گروه فرهنگی مشرق- بعضی از شخصيتها هستند که نمي توان شخصيت و مقام و منزلت آنها رو تعريف کرد از جمله شخصيت و منزلت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، قابل توصيف و تعريف نيست و ما تنها مي‌توانيم بگوييم زبان ما از درک وجود حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام قاصر است و بس؛ لذا نگاهی هر چند کوتاه به مقام و منزلت حضرتش  می‌اندازيم. قبلا يادآور می‌شويم که اين نوشته ها تنها و تنها قطره‌ای از دريای فضيلت‌های آن بزررگوار است.

سیمای حضرت ام‌‏ابیها علیهاالسلام در آیه تطهیر

قرآن، هرچند نام حضرت زهرا علیهاالسلام را به میان نیاورده، امّا گاه به اشاره، به آن بانوی یگانه دوران اشاره کرده که از آن شمار آیه تطهیر است: «خدا چنین می‏خواهد که ناپاکی و گناه را از شما خاندان نبوت ببرد، و شما را از گناه پاک و پیراسته گرداند».

آیه تطهیر، از آیه‏ های معروفی است که درباره اهل بیت پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم نازل شده و آن‏ها را، انسان‏ های پاک از گناه معرفی می‏کند و با توجه به احادیث متواتر، دخت پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم نیز از شمار اهل‏‌بیت است.

پس از نزول این آیه، از پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم سؤال شد که این آیه شریف در شأن کیست؟ حضرت فرمودند: در شأن من، علی علیه‌‏السلام، فاطمه علیهاالسلام و حسنین علیهماالسلام.

پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم برای اثبات و روشن نمودن این حقیقت که مراد از اهل بیت علیهم‏السلام، پنج نور عظیم هستند و نه دیگری، بعد از نزول این آیه، هر روز تا زمان رحلتش، هنگام خروج از منزل برای اقامه نماز صبح، به در خانه حضرت صدیقه علیهاالسلام می‏آمد و می‏فرمود: سلام بر شما ای اهل بیت، به درستی که خدا اراده فرموده است که هر ناپاکی را از شما خاندان نبوت دور گردانده، شما را پاک و منزه گرداند.

سیمای حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام در آیه مباهله

در شأن نزول آیه مباهله آمده است که وقتی مسأله دعوت پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم و مقابله سران ادیان دیگر با آن حضرت بالا گرفت، قرار شد هر دو طرف با خانواده و فرزندان و خویشاوندان خود در برابر یکدیگر صف‏‌آرایی کرده و هر کدام، لعنت خدا و نفرین و عذاب الهی را برای آن کس که در ادعای خود دروغگوست، خواهان شود. پیامبر اسلام صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم در سال دهم هجری، با یک جمع کوچک و نورانی برای مباهله با کشیشان مسیحی، حرکت کرد. حضرت فاطمه علیهاالسلام به تصدیق همه مسلمانان، مشمول این آیه است.

آیت‌‏اللّه‏ شهید دستغیب در این زمینه به نکته ظریفی اشاره می‏‌کند. ایشان می‌‏نویسد: «حکمت این‏که پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم حضرت صدیقه علیهاالسلام را برای مباهله همراه خویش برد، این بود که با کلمه (زنان) که در آیه آمده است، به مسلمین بفهماند که حضرت زهرا علیهاالسلام یک تنه بر همه زنان برتری دارد».

حضرت فاطمه علیهاالسلام در سایه ‏سار کلام دیگران

امام خمینی رحمه ‏الله
«... زنی که افتخار خاندان وحی است و چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می‌درخشد؛ زنی که فضایل او هم طراز فضایل بی‏ نهایت پیغمبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم و خاندان عصمت و طهارت بود؛ زنی که هر کس با هر بینشی درباره او گفتاری دارد و از عهده ستایش او برنیامده، که احادیثی که از خاندان وحی رسیده، به اندازه فهم مستمعان بوده و دریا را در کوزه‏ای نتوان گنجانید، و دیگران هر چه گفته ‏اند، به مقدار فهم خود بوده، نه به اندازه مرتبت او».

