گروه ورزشی مشرق - چند روزی است که از هیاهوی نتایج تیم ملی فوتبال کاسته شده و در این مدت نقدهای مغرضانه و سازنده ای در خصوص تیم ملی و خصوصا عملکرد کارلوس کی‌روش نوشته شد. یکی از ایرادهایی که به تیم کی‌روش گرفته می شود فقدان یک بازیساز (playmaker) است که علت اصلی تهاجمی نبودن تیم ملی را هم این امر و نبود یک مهندس در تیم می دانند.

خط میانی تیم ملی متشکل از جواد نکونام، آندرانیک تیموریان و مسعود شجاعی، در تمام طول بازی ها جدا از سرعت بسیار پایین خود که بیشتر ناشی از میانگین سنی بالاست، کمتر موفق می‌شود تا عمق دفاع حریفان را بشکافد و بیشتر موقعیت های ایجاد شده برای تیم ملی توسط ارسال از جناحین و ضربات ایستگاهی شکل می‌گیرد.

مسعود شجاعی در پست شماره 10 برای تیم ملی به میدان می رود ولی بیشتر از آن که یک هافبک میانی باشد یک بازیکن لب خط است (در همین مورد هم ضعفهایی دارد)، و نه تنها موفق نمی شود تا وظایف یک پلی میکر را در زمین برای تیم ملی انجام بدهد، بلکه در امور دفاعی نیز زیاد فعال نشان نمی دهد.

مشرق در گزارشی به علل نبود این نوع بازیکن پرداخته و با نظرخواهی از برخی کارشناسان بررسی کرده که آیا اصولاً بازیکنی که بتواند این خلاء را پرکند در لیگ برتر پیدا می شود یا نه؟ البته اگر به اجنبی‌پرستی و کی‌روشی‌پور بودن متهم نشویم!

در اینکه تیم‌ ملی فوتبال منطقی دفاع می‌کند و نسبتاً به نتایجی که مدنظر کادر فنی‌اش هست دست پیدا کرده همه اعم از موافق و مخالف متفق القولند. با این حال هواداران فوتبال ایرانی می‌خواهند کی‌روش چاشنی فوتبال فانتزی را روی بازی تیمش بپاشد.

مرد پرتغالی می‌گوید سیستم تیمش را بر اساس داشته‌هایش انتخاب می‌کند و به اعتقاد ما شاید تنها بازیکنی که اکنون در پست بازیساز می تواند نقش آفرینی موثری داشته باشد سروش رفیعی است که به دلیل بازی‌های کم ملی اعتماد کامل کی‌روش را جلب نکرده و یک ستون برای تیم ملی محسوب نمی شود.

منصوریان در مورد نداشتن پلی‌میکر در فوتبال ایران خاطرنشان کرد: اینکه کی‌روش بخواهد سروش رفیعی را به یک بازیکن تبدیل کند نیاز به 10 بازی دوستانه دارد فوتبالیست‌های ما اکثرا فیزیکی هستند با کیفیت بد چمن‌ها نمی‌توانیم بازیکن شماره 10 داشته باشیم پلی‌میکر به هیچ‌وجه در زمین انزلی نمی‌تواند پرورش پیدا کند و این مشکل فوتبال ما است.

کارلوس کی‌روش پس از حذف ایران از جام ملتهای آسیا خیلی شفاف توضیح داد که دستش در زمینه انتخاب یک بازیکن طراح و خوش‌فکر مثل شماره 10 فوتبال امارات، خالی است: «در حال حاضر بازیکنی مثل عمر عبدالرحمن اماراتی نداریم. باید از پتانسیل موجود و نوع بازیکنانی که داریم در سیستم خود استفاده کنیم.»‌

نامجو مطلق: عمر نداریم چون کار نکردیم

یکی از تکنیکی ترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران در این خصوص به مشرق می گوید: متاسفانه در سال‌های اخیر، فوتبال ما پرورش مهره‌های مستعد در طراحی میانه میدان را به بوته فراموشی سپرد. اینچنین شد که با کناره‌گیری مجتبی جباری و محرم نویدکیا از تیم‌ملی دست کادرفنی این تیم هم خالی شد.

این کارشناس فوتبال ایران که خود از بهترین بازیساز‌های فوتبال باشگاهی و ملی ما بود می‌گوید:«در این باره دو اصل وجود دارد. اول اینکه مربی براساس تفکرات خود سیستمی را انتخاب می‌کند و سپس بازیکنان مدنظرش را برای قرار گرفتن در سیستم مذکور برمی‌گزیند. در روش دیگر هم بازیکنان برتر انتخاب می‌شوند تا براساس توانایی‌های‌شان سیستم انتخاب شود. باید به هر دو نظریه احترام گذاشت.»

ملی‌پوش خلاق فوتبال ایران در سال‌های نه چندان دور، دلیل فقدان بازیکن طراح در فوتبال کشورمان را هم اینگونه بیان می‌کند:«در فوتبال ایران مدت‌هاست کمبود بازیکنان طراح و خلاق به چشم می‌آید چون آموزشی در این زمینه وجود نداشته است. باید استعدادها در این رابطه شناسایی شوند و تحت آموزش قرار بگیرند. ما عمر عبدالرحمن نداریم چون تلاش نکردیم تا استعدادهایی که وجود دارند را پرورش دهیم. فقط منتظریم تا ستاره‌ای خود به خود بدرخشد.»

