سطح روابط در زمینه‌های ورزشی، هنر، آموزشی و فرهنگ بین دو کشور در حال انجام است.

یادداشت تفاهم همکاری بین دو فدراسیون والیبال به منظور تبادل اطلاعات و نیز پرورش بازیکنان جوان امضا شد. آمریکایی‌ها نیز سال آینده قرار است تیمی را به ایران اعزام کنند. بهره‌گیری از ورزش در جهت نیل به اهداف دیپلماتیک شیوه تازه‌ای نیست. سال گذشته نیز پس از گذشت چند دهه، برای اولین بار تیم کشتی ایران به آمریکا دعوت شد تا با همکاری یک‌دیگر مانع از حذف این رشته از المپیک شوند.

برای تیم آمریکا، بازی‌های دوستانه ماه پیش با ایران جنبه ورزشی هم داشت. شان رونی، کاپیتان تیم می‌گوید: "خیلی مهم است چراکه ایرانی‌ها دارند به یک قدرت جهانی بدل می‌شوند. باید سیستم‌شان و چگونگی رویارویی با آنها را یاد بگیریم."

آمریکا سه تا از چهار بازی را برد و ممکن است این وسط چیزی هم یاد گرفته باشد. البته این موضوع کمکی به چالش در رقابت‌های جهانی مردان در لهستان نکرد. ایران تیم‌های ایتالیا، آمریکا، بلژیک و پورتوریکو را از پیش‌رو برداشت و در گروه دشوار چهار به دور بعد راه یافت. ایران توانست به دور سوم نیز صعود کند. در این برهه، ورزش‌های تیمی در ایران با چالش‌های فراوانی روبه‌رو هستند؛ اما والیبال دارد در بالاترین سطوح بین‌المللی می‌درخشد.

تاثیر منفی تحریم ها بر فوتبال ایران

فوتبال که جای کشتی را به عنوان ورزش محبوب در ایران گرفته، به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی به‌شدت آسیب دید. افت شدید ارزش واحد پولی، کار پرداخت حقوق بازیکنان خارجی را که به دلار پول می‌گرفتند، دشوار ساخت. این‌شدکه بسیاری ایران را ترک کردند. کنفدراسیون آسیا حقوق ایرانیانی را که در خارج از کشور صاحب پست‌های ورزشی بودند، به سختی پرداخت می‌کرد. در دوره تحریم‌ها یافتن حامی خارجی هم دردسر خاص خود را داشته است.

این خسارت گریبان‌گیر تیم ملی و روند آماده‌سازی برای حضورش در برزیل شد. کمپ تمرینی در پرتغال که تیم ملی در آنجا برنامه یک دیدار دوستانه با غنا را داشت، به‌دلیل کمبود منابع لغو شد. درباره کمپ جایگزین هم داستان‌هایی درست شد و تنها 11 بازیکن توانستند به آنجا بروند. بقیه به خاطر مسائلی که با لیگ قهرمانان آسیا داشتند، نتوانستند خود را برسانند. از‌ طرفی، تیم قوی و استخوان‌داری که بتوان با آن دیدار دوستانه انجام داد، پیدا نمی‌شد.

به رخت‌ولباس و وسایل می‌پردازیم؛ جایی‌که شایعه شده بود رئیس فدراسیون ایران از بازیکنان خواسته در پایان بازی پیراهن‌هایشان را عوض نکنند و آن‌ را تنها با آب سرد بشویند تا آب نرود.

جواد نکونام، کاپیتان تیم اعلام کرد که به هیچ‌کدام از وعده‌هایی که داده شده بود، عمل نشد و مقصر نتایج بد را نیز مسئولین خواند؛ نه بازیکنان. کارلوس کی‌روش، سرمربی پرتغالی تیم که حقوق سالانه 2 میلیون دلاری‌اش بر شانه‌های بودجه محدود فدراسیون سنگینی می‌کرد، گفت هرکس فکر کند ایران با تنها 14 روز تمرین می‌تواند در جام جهانی به توفیق دست یابد، دیوانه است.

اما سر جمع، عملکرد ایران در برزیل رضایت‌بخش بود. رئیس‌جمهوری، حسن روحانی در توییتر، تصویری از خود در‌حالی‌که پیراهن ورزشی ایران را پوشیده بود منتشر کرد که در مقایسه با احمدی‌نژاد عملی میانه‌روتر محسوب می‌شود. وی درصدد این بود که موفقیت تیم را به خود نسبت دهد.

عکسی از محمدجواد ظریف و دیگر مقامات بلندپایه ایرانی نشان می‌داد دارند در وقت استراحت بین مذاکرات هسته‌ای، بازی‌ها را دنبال می‌کنند. رسانه‌های خبری زیادی تیم ملی را در برزیل همراهی می‌کردند. تلگراف از قول کامران احمدپور، روزنامه‌نگار ایرانی می‌گوید: "رسانه‌های ایرانی آزاد بودند هر انتقادی می‌خواهند به تیم بکنند. البته زندگی خصوصی فوتبالیست‌ها از خطوط قرمز بود."