مقام معظم رهبری
«زنی، آن هم در سنین جوانی، از لحاظ مقام معنوی به جایی می‌‏رسد که بنابر آن‏چه در بعضی از روایات است، فرشتگان با او سخن می‏‌گویند و حقایق را به او ارائه می‏‌دهند. محدّثه است؛ یعنی کسی که فرشتگان با او حدیث می‏‌کنند و حرف می‏‌زنند. این مقام معنوی و میدان وسیع و قله رفیع، در مقابل همه زن ‏های آفرینش و عالَم است. حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام در قلّه این بلندای عظیم ایستاده و به همه زنان عالم خطاب می‏‌کند و آن‏ها را به پیمودن این راه دعوت می‏‌نماید».

ابن ابی الحدید
ابن ابی الحدید، شرح‌‏نویس نهج‌البلاغه، درباره مقام حضرت زهرا علیهاالسلام می‏‌نویسد: رسول خدا صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم، فاطمه علیهاالسلام را بیش از آن‏چه مردم گمان داشتند و به دخترانشان احترام می‏‌گذاشتند، گرامی می‏‌داشت؛ تا آن جا که از مرز محبت پدران نسبت به فرزندان گذشت. نه یک بار بلکه بارها، و در جاهای گوناگون نه فقط یک‏جا، در حضور عام و خاص چنین فرمود: «او بانوی زنان جهان و همتای مریم، دختر عمران است و به هنگام عبور از موقف قیامت، منادی از سوی عرش فریاد می‌زند: ای اهل محشر دیدگانتان را ببندید تا فاطمه علیهاالسلام، دختر محمد صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم عبور کند».

حافظ ابونعیم اصفهانی و استاد توفیق ابوعلم
حافظ ابونعیم اصفهانی می‏‌گوید: «فاطمه علیهاالسلام، بانوی بتول، و پاره تن رسول صلی‌‏الله‌‏علیه‏‌و‏آله و نزدیک‏ترین فرزندانش به قلب مبارک، و نخستین نفر آنان در پیوستن به آن حضرت بعد از رحلتش بود. او از دنیا و بهره‏‌هایش برکنار و به اسرار و رموز پیچیده آفات و زشتی‏های دنیا، آشنا بود».

استاد توفیق ابوعلم گوید:«او زنی بود بزرگ‏منش با خویی ارزنده، شخصیتی گرامی، فهم و هوشی تند،ذهنی پویا، نظری بلند، ارزش‏هایی والا، پرجوش و خروش، ولی محکم و استوار، غیور و غیرتمند و به دور از خودخواهی و خودپسندی. ... او در بلندای قله عفاف و راستی، پاک‏دامنی و خویشتن داری و پاک‏‌چشمی بود».

حضرت زهرا علیهاالسلام و پدر

اگر هیچ زنی در چشم و دل رسول اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم به اندازه حضرت زهرا علیهاالسلام جای نداشت، بی‌‏دلیل نبود؛ که در چشم و دل حضرت زهرا علیهاالسلام نیز هیچ کس به اندازه رسول اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم، جا نداشت. آن‏گاه که پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم بر حضرت زهرا علیه‌االسلام وارد می‏‌شد، حضرت زهرا علیهاالسلام تمام قد می‏‌ایستاد و مشتاقانه به استقبال پدر می‏‌رفت و بر دستش بوسه می‏زد. او همه‏جا پدر را بر خود مقدّم می‏داشت. خودش می‏‌فرمود: «سوگند به خدا، پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم را بر خود و دیگران مقدّم می‏‌دارم».

آخرین کسی که حضرت رسول صلی‏‌الله‏‌علیه‌‏و‏آله به هنگام مسافرت در حقش سفارش می‏‌کرد، حضرت زهرا علیهاالسلام بود و پس از مسافرت، اولین خانه‏‌ای که داخل می‌شد، خانه حضرت زهرا علیهاالسلام بود. و حضرت زهرا علیهاالسلام، آن‏گاه که پدرش در بستر بیماری بود، از هر کسی محزون‏‌تر بود و تا خبر ملحق شدن به پدر را به عنوان اولین نفر از اهل‏ بیتش نشنید، آرام نگرفت.

