به گزارش مشرق به نقل از مهر، فرهيخته پروري در استان مرکزي نام پروين را در گردونه بزرگان استان قرار داده است و البته اين نسبت بدون ربط نيست. رخشنده در 25 اسفند 1285 در تبريز از پدري آشتياني و مادري تبريزي به دينا آمد، عمر کوتاه خود را به رنج گذراند و نام بزرگترين بانوي شاعره کشور را بر خود نهاد.

روز تولد پروين اعتصامي در 25 اسفند با نام او در تقويم ايران به ثب رسيده است و اين امر نشان از شعر ورزي و پختگي کلام او دارد.

از فعاليت هاي اجتماعي تا شاگردي دهخدا و بهار

پروين موفقيتهاي خود در تربيت مادر مي دانست و به دليل اينکه پدرش داراي فعاليت سياسي و از مبارزان مشروطه خواهي بود پروين به گونه اي تربيت شد که نه تنها خود را زن خانه مي داست بلکه از فعاليتهاي اجتماعي غافل نبود.

اعتصام ‌الملک آشتياني پدر پروين از نويسندگان و مبارزان دوران مشروطه بود و در سال 1291به همراه خانواده ‌اش از رشت به تهران مهاجرت کرد.

به همين خاطر پروين از کودکي با مشروطه‌خواهان و چهره‌هاي فرهنگي آشنا شد و ادبيات را در کنار پدر و استاداني چون دهخدا و ملک الشعراي بهار آموخت.

در دوران کودکي، زبان‌هاي فارسي و عربي را زير نظر معلمان خصوصي در منزل و زبان انگليسي را در مدرسه آمريکايي‌ها فراگرفت.

ازدواج ناموفق اولين شکست ناگفته پروين

پروين در سال 1313 با پسر عموي خود که از افسران شهرباني بود ازدواج کرد، اما طبع لطيف اين زن در کنار اخلاق نظامي و از سويي برپا بودن بساط و عيش و نوش در خانه، دوام زندگي پروين را متزلزل کرد.

او در خانه اي پرازمحبت و معنويت، شعر و ادبيات پروش يافته بود و اکنون خانه اي که به جاي نواي الهي شعر، بساط عيش و نوش در آن پهن باشد براي زني اجتماعي، ترقي خواه و شاعر قابل تحمل نبود.

افق شعر پروين به سوي ديگري غير از ماديات و ويراني بود و از اين رو پروين را به جدايي از همسرش کشاند و او پس از دو ماه و نيم اقامت در خانه شوهر با گذشتن از مهريه هود طلاق گرفت و به خانه پدر بازگشت.

شکست در زندگي براي هر دختري گرانترين شکست است اما پروين باهمه تلخي شکست، با متانت وخونسردي شگفت آوري دوران تنهايي را سپري کرد و تا پايان عمر از آن سخني بر زبان نياورد.

1315، چاپ اولين ديوان شعر پروين

با وجود ناموفقي در ازدواج شاگردي پروين در محضر پدر، دهخداو ملک الشعراي بهار به او درس مقاومت آموخته بود و او با وجود ناملايمات دست از مطالعه و شاعري برنداشت و سال 1315 سالي بود که ديوان خود را به تشويق ملک الشعري بهار به چاپ رساند.

وي در سالهاي 1315 و 1316 پروين به عنوان مدير کتابخانه دانشسراي عالي مشغول به کار شد، مرگ پدرش در دي ماه 1316 ضربه هولناک ديگري به روح حساس او وارد کرد.

مرگ پدر شايد بزرگترين مرثيه زندگي پروين بود چنانکه در بيتي گفت: پدر آن تيشه که بر خاک تو زد دست اجل / تيشه‌اي بود که شد باعث ويراني من.

حکمت هاي بلند در دل مناظره هاي شاعري چيره دست

بيش از هر چيزي مناظرات پروين در ميان اشعار وي داراي شهرت است. مناظره سوزن و نخ، بلبل و گل سرخ، مست و محتسب و... از جمله شعرهاي خواندني پروين است و نشات گرفته از بخشي از خصلت هاي زنانه شاعر است.