از سوی دیگر، چنانچه یک ورزشکار مرد آمریکایی باشید، در ایران با آغوش باز از شما پذیرایی می‌کنند. پس از 19 سال وقفه به دلیل انقلاب ایران، تیم کشتی آمریکا از سال 98 به بعد مرتباً به ایران سفر کرده است. جان باروز، دارنده طلای المپیک و قهرمان جهان پس از رقابت‌های سال گذشته‌اش در ایران می‌گوید: "توجهی که در آن‌جا به من شد، در خاک وطنم نمی‌شد."

رابی اسمیت، فرنگی‌کاری که در جام جهانی سال گذشته در ایران شرکت داشت به المانیتور گفت: "استقبالی که هواداران ایرانی از من کردند، غیرقابل‌باورترین استقبال ممکن بود." در خیابان هم مردم مرتباً از او می‌خواستند که با آن‌ها عکس بیندازد. فدراسیون‌های کشتی دو کشور توافق کرده‌اند که برای رشد و پرورش استعدادهای جوان، سفرهای دوجانبه‌ای داشته باشند.

بسکتبالیست‌های آمریکایی هم از ذوق و شوق ایرانی‌ها می‌گویند. گارت جوزف که بین سال‌‌های 2005 تا 2009 در سوپر لیگ ایران بازی کرده، می‌گوید: "در رسانه‌های ایران به او آقای "سفیر" می‌گفتند."

جوزف به خبرگزاری نایت ریدر گفت: "زمانی‌که در یک کشور دیگر بازی می‌کنید، ملیت خود را از دست می‌دهید، رنگ پوستتان را فراموش می‌کنید و به نژاد کاری ندارید. آن‌جا فقط ستاره بسکتبال هستید. همین موضوع سبب می‌شود از ارزش‌ها و فرهنگ‌تان بگویید؛ بدون هراس از این‌که به شما حمله کنند."

داستان خاص والیبال

تابستان امسال، تیم بسکتبال ایران که قهرمان آسیا در سه دوره از چهار تورنمنت پیشین است، به جام جهانی اسپانیا رفت. ایران تنها توانست در گروه سختی که اسپانیا، فرانسه، برزیل و صربستان حضور داشتند، مصر را مغلوب کند و حائز مقام بیستم جهان شود.

اما والیبال داستان دیگری دارد و از سال 2011 که خولیو ولاسکوی آرژانتینی هدایت آن‌ را برعهده گرفت، پیشرفت‌های خوبی کرده است. هدف دیگر فقط این نبود که برای نخستین‌بار در المپیک حضور پیدا کند، بلکه می‌خواست یکی از مدال‌های رنگین تورنمنت 2016 برزیل را نیز از آن خود نماید. در این‌ بین، ایران دو بار قهرمان آسیا شد و در بالاترین سطوح بین‌المللی به رقابت پرداخت. اوایل امسال، ولاسکو به زادگاهش بازگشت؛ اما جایگزینش اسلوبودان کواچ از صربستان، این روند صعودی را ادامه داد.

سال گذشته ایران برای نخستین‌بار پا به لیگ جهانی رفت و امسال چهارم شد. پیروزی‌های بزرگ، دیگر کار هر روزه والیبالیست‌ها شده است. امسال سعید معروف کاپیتان تیم، بهترین پاسور دنیا انتخاب شد و امیر غفور امتیازآورترین. 

محمد موسوی از اعضای تیم می‌گوید که طی یک سال گذشته، اعتماد به نفس بالایی به‌دست آورده‌اند. از‌ طرفی، معروف این دگرگونی و تغییر را به پیش‌تر نسبت می‌دهد و می‌گوید: "همه‌چیز از سال 2007 آغاز شد که مدال طلای جوانان جهان در مکزیک را بردیم." وی در رقابت‌های جهانی به خبرنگاران گفت: "والیبال واقعاً در ایران مهم است."

این پیشرفت در لیگ داخلی ایران نیز مشهود است. در بسیاری از بازی‌ها، ورزشگاه‌ها لبریز از تماشاگر است. حتی پیش‌آمده که بسیاری از طریق تلویزیون‌های بزرگ بیرون استادیوم به تماشای بازی می‌پردازند. کواچ به خبرگزاری فرانسه گفت که در ایران بسیار معروف شده است، ازاین‌رو هر وقت برای صرف قهوه بیرون می‌رود، خیل عظیمی از جمعیت دور او حلقه می‌زنند. وی در ادامه حرفایش می‌گوید: "اما بازیکنان ایرانی برای پیشرفت بیش‌تر نیاز به تجربه جهانی دارند."