گروه تاریخ مشرق- آیت الله حاج شيخ علي مدرس تهراني در 1256 ش در تهران ديده به جهان گشود. پدرش حاج ملامحمد تهراني از علما و دانشمندان بزرگ زمان خود بود. شيخ علي مدرس در اوان كودكي پدرش را از دست داد و تحت تربيت مادرش قرار گرفت. پس از فراگيري زبان و ادبيات فارسي و عربي، دوره سطح را همراه با فلسفه و منطق و عرفان نزد عمويش حا جملامحمدصادق در مدرسه نظام الدوله آموخت. سپس به منظور تكميل تحصيلات علوم ديني عازم نجف اشرف شد و سالها در محضر آیت الله ميرزاي شيرازي، آخوند ملامحمدكاظم خراساني و ديگر علماي برجسته نجف به تلمذ نشست و به درجة اجتهاد رسيد.

چند سال به تدريس علوم معقول و منقول در حوزه علميه نجف پرداخت و جايگاه ويژ هاي يافت، اما به دنبال بروز عارضة چشمي به ترك نجف مجبورشد و با اصرار برخي علماي تهران به تهران آمد و در خاني آباد اقامت گزيد و محل رجوع مراجعات ديني مردم شد . او امامت جماعت يكي از مساجد محله خان يآباد را به عهده گرفت و به مرور در بين مردم اعتبار يافت. وي در دوره دوم مجلس شوراي ملي از سوي مردم تهران به نمايندگي انتخاب شد؛ اما به مجلس نرفت و شرط ورود خود به مجلس را اجراي اصل دوم متمم قانون اساسي (حضور پنج مجتهد جامع الشرايط و نظارت آنها بر مصوبات مجلس) عنوان كرد و بر اين موضوع پافشاري نمود. عده ای از مردم هم به پشتيباني ازاين موضع او در مسجد جامع تهران اجتماع كردند. با اين حال، اين تلاشها راه به جايي نبرد و اصل دوم متمم قانون اساسي به مرحلة اجرا درنيامد و در مقابل، مدرس تهراني با غيرقانوني ناميدن مجلس پاي به مجلس نگذاشت؛ جالب آنكه مردم تهران به واسطة اعتمادي كه به وي يافته بودند

در دوره هاي سوم، چهارم، پنجم و ششم هم مدرس تهراني را به عنوان نماينده خود در مجلس برگزيدند و او همچنان بر شرط خود اصرار ورزيد و به مجلس ورود نكرد. آیت الله حاج شيخ علي مدرس تهراني از علماي بزرگ تهران و مورد احترام عامه و مرجع تقليد بود و مجالس درس او در مدرسه مير نيز شهرت بسزايي داشت. مجلس پنجم شوراي ملي مأموريت داشت به انقراض سلسله قاجاريه رأي داده و رضاخان را رئيس جمهور كند، عدم حضور مدرس تهراني در اين مجلس طرفداران رضاخان را سخت نگران كرد. آنان با همفكري رضاخان عده اي از بازاريان طرفدار رضاخان را به وساطت نزد مدرس تهراني فرستادند تا رضايت او را براي حضورش در مجلس بگيرند، اما او امتناع كرد و بدين ترتيب با عدم حضور خود در مجلس مخالفت خود را با رضاخان اعلام كرد. او در تمام دوران حكومت رضاشاه نيز ضمن اشتغال به تدريس و پرورش شاگردان خود و رتق و فتق امور ديني مردم، بر اساس اصول اعتقادي خويش به مبارزه منفي با حاكميت ادامه داد و حتي پيشنهاد علي اكبر داور وزير عدليه مبني بر به عهده گرفتن رياست ديوان عالي كشور را نيز رد كرد.

وي دردوران سلطنت پهلوي دوم همچنان به تدريس ادامه داد و در انتخابات دوره هفدهم مجلس با پيشنهاد دكتر محمد مصدق رياست انجمن نظارت بر انتخابات را بر عهده گرفت و در همين زمان بود كه عده اي به منزل وي ريخته درِ منزلش را آتش زدند. مدرس تهراني در جريان نهضت ملي شدن صنعت نفت هم تلاشهاي مؤثري كرد و در نيمه شب كودتاي 28 مرداد 1332 خانه وي به علت همكاري وي با مصدق به اشغال كودتاچيان درآمد. در آن زمان او در يكي از روستاهاي اطراف تهران اقامت كرده بود. مدرس تهراني نماينده تام الاختيار حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي و آقا سيد ابوالحسن اصفهاني بود و در باب تشكيلات روحانيت و طلاب و مواد درسي و مدرسين و كيفيت كار آنان در اجتماع نظرات مفيدي داشت. نوشت ههاي برجاي مانده از وي نيز بيشتر در زمينه فقه و اصول و فلسفه و عرفان است. مدرس تهراني در 3 دي 1333 به طرز مشكوكي درگذشت و در حرم شاه عبدالعظيم شهر ري دفن شد.

منبع:هدایت الله بهبودی ، روزشمار تاریخ ایران ، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی ، ج 3 ، ص 568