حضرت زهرا علیهاالسلام و حضرت علی علیه‏‌السلام

حضرت زهرا علیهاالسلام، امام علی علیه‌‏السلام را بهترین همسر می‏‌دانست و همواره به تمامی وظایف همسری خود عمل می‌‏کرد. از تمیزی و ساده‌‏پوشی تا کارهای منزل و ایثار مال و جان خود و تحمل سختی ‏ها و مشقت ‏ها در کنار همسرش دریغ نمی ‏ورزید و همواره حامی محکم و راستین امام علی علیه‏‌السلام بود. حضرت زهرا علیهاالسلام ، آرامش و انس امام علی علیه‌‏السلام بود و امیرالمومنین علیه‏‌السلام با نگاه به او، رنج‏‌هایش را از یاد می‏‌برد. امیرمؤمنان علی علیه‏‌السلام خود می‏‌فرماید: «زهرا علیهاالسلام، تسلاّی من بود». از این رو، تا خبر رحلت او را شنید، از پا افتاد و تا به صورتش آب نزدند، به هوش نیامد.

حضرت زهرا علیهاالسلام، مایه فخر امام علی علیه‏السلام بود و حضرت همواره به او مباهات می‌‏کرد. فقدان حضرت زهرا علیهاالسلام آن قدر بر امیرالمومنین علیه‌‏السلام سنگین بود که حضرت زهرا علیهاالسلام، خود از قبل، امام علی علیه‏‌السلام را به صبر بر این مصیبت دعوت می‏‌کرد. اما با این همه، حضرت علی علیه‏‌السلام، در غم از دست دادن او ضجّه می‌‏زد و هر روز به زیارت قبر او می‏‌رفت و در رثای او، مرثیه‏ ها می‏‌خواند.

حضرت زهرا علیهاالسلام و دُردانه‏ هایش

در این مبحث، اگرچه می‏توان ازمهربانی حضرت زهرا علیهاالسلام با فرزندانش و نوازش آن‏ها گفت، تا آن‏جا که حتی به امام علی علیه‏‌السلام وصیت می‏کند که پس از من با دختر خواهرم ازدواج کن که او بر فرزندان من مهربان‏ تر است، و حتی در وصیتش به امام علی علیه‏السلام، او را به مهربانی در حق فرزندانش، سفارش می‏کند، یا می‏‌توان از بازی کردن او با فرزندانش و یا داستان‏ ها و شعرهایی که برای آنان می‏‌خواند، سخن گفت، اما مهم‏تر از همه، ذکر این نکته است که او با طاعتش توانسته راه رسول اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم را ادامه دهد و مادرِ تمامی ائمه علیهم‏السلام باشد. همین است که امام حسین علیه‏السلام در صحرای تفتیده کربلا، بر سر نیزه فریاد می‏زند: «هیهات که زیر بار ذلت بروم. من، شهامت، حّریّت و کرامت خود را مرهون پاک‏دامنی و طهارت مادرم زهرا علیهاالسلام می‏دانم».

ویژگی‏ های حضرت زهرا علیهاالسلام

ویژگی‏ها و خصایص حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام که محور خاندان نبوت و ولایت است، بیش از حدّ شمارش بوده و آن چه به قلم می‏‌آید، تنها قطره ‏ای از یک اقیانوس است:

1. هیچ زنی را معصومه نگفته‏ اند، جزحضرت  زهرا علیهاالسلام که معصوم به عصمت حقیقی بود و آیه تطهیر، بهترین دلیل این امر است.

2. رضای‏‌او، رضای‏ خدا، غضب‏‌او، غصب خدا، و شادی او، شادی خداوند و پیغمبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم بوده است.

3. حضرت فاطمه علیهاالسلام شفیعه روز محشر و قاضی مطلق دیوان محاکمات الهی است.

4. او محور اهل کساء (اهل عبا) و مقدّم و اول و آخر آن‏هاست. چنان‏که وقتی ملائکه از خداوند پرسیدند: اهل کساء چه کسانی‏‌اند که این همه برای آن‏ها ارزش قائل هستی و زمین و آسمان را برای ایشان آفریدی؟ خطاب شد: «اهل کساء، فاطمه است و پدر فاطمه، و شوهر فاطمه و فرزندان فاطمه». نام مقدس حضرت فاطمه در این جمله، چندین بار تکرار شده است و این، بزرگ‏ترین ویژگی آن حضرت است.

والاترین فضیلت حضرت زهرا علیهاالسلام از منظر حضرت امام خمینی رحمه ‏الله

امام خمینی رحمه ‏الله، فرزند حضرت زهرای اطهر، در وصف مادر چنین می‏‌گویند: «درباره فضایل حضرت صدیقه علیهاالسلام ، تنها به ذکر یک روایت که در کافی است و با سند معتبر نقل شده است، اکتفا می‏‌کنم. حضرت امام صادق علیه‏‌السلام می‏‌فرمایند: «حضرت فاطمه علیهاالسلام بعد از پدرش، 75 روز در این دنیا بودند و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت. جبرئیل امین می‏‌آمد و به ایشان تعزیت عرض می‏‌کرد و مسائلی از آینده نقل می‏‌فرمود». ظاهر روایت این است که در این 75 یا 95 روز، مراوده‏ای بوده، یعنی رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است. به هر حال، غیر از طبقه اول انبیای بزرگوار، درباره کسی چنین نبوده و وارد نشده است که در ظرف این مدت، جبرئیل چندین‌‏بار رفت و آمد داشته باشد. مسأله فرود آمدن جبرئیل، یک مسأله ساده نیست. نباید تصور کرد که برای هر کسی چنین امری ممکن است. بین روح کسی که جبرئیل بر او وارد می‌‏شود و مقام جبرئیل که روح اعظم است، یک تناسب کامل لازم است.»

عصمت حضرت زهرا علیهاالسلام

عصمت در لغت به معنای مصونیت و محفوظ بودن است و معصوم کسی است که از خطا و اشتباه و گناه در امان باشد. گرچه حضرت فاطمه علیهاالسلام پیامبر و امام نبود و دلایلی که برای عصمت و مصونیت از گناه در مورد پیامبران و امامان می ‏آورند، درباره آن حضرت جاری نیست، ولی مقام عصمت او از راه‏های دیگر ثابت می‏گردد که مهم‏ترین دلیل در این مورد، آیه تطهیر است که فرمود: «خدا چنین می‏خواهد که ناپاکی و گناه را از شما خاندان نبوت ببرد و شما را پاک گرداند».

روایات فراوانی که در تفاسیر شیعه و سنی وارد شده، به خوبی گواهی می‏‌دهد که هرگونه آلودگی از خانواده پیامبر دور است. این روایات در کتاب‏ های معروف اهل سنت نیز نقل گردیده است.

دلیل دیگر بر اثبات عصمت حضرت زهرا علیهاالسلام، حدیث معروف کساء است که با الفاظ مختلف، در کتاب‏های حدیث و تفسیر شیعه و سنی آمده است.

علم حضرت زهرا علیهاالسلام

از مجموعه روایات مختلف، این‏گونه برداشت می‏‌شود که ارتباط و هماهنگی خاصی میان حضرت زهرا علیهاالسلام و پدر والامقامش بوده است. از این رو، جای شگفتی نیست که آن آموزگار آسمانی، بهترین و شایسته‏ ترین کارها را به دُخت فرزانه‌‏اش بیاموزد و او را به برترین ارزش ‏های اخلاقی و انسانی رهنمون گردد و حضرت فاطمه علیهاالسلام نیز آن دانش‏ های آسمانی را از آن چشمه جوشان و گوارا بنوشد و قلب بیدار و گسترده‏‌اش، از انواع حکمت‏ ها لبریز گردد. این‏ها همه افزون بر دانش و آگاهی گسترده است که خدا به او الهام کرده بود. درباره علم آن حضرت، روایات متعددی وارد شده است که در زیر به برخی از آن‏ها اشاره می‏‌شود:

حضرت فاطمه علیهاالسلام را از آن رو فاطمه نامیدند که خداوند از علم خود آن قدر به او نوشاند که از هر استادی بی‏‌نیاز شد.

حضرت فاطمه علیهاالسلام را بدان سبب بتول نامیدند که از حیث فضل و دین، سرآمد تمامی زنان بود.

خداوند، ده چیز را به ده زن تفضل نمود و برای حضرت فاطمه علیهاالسلام، همسر امام علی علیه‌‏السلام، علم را.

عبادت حضرت زهرا علیهاالسلام

عبادتِ خالصانه برای خدا و به مفهوم کامل آن، در سراسر زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام جلوه ‏گر بود. سراسر زندگی پرافتخار او، از آغاز تا واپسین لحظات، عبادت خدا بود. از غذا دادن به محرومان گرفته تا آب رساندن به خانه بینوایان؛ از ایثارش در راه خدا تا آموزش مقررات الهی به مردم؛ از به دوش کشیدن بار مسؤولیت اداره جامعه کوچک خانه و خانواده، تا پارسایی و ساده زیستی و تحمل محرومیت‏ ها برای پیشرفت اسلام. او همه این‏ها را به خاطر پرستش خالصانه خدا به جان خرید و این‏ها غیر از نمازهای خاشعانه و نیایش‏های جان‏بخش شبانه او با خداست. رسول اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم می‌‏فرمود: «وقتی زهرا علیهاالسلام در محراب عبادت می‏‌ایستد، هم‏چون ستاره ‏ای برای ملائکه می‏‌درخشد. خدا به ملائکه می‌گوید: ای ملائکه بنگرید به بهترین بنده من، فاطمه علیهاالسلام . او در مقابل من ایستاده و از خوف من تمامی وجودش می‏‌لرزد و با تمامی حضور قلبش به من روی آورده است».

دعاهای حضرت زهرا علیهاالسلام

دعا، سرود جاری دل‏های پرکشیده از هستی است؛ دعا، زمزمه عشق است در خلوتگاه یار؛ دعا، معراج روح بزرگ تشنه عاشق است به سوی ابدیت.

و اینک بخشی از دعای حضرت صدیقه طاهره، فاطمه زهرا علیهاالسلام : «بارالها! جایگاهم را می‏‌بینی و کلامم را می‏‌شنوی و بر تمامی کارهایم اشراف داری و بر آن چه در وجودم می‏‌گذرد آگاهی... تو پروردگاری هستی که گناهان را می‏‌بخشی و من جز تو آمرزنده‏‌ای را نمی‏‌یابم... بارخدایا! تو آمرزنده‏ ای و بخشایش را دوست داری، پس از من درگذر».

لقب آسمانی حضرت زهرا علیهاالسلام

حضرت زهرا علیهاالسلام در آسمان‏ها، «منصوره» نام دارد؛ هم‏چنان که رسول مکرّم اسلام در آسمان‏ها «احمد» نام دارد، و نام آن حضرت در زمین «فاطمه» است.

سُدیر صیرفی از امام صادق علیه‌‏السلام نقل می‏‌کند که رسول اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم فرمود از جبرئیل پرسیدم: چرا فاطمه در آسمان منصوره و در زمین فاطمه نام گرفت؟ جبرئیل گفت: در زمین فاطمه نامیده شد؛ زیرا شیعیان خود را از آتش جدا کرده و نجات می‏‌بخشد و دشمنانش نیز از محبتش جدا گشته‌‏اند، و در آسمان منصوره نامیده شد؛ به دلیل فرموده خداوند عزّوجلّ که می‌‏فرماید: در آن روز مؤمنان به یاری حق خوشحال می‌‏شوند و حق تعالی هر که را بخواهد یاری می‏‌کند. منظور این است که حضرت فاطمه علیهاالسلام دوستانش را یاری خواهد کرد.

رمز ام ‏ابیها بودن

یکی از القاب حضرت زهرا علیهاالسلام ام‏ابیهاست که پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم او را به این نام می‏‌خواند. ام‏ابیها یعنی مادرِ پدر. اکنون باید دید چرا و چگونه پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم دخترش را مادر خود می‏‌خواند.

بعضی گفته‌‏اند: از شدت علاقه به حضرت زهرا علیهاالسلام بوده است. در واقع حضرت می‏‌خواست بفرماید که دخترم را به اندازه مادرم دوست دارم.

بعضی گفته‏‌اند: «اُمّ» یعنی ریشه و اصل، و هر چیزی که اساس و مقصود باشد، امّ نامیده می‌‏شود؛ مثل اُمّ القُری یعنی مکه و اُمّ‏ الکتاب یعنی قرآن. با این توضیح، معنای ام ابیها این است که حضرت فاطمه علیهاالسلام، ریشه و اصل رسالت و نبوت است و ولایت، ثمره آن وجود نازنین می‏‌باشد؛ زیرا حضرت فاطمه علیهاالسلام مادر ولایت و یازده امام است.

بعضی گفته ‏اند او ام ابیهاست؛ چون محور هستی و ریشه همه نیکی‏‌ها و خوبی‏هاست. آن‏ها دلیل این مطلب را حدیث شریف کساء می‏‌دانند؛ زیرا آن‏جا که خداوند می‏‌خواهد اهل کساء را معرفی کند، می‌‏فرماید: «فاطمه علیهاالسلام است و پدر فاطمه علیهاالسلام و شوهر فاطمه علیهاالسلام و فرزندان فاطمه علیهاالسلام ؛ یعنی پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم و امام علی علیه‏السلام و امام حسن علیه‏السلام و امام حسین علیه‏السلام به وسیله حضرت فاطمