به گزارش مشرق، علی دوستی‌مهر که پس مسابقات قهرمانی جوانان آسیا در میانمار (مهر 93) تاکنون هیچ مصاحبه‌ای انجام نداده، اکنون با گذشت چندین ماه از انتخاب سرمربیان تیم‌های ملی پایه که او خود مدت طولانی هدایت آنها را برعهده داشت و همچنین پایان مسابقات جام ملت‌های آسیا، گفت‌وگوی تفصیلی انجام داد و اصلی‌ترین علت ناکامی تیم‌های ملی بویژه تیم فوتبال بزرگسالان ایران در استرالیا را، ساختار به خطا رفته فوتبال و وجود نگاه نتیجه‌گرایانه در راس مدیریت فوتبال دانست.
با همه ایرادات جایگاه تیم ملی در استرالیا این نبود
این مربی در ابتدا با محترم شمردن نظرات تمامی موافقان و منتقدان تیم ملی که بعد از حذف ایران در جام ملت‌های آسیا تاکنون بیان شده است، اظهار کرد: اگرچه معتقدم مهمترین مشکل فوتبال ایران ساختار غلط و نگاه به خطا رفته آن است اما در عین حال تردیدی هم ندارم با وجود استعدادها و فوتبالیست‌های جوان خوبی که در کشورمان هست، حق ایران حضور در فینال جام ملت‌ها بود و به هیچ وجه مستحق حذف در مرحله یک‌چهارم نهایی آن هم مقابل عراق نبودیم. نباید خودمان را با دلایل مختلف گول بزنیم چرا که این جوان‌ها با حریفانی که دیدیم، جایگاه ما این نبود.
مسیر حرفه‌ای فوتبال از رده بزرگسالان شروع نمی‌شود
وی در تشریح انتقادی که به وضع فوتبال ایران دارد، موضوعاتی را بیان کرد که در بیان کارشناسانی که تاکنون تیم ملی و فوتبال ایران را نقد کرده‌اند وجود نداشت. دوستی‌مهر گفت: سال‌ها در فوتبال ایران مربیگری کرده‌ام و بازیکنان سرشناس بسیاری از جمله تعدادی از نفرات اصلی تیم ملی که در جام ملت‌ها به میدان رفت، از شاگردانم بودند اما به ندرت شاهد به ثمر رسیدن تک‌استعدادهایی هستیم که از قبل کار سازندگی روی آنها شده است. متاسفانه فوتبال ایران تنها در اسم حرفه‌ای است. تصمیم‌گیران فوتبال ما انگار نمی‌دانند فوتبال از رده بزرگسالان شروع نمی‌شود. مسیر حرفه‌ای سازی بازیکن‌ها و تیم‌ها از رده‌های سنی پایه است و حرفه‌ای گری از پایین به بالا تسری پیدا می‌کند.
نتیجه‌گرایی، بزرگترین اشتباه فوتبال ایران
دوستی‌مهر با تاکید بر اینکه رویکرد نتیجه‌گرایی، بزرگترین اشتباه فوتبال ایران است که از بالا به پایین سرایت کرده، گفت: نتیجه روندی که حرفه‌ای نباشد، طبیعتا تیم و بازیکنان تمام حرفه‌ای هم نیست. متاسفانه رویکرد نتیجه‌گرایی نه تنها در میان مدیران و تصمیم‌گیران فوتبال ایران نهادینه شده بلکه در میان مربیان، بازیکنان و حتی مردم هم بوجود آمده است. دنیا سال‌ها دریافته که تاکید بر نتیجه‌گرایی که غلط‌ترین آنها اعمال درباره تیم‌های پایه است، جز ایجاد فشار روانی روی مربیان و تیم‌ها ثمره دیگری ندارد. آنها در هر بازی نگران آینده‌شان هستند و افراد دیگری که احتمالا در آن تیم خواهند بود. اینکه بخواهیم از هر حربه و روشی برای نتیجه‌گیری استفاده کنیم، مهمترین مانع پیشرفت فوتبال است.
نتیجه‌گرایی استرس را به مربی و بازیکن تحمیل می‌کند
وی ادامه داد: فوتبال در سنین پایین آموزش داده می‌شود و بازیکنان تیم‌های پایه باید بدون ترس از باخت و هیچ استرسی صرفا در جهت کسب آموزش و تجربه هدایت شوند، حال که در ایران چنین نیست. بازیکنان می‌بایست خارج از فشار روانی فقط به عملکرد فنی انفرادی و تیمی بیاندیشند و مربیان‌شان هم در چنین شرایط روی پیشرفت‌های تکنیکی و تاکتیکی بازیکنان و تیم‌شان متمرکز شوند. مهمتر از تیم‌های ملی رده پایه، تیم‌های باشگاهی هستند که باید براساس سیاست‌گذاری فوتبال مملکت تحت این رویکرد ساخته شوند. استرس، بازی خوب را از بازیکن گرفته و تمرکز مربی را برهم می‌زند و نتیجه‌اش همین می‌شود که تیم‌های ایرانی عمدتا در بازی‌های حذفی با استرس بازی می‌کنند، 5 پاس نمی‌توانند به هم بدهند و خوب پنالتی نمی‌زنند؛ علت این است که بازیکنان از سنین کوچک برای حضور در این شرایط تربیت نشدند و هیچ آمادگی ندارند.
تیم‌های پایه باشگاه‌ها به تورنمنت‌های بین‌المللی اعزام شوند
این مربی فوتبال با تاکید بر اینکه بهتر است مسوولین فوتبال ایران برای یکبار هم که شده همت کنند تا سیاست نتیجه‌گرایی در فوتبال ایران رخت برچیند، گفت: الان می‌تواند مناسب‌ترین زمان برای تغییر رویکرد فوتبال ملی و باشگاهی ایران باشد. رویکردی که با سیاست‌گذاری در راس فوتبال کشور آغاز و با اجرا در تیم‌های ملی پایه، می تواند در دستور کار باشگاه ها هم قرار گیرد تا به مثابه یک فرهنگ در فوتبال ایران نهادینه شود. باشگاه‌ها بنابر قوانین باید مجبور باشند این شرایط را برای تیم‌های باشگاهی‌شان فراهم کرده و برای ساخته شدن بازیکنان پایه آنها را به تورنمنت‌های بین‌المللی هم اعزام کنند. اگر بازیکنان از سنین پایه در شرایط حرفه‌ای قرار بگیرند، می‌توانیم انتظار داشتن تیم ملی حرفه‌ای بزرگسالان داشته باشیم. تمام مقاطع فوتبال مثل زنجیر به هم متصل است.
چرا جام حذفی تیم‌های پایه نداریم
دوستی‌مهر با این پیشنهاد که جام حذفی باید برای مسابقات باشگاهی رده پایه هم باشد، گفت: یکی دیگر اشکالات ساختاری فوتبال ایران که البته همگی به همان رویکرد غلط باز می‌گردد، نداشتن مسابقات جام حذفی برای رده پایه است. بازیکنان در سنین کوچک باید به بازی در 120 دقیقه و زدن پنالتی در انتهای مسابقه عادت کنند. شکی نیست در تمام تورنمنت‌ها چه رده پایه و بزرگسالان بالاخره مرحله پلی‌آف وجود دارد و آنجاست که اگر بازیکنان ما از سنین کوچکتر تجربه بازی 120 دقیقه‌ای و پنالتی‌ها را نداشته باشند، به مشکل می‌خوریم کما اینکه همواره به مشکل خورده‌ایم!
فدراسیون با مربیان تیم‌های ملی قرارداد 5 ساله امضا کند
پرافتخارترین سرمربی تیم ملی نوجوانان با اشاره به انتخاب سرمربیان جدید تیم‌های ملی نوجوانان، جوانان و امید، به فدراسیون پیشنهاد عقد قرارداد بلندمدت با این مربیان را داد و گفت: در راستای نقدها و نظراتی که بیان کردم به فدراسیون پیشنهاد می‌دهم با مربیانی که برای تیم‌های ملی انتخاب کرده، قراردادهای بلندمدت امضا کند و حتی اگر تیم‌های ملی نتوانستند به مسابقات قهرمانی جهان صعود کنند یا امیدها راهی المپیک نشدند اما باز هم با این مربیان ادامه دهند چرا که آنها طی چند سال صاحب تجربیات بزرگی می‌شوند که بی‌شک در هدایت دوباره تیم‌هایشان موفق‌تر خواهند بود. همچنین اساس کار مربیگری در فوتبال پایه، سازندگی است؛ سازندگی که ثمراتش سال‌ها بعد در تیم‌های بزرگسال‌تر نمود پیدا می‌کند.
جوان‌ها ثابت کردند می‌توانند بهترین گزینه باشند
این مربی پایه درباره عملکرد بازیکنان جوان در ترکیب تیم ملی نیز خاطرنشان کرد: همه دیدند که آنها درخشیدند. بازیکنانی چون مرتضی پورعلی‌گنجی، علیرضا جهانبخش، سردار آزمون، ووریا غفوری و... عملکرد بسیار خوبی داشتند. آنها نماینده‌ای از تمام جوان‌های توانمند فوتبال ایران هستند که ثابت کردند اگر فرصت حضور داشته باشند، به بهترین گزینه‌ها تبدیل خواهند شد. مرتضی پورعلی‌گنجی که در نبردهای بین‌الملی خوب بازی می‌کند، پیش از این تجربه بیش از 120 بازی بین‌المللی در تیم‌های نوجوانان و جوانان را داشت و برای همین بدون هیچ مشکلی مقابل مهاجمان خارجی می‌ایستاد.
پورعلی‌گنجی می‌تواند یکی از بزرگترین مدافعان تاریخ فوتبال ایران شود
دوستی‌مهر درباره عملکرد مرتضی پورعلی‌گنجی یکی از کشف‌هایش که توانست در استرالیا بدرخشد نیز گفت: مرتضی سال‌ها در چند رده از تیم‌های ملی پایه شاگرد من بود؛ او استحقاق جایگاهی که در جام ملت‌ها بدست آورد را دارد و می‌تواند به یکی از بزرگترین مدافعان تاریخ فوتبال ایران تبدیل شود و در یک تیم باشگاهی بزرگ خارجی بازی کند. او البته تکمیل نیست و موفقیتی که اکنون بدست آورده مسوولیتش سنگین‌تر شد. مرتضی از الان باید دو برابر تمرین کند و برای حفظ جایگاه فعلی و پیشرفت دو برابر تلاش کند.
وی در پاسخ به اینکه چرا از پورعلی‌گنجی در تیم‌های نوجوانان و جوانان در پست هافبک دفاعی استفاده می‌کردید و آیا به ذهن‌تان رسیده بود که او می‌تواند در دفاع وسط هم گزینه فوق‌العاده‌ای باشد، گفت: مرتضی بازیکنان کاملی است که توانایی بالایی در بازی‌های فیزیکی، درگیری‌های تن به تن، قدرت شوت‌زنی و سرزنی دارد. او در تیم‌های من در پست هافبک دفاعی بازی می‌کرد و آن زمان ما مدافعین وسط بسیار خوبی داشتیم. قطعا اگر زمان به عقب برگردد من در آن مقطع با توجه به ویژگی‌هایی که او و سایر بازیکنان داشتند، قطعا باز هم در پست هافبک وسط از او استفاده می‌کردم. گاهی اوقات اجبار و شرایط تحمیلی می‌تواند توفیقی را به بار آورد؛ کما اینکه اگر پژمان منتظری آسیب نمی‌دید احتمال استفاده از پورعلی‌گنجی در ترکیب اصلی تیم ملی بسیار ضعیف بود.
مسیر استعدادیابی از آموزش و پرورش می‌گذرد
این کارشناس فوتبال در پایان با تاکید دوباره بر اینکه یکبار هم که شده سیاست‌گزاران، تصمیم‌گیران و مسوولین ورزش و فوتبال ایران بیایند و رویکرد نتیجه‌گرایی را از فرهنگ فوتبال ایران پاک کنند، اظهار کرد: الان فرصت مناسبی است که مسوولین ورزش و فوتبال ایران باید تصمیم جدی بگیرند. شک نکنید که رویکرد نتیجه‌گرایی در فوتبال باشگاهی و ملی مهمترین آفت است. فوتبال باید با آرامش و رویکرد سازندگی از سنین پایین به بالا در حرکت باشد. قطعا در این مسیر نقش آموزش و پرورش هم پررنگ است و می‌توان وزارت آموزش و پرورش را در جهت توسعه استعدادیابی‌های ورزشی از طریق مدارس به همکاری طلبید.
با همه ایرادات جایگاه تیم ملی در استرالیا این نبود
این مربی در ابتدا با محترم شمردن نظرات تمامی موافقان و منتقدان تیم ملی که بعد از حذف ایران در جام ملت‌های آسیا تاکنون بیان شده است، اظهار کرد: اگرچه معتقدم مهمترین مشکل فوتبال ایران ساختار غلط و نگاه به خطا رفته آن است اما در عین حال تردیدی هم ندارم با وجود استعدادها و فوتبالیست‌های جوان خوبی که در کشورمان هست، حق ایران حضور در فینال جام ملت‌ها بود و به هیچ وجه مستحق حذف در مرحله یک‌چهارم نهایی آن هم مقابل عراق نبودیم. نباید خودمان را با دلایل مختلف گول بزنیم چرا که این جوان‌ها با حریفانی که دیدیم، جایگاه ما این نبود.
مسیر حرفه‌ای فوتبال از رده بزرگسالان شروع نمی‌شود
وی در تشریح انتقادی که به وضع فوتبال ایران دارد، موضوعاتی را بیان کرد که در بیان کارشناسانی که تاکنون تیم ملی و فوتبال ایران را نقد کرده‌اند وجود نداشت. دوستی‌مهر گفت: سال‌ها در فوتبال ایران مربیگری کرده‌ام و بازیکنان سرشناس بسیاری از جمله تعدادی از نفرات اصلی تیم ملی که در جام ملت‌ها به میدان رفت، از شاگردانم بودند اما به ندرت شاهد به ثمر رسیدن تک‌استعدادهایی هستیم که از قبل کار سازندگی روی آنها شده است. متاسفانه فوتبال ایران تنها در اسم حرفه‌ای است. تصمیم‌گیران فوتبال ما انگار نمی‌دانند فوتبال از رده بزرگسالان شروع نمی‌شود. مسیر حرفه‌ای سازی بازیکن‌ها و تیم‌ها از رده‌های سنی پایه است و حرفه‌ای گری از پایین به بالا تسری پیدا می‌کند.
نتیجه‌گرایی، بزرگترین اشتباه فوتبال ایران
دوستی‌مهر با تاکید بر اینکه رویکرد نتیجه‌گرایی، بزرگترین اشتباه فوتبال ایران است که از بالا به پایین سرایت کرده، گفت: نتیجه روندی که حرفه‌ای نباشد، طبیعتا تیم و بازیکنان تمام حرفه‌ای هم نیست. متاسفانه رویکرد نتیجه‌گرایی نه تنها در میان مدیران و تصمیم‌گیران فوتبال ایران نهادینه شده بلکه در میان مربیان، بازیکنان و حتی مردم هم بوجود آمده است. دنیا سال‌ها دریافته که تاکید بر نتیجه‌گرایی که غلط‌ترین آنها اعمال درباره تیم‌های پایه است، جز ایجاد فشار روانی روی مربیان و تیم‌ها ثمره دیگری ندارد. آنها در هر بازی نگران آینده‌شان هستند و افراد دیگری که احتمالا در آن تیم خواهند بود. اینکه بخواهیم از هر حربه و روشی برای نتیجه‌گیری استفاده کنیم، مهمترین مانع پیشرفت فوتبال است.
نتیجه‌گرایی استرس را به مربی و بازیکن تحمیل می‌کند
وی ادامه داد: فوتبال در سنین پایین آموزش داده می‌شود و بازیکنان تیم‌های پایه باید بدون ترس از باخت و هیچ استرسی صرفا در جهت کسب آموزش و تجربه هدایت شوند، حال که در ایران چنین نیست. بازیکنان می‌بایست خارج از فشار روانی فقط به عملکرد فنی انفرادی و تیمی بیاندیشند و مربیان‌شان هم در چنین شرایط روی پیشرفت‌های تکنیکی و تاکتیکی بازیکنان و تیم‌شان متمرکز شوند. مهمتر از تیم‌های ملی رده پایه، تیم‌های باشگاهی هستند که باید براساس سیاست‌گذاری فوتبال مملکت تحت این رویکرد ساخته شوند. استرس، بازی خوب را از بازیکن گرفته و تمرکز مربی را برهم می‌زند و نتیجه‌اش همین می‌شود که تیم‌های ایرانی عمدتا در بازی‌های حذفی با استرس بازی می‌کنند، 5 پاس نمی‌توانند به هم بدهند و خوب پنالتی نمی‌زنند؛ علت این است که بازیکنان از سنین کوچک برای حضور در این شرایط تربیت نشدند و هیچ آمادگی ندارند.
تیم‌های پایه باشگاه‌ها به تورنمنت‌های بین‌المللی اعزام شوند
این مربی فوتبال با تاکید بر اینکه بهتر است مسوولین فوتبال ایران برای یکبار هم که شده همت کنند تا سیاست نتیجه‌گرایی در فوتبال ایران رخت برچیند، گفت: الان می‌تواند مناسب‌ترین زمان برای تغییر رویکرد فوتبال ملی و باشگاهی ایران باشد. رویکردی که با سیاست‌گذاری در راس فوتبال کشور آغاز و با اجرا در تیم‌های ملی پایه، می تواند در دستور کار باشگاه ها هم قرار گیرد تا به مثابه یک فرهنگ در فوتبال ایران نهادینه شود. باشگاه‌ها بنابر قوانین باید مجبور باشند این شرایط را برای تیم‌های باشگاهی‌شان فراهم کرده و برای ساخته شدن بازیکنان پایه آنها را به تورنمنت‌های بین‌المللی هم اعزام کنند. اگر بازیکنان از سنین پایه در شرایط حرفه‌ای قرار بگیرند، می‌توانیم انتظار داشتن تیم ملی حرفه‌ای بزرگسالان داشته باشیم. تمام مقاطع فوتبال مثل زنجیر به هم متصل است.
چرا جام حذفی تیم‌های پایه نداریم
دوستی‌مهر با این پیشنهاد که جام حذفی باید برای مسابقات باشگاهی رده پایه هم باشد، گفت: یکی دیگر اشکالات ساختاری فوتبال ایران که البته همگی به همان رویکرد غلط باز می‌گردد، نداشتن مسابقات جام حذفی برای رده پایه است. بازیکنان در سنین کوچک باید به بازی در 120 دقیقه و زدن پنالتی در انتهای مسابقه عادت کنند. شکی نیست در تمام تورنمنت‌ها چه رده پایه و بزرگسالان بالاخره مرحله پلی‌آف وجود دارد و آنجاست که اگر بازیکنان ما از سنین کوچکتر تجربه بازی 120 دقیقه‌ای و پنالتی‌ها را نداشته باشند، به مشکل می‌خوریم کما اینکه همواره به مشکل خورده‌ایم!
فدراسیون با مربیان تیم‌های ملی قرارداد 5 ساله امضا کند
پرافتخارترین سرمربی تیم ملی نوجوانان با اشاره به انتخاب سرمربیان جدید تیم‌های ملی نوجوانان، جوانان و امید، به فدراسیون پیشنهاد عقد قرارداد بلندمدت با این مربیان را داد و گفت: در راستای نقدها و نظراتی که بیان کردم به فدراسیون پیشنهاد می‌دهم با مربیانی که برای تیم‌های ملی انتخاب کرده، قراردادهای بلندمدت امضا کند و حتی اگر تیم‌های ملی نتوانستند به مسابقات قهرمانی جهان صعود کنند یا امیدها راهی المپیک نشدند اما باز هم با این مربیان ادامه دهند چرا که آنها طی چند سال صاحب تجربیات بزرگی می‌شوند که بی‌شک در هدایت دوباره تیم‌هایشان موفق‌تر خواهند بود. همچنین اساس کار مربیگری در فوتبال پایه، سازندگی است؛ سازندگی که ثمراتش سال‌ها بعد در تیم‌های بزرگسال‌تر نمود پیدا می‌کند.
جوان‌ها ثابت کردند می‌توانند بهترین گزینه باشند
این مربی پایه درباره عملکرد بازیکنان جوان در ترکیب تیم ملی نیز خاطرنشان کرد: همه دیدند که آنها درخشیدند. بازیکنانی چون مرتضی پورعلی‌گنجی، علیرضا جهانبخش، سردار آزمون، ووریا غفوری و... عملکرد بسیار خوبی داشتند. آنها نماینده‌ای از تمام جوان‌های توانمند فوتبال ایران هستند که ثابت کردند اگر فرصت حضور داشته باشند، به بهترین گزینه‌ها تبدیل خواهند شد. مرتضی پورعلی‌گنجی که در نبردهای بین‌الملی خوب بازی می‌کند، پیش از این تجربه بیش از 120 بازی بین‌المللی در تیم‌های نوجوانان و جوانان را داشت و برای همین بدون هیچ مشکلی مقابل مهاجمان خارجی می‌ایستاد.
پورعلی‌گنجی می‌تواند یکی از بزرگترین مدافعان تاریخ فوتبال ایران شود
دوستی‌مهر درباره عملکرد مرتضی پورعلی‌گنجی یکی از کشف‌هایش که توانست در استرالیا بدرخشد نیز گفت: مرتضی سال‌ها در چند رده از تیم‌های ملی پایه شاگرد من بود؛ او استحقاق جایگاهی که در جام ملت‌ها بدست آورد را دارد و می‌تواند به یکی از بزرگترین مدافعان تاریخ فوتبال ایران تبدیل شود و در یک تیم باشگاهی بزرگ خارجی بازی کند. او البته تکمیل نیست و موفقیتی که اکنون بدست آورده مسوولیتش سنگین‌تر شد. مرتضی از الان باید دو برابر تمرین کند و برای حفظ جایگاه فعلی و پیشرفت دو برابر تلاش کند.
وی در پاسخ به اینکه چرا از پورعلی‌گنجی در تیم‌های نوجوانان و جوانان در پست هافبک دفاعی استفاده می‌کردید و آیا به ذهن‌تان رسیده بود که او می‌تواند در دفاع وسط هم گزینه فوق‌العاده‌ای باشد، گفت: مرتضی بازیکنان کاملی است که توانایی بالایی در بازی‌های فیزیکی، درگیری‌های تن به تن، قدرت شوت‌زنی و سرزنی دارد. او در تیم‌های من در پست هافبک دفاعی بازی می‌کرد و آن زمان ما مدافعین وسط بسیار خوبی داشتیم. قطعا اگر زمان به عقب برگردد من در آن مقطع با توجه به ویژگی‌هایی که او و سایر بازیکنان داشتند، قطعا باز هم در پست هافبک وسط از او استفاده می‌کردم. گاهی اوقات اجبار و شرایط تحمیلی می‌تواند توفیقی را به بار آورد؛ کما اینکه اگر پژمان منتظری آسیب نمی‌دید احتمال استفاده از پورعلی‌گنجی در ترکیب اصلی تیم ملی بسیار ضعیف بود.
مسیر استعدادیابی از آموزش و پرورش می‌گذرد
این کارشناس فوتبال در پایان با تاکید دوباره بر اینکه یکبار هم که شده سیاست‌گزاران، تصمیم‌گیران و مسوولین ورزش و فوتبال ایران بیایند و رویکرد نتیجه‌گرایی را از فرهنگ فوتبال ایران پاک کنند، اظهار کرد: الان فرصت مناسبی است که مسوولین ورزش و فوتبال ایران باید تصمیم جدی بگیرند. شک نکنید که رویکرد نتیجه‌گرایی در فوتبال باشگاهی و ملی مهمترین آفت است. فوتبال باید با آرامش و رویکرد سازندگی از سنین پایین به بالا در حرکت باشد. قطعا در این مسیر نقش آموزش و پرورش هم پررنگ است و می‌توان وزارت آموزش و پرورش را در جهت توسعه استعدادیابی‌های ورزشی از طریق مدارس به همکاری طلبید.