مطلق در ادامه از مزایای استفاده از یک پلی‌میکر حرف به میان می‌آورد و اینکه وجود چنین بازیکنی در تیم یک نعمت است: «این درست که سیستم حرف اول را در هر تیم می‌زند اما باید بازیکنان را با خصوصیات متفاوت کنار یکدیگر قرار داد تا نقاط ضعف یکدیگر را پوشش دهند. نمی‌توان برای زیبا شدن بازی یک تیم 10 پلی‌میکر را درون زمین فرستاد و البته فرستادن 10 بازیکن با خصوصیات دفاعی را وارد زمین کرد و انتظار داشت تیم بازی تماشایی و هجومی انجام دهد. به قول فوتبالی‌های تیم هم بازیکن کارگر می‌خواهد و هم هافبک طراح. یک نفر که دونده است شاید تکنیکی نباشد. درست مثل آندرانیک تیموریان. در مقابل نفر دوم می‌تواند کمتر بدود اما پاس‌هایی را ارسال کند که تیم را رو به جلو حرکت دهد.»

** سه مغز متفکری که چاره کار نیستند

 به گزارش مشرق، مرور اسامی بازیکنان 16 تیم حاضر در لیگ برتر هم نشان می‌دهد حرف‌های مطلق در مورد کمبود «عبدالرحمن»‌های فوتبال ما درست است. به واقع به زحمت می‌توان دو، سه بازیکن طراح مثل ایمان مبعلی از نفت، محمد نوری از پرسپولیس یا کرار جاسم عراقی از استقلال را نسبت به سایرین متمایز دانست. در میان این نفرات هم اولی و دومی آرام آرام به انتهای سن و سال فوتبالی خود می‌رسند و سومی هم خارجی است!

** مردان پر سن و سال

پس از این سه نفر می‌توان چند نام درشت‌تر دیگر را به عنوان هافبک‌هایی که قابلیت طراحی حملات دارند، شناسایی کرد. نفر اول قاسم حدادی‌فر از ذوب‌آهن است؛ هافبکی که البته تا حدود زیادی خاصیت‌های دفاعی هم دارد. شرایط قاسم را محمدرضا مهدوی در استقلال صنعتی دارد. در ملوان پژمان نوری -برخلاف فصل قبل که استقلالی بود- دوباره به یک بازیکن طراح تبدیل شده است. با این حال هیچ کدام از این نفرات شرایط سنی مناسبی برای سرمایه‌گذاری ملی ندارند و نمی‌توانند عبدالرحمانی شوند که 23 سال دارد.

برای اینکه جمع مردان مسن متفکر در لیگ برتر، جمع شود نام ابراهیم صادقی 36 ساله را هم به لیست آنها اضافه کنید. این نشانه ضعف فوتبال ما در پشتوانه‌سازی است که هنوز هم متکی به مردی است که بهترین سال‌های فوتبالی‌اش را پشت سر گذاشته و در سراشیبی قرار دارد، اما همچنان تاثیرگذار است.

هافبک دیگری که می‌توان به او لقب بازیساز داد احمد جمشیدیان است. بازیکنی که طی دو فصل گذشته با مصدومیت‌های فراوان دست و پنجه کرد تا به کار سپاهان و استقلال نیاید. جمشیدیان امروز تقریبا طراح حملات پیکان است.

** لئون: کی‌روش درست می‌گوید

به گزارش مشرق، لئون استپانیان مربی فعلی پیکان و هافبک طراح شاخص فوتبال ایران در سال‌های 78 تا 88 هم در گفتگو با مشرق نظر کارلوس کی‌روش را تایید می‌کند:«متاسفانه در فوتبال ایران نگاه جدی به رده‌های سنی پایه نمی‌شود. کارلوس کی‌روش درست می‌گوید. بازیکنانی مثل شماره 10 امارات به تنهایی سرنوشت یک بازی را دستخوش تغییر می‌کنند و برای هر تیمی یک نعمت هستند. امروز جاسم کرار عراقی از استقلال قابلیت‌های یک هافبک طراح هوشمند را نشان می‌دهد اما برای اینکه فوتبال ایران هافبک‌هایی داشته باشد با دید بالا و شناخت مناسب از فضا، باید چهره‌های مستعد را شناسایی و آموزش داد.»

استپانیان می‌افزاید: «فوتبال ایران باید هم در شناسایی چهره‌های برجسته تلاش کند و هم در راه پیشرفت آنها با برنامه‌ریزی مناسب گام بردارد. شاید یکی از نفراتی که می‌توانست در این بخش تاثیرگذار باشد چهره‌ای مثل محسن مسلمان بود. اما هیچ وقت این بازیکن در عرصه ملی درست به کار گرفته نشد که شاید دلایل خاص خود را داشته باشد.»

به گزارش مشرق، بختیار رحمانی هافبک 24 ساله تیم فولاد خوزستان هم می تواند یکی از گزینه های این پست باشد که فعلا با مصدومیت و البته اتهام کارت پایان خدمت جعلی روبروست. البته پیام صادقیان و محسن مسلمان هم شاید گزینه ای خوبی به نظر برسند اما هرگز خود را به عنوان یک بازیکن تاثیرگذار از همه جهت خصوصا اخلاقی نشان نداده اند آن هم در تیمی که کی روش سخت گیر از لحاظ انضباطی سرمربی است.

همانگونه که مشاهده کردید شاید مخالفان کی‌روش هم با مرور این اسامی حق را به وی بدهند که پس از رفتن جباری از پتانسیل موجود بهترین استفاده را کرد و تیمی بسیار مستحکم در فاز دفاعی ساخت، البته همانگونه که در یکی از گزارش های مشرق خواندید (اینجا) از علاقه وی به این سیستم هم نباید چشم پوشی کرد.

یک نکته دیگر هم که باید در نظر گرفت تفاوت سیستم بازی تیمهای لیگ برتری با سیستم کی‌روش است و اینکه شاید برخی بازیکنان در تیم باشگاهی خود پاس گلهای فراوانی برای مهاجمان مهیا کنند اما در سیستم کی روش با تغییر پست کارایی چندانی نداشته باشند.