محتسب، مستي به ره ديد و گريبانش گرفت

مست گفت اي دوست، اين پيراهن است، افسار نيست

گفت: مستي، زان سبب افتان و خيزان ميروي

گفت: جرم راه رفتن نيست، ره هموار نيست

گفت: ميبايد تو را تا خانه? قاضي برم

گفت: رو صبح آي، قاضي نيمه‌شب بيدار نيست

گفت: نزديک است والي را سراي، آنجا شويم

گفت: والي از کجا در خانه? خمار نيست

گفت: تا داروغه را گوئيم، در مسجد بخواب

گفت: مسجد خوابگاه مردم بدکار نيست

گفت: ديناري بده پنهان و خود را وارهان

گفت: کار شرع، کار درهم و دينار نيست

گفت: از بهر غرامت، جامه‌ات بيرون کنم

گفت: پوسيدست، جز نقشي ز پود و تار نيست

گفت: آگه نيستي کز سر در افتادت کلاه

گفت: در سر عقل بايد، بي کلاهي عار نيست

گفت: مي بسيار خوردي، زان چنين بيخود شدي

گفت: اي بيهوده‌گو، حرف کم و بسيار نيست

گفت: بايد حد زند هشيار مردم، مست را

گفت: هشياري بيار، اينجا کسي هشيار نيست.

درخشش انتقاد در اشعار پروين

محققان ادبيات، اشعار پروين را به دو دسته تقسيم مي کنند، سبک خراساني شامل اندرز و نصيحت است و بيشتر به اشعار ناصرخسرو شبيه‌است و دسته دوم اشعاري به سبک عراقي که بيشتر جنبه داستاني دارد و مناظرات وي نيز به سبک شعر سعدي نزديک است.

ديوان پروين، شامل 248 قطعه شعر مي‌باشد، که از آن ميان 65 قطعه به صورت مناظره است.

اشعار پروين اعتصامي بيشتر در قالب قطعات ادبي است که مضامين اجتماعي را با ديده? انتقادي به تصوير کشيده ‌است.

در ميان اشعار پروين، تعداد زيادي شعر به صورت مناظره ميان اشياء، حيوانات و گياهان وجود دارد.درون مايه اشعار او بيشتر غنيمت داشتن وقت و فرصت ها، نصيحت هاي اخلاقي، انتقاد از ظلم و ستم به مظلومان و ضعيفان و ناپايداري دنياست.در شعر پروين استفاده هايي از سبک شعراي بزرگ پيشين نيز شده است.

سخن ملک الشعراي بهار در مورد شعر پروين

بهار در مقدمه ديوان پروين چنين آورده است: اين ديوان ترکيبي است از دو سبک و شيوه? لفظي و معنوي آميخته با سبکي مستقل، و آن دو يکي شيوه خراسان است خاصه استاد ناصر خسرو قبادياني و ديگر شيوه? شعراي عراق و فارس است به ويژه شيخ مصلح الدين سعدي شيرازي عليه الرحمه و از حيث معاني نيز بين افکار و خيالات حکما و عرفا است و اين جمله با سبک و اسلوب مستقلي که خاص عصر امروزي و بيشتر پيرو تجسم معاني و حقيقت جوئي است ترکيب يافته و شيوه اي بديع و فاضلانه به وجود آورده است.

پروين بزرگترين شاعر زن ايراني

پروين اعتصامي ‌بي ترديد بزرگترين شاعر زن ايراني است که در طول تاريخ ادبيات پارسي ظهور نموده است، او عمري کوتاه داشت و 35 سال بيشتر زندگي نکرد اما بيش از هر شاعر زن ديگري در آسمان ادبيات ايران و شعرو شاعري اين کشور درخشيد.
بيش از 50 سال از مرگ اين شاعر مي گذرد با اين حال همگان اشعار پروين را مي‌خوانند و در محافل مطرح است.
اکنون برخي از اشعار وي به صورت ضرب المثل به زبان خاص و عام جاري است.

شيوايي، سادگي، اخلاق گرايي و دلنشيني شعر پروين در کنار مضمون‌هاي متنوع شعر پروينر ا به باغ پر گل و شادابي تبديل کرده است که نوازشگر روح است و روايت سر زبان.
خوشحال کردن مردمان، آخرين شعر پروين
پروين اعتصامي، در نهايت با کوله باري از تجربه و شعر براي مردم اين ديار سوخته دل در 15 فروردين 1320 در 35سالگي بر اثر ابتلا به بيماري حصبه در تهران درگذشت.
او را در حرم حضرت فاطمه معصومه در قم و در آرامگاه خانوادگي به خاک سپردند. او پس از مرگ هم دست از شاعري برنداشت و شعر سنگ قبر خود را هم خود سرود.
اينکه خاک سيهش بالين است

اختر چرخ ادب پروين است

گر چه جز تلخي ز ايام نديد

هر چه خواهي سخنش شيرين است
...

زادن و کشتن و پنهان کردن

دهر را رسم و ره ديرين است

خرم آنکس که در اين محنت گاه

خاطري را سبب تسکين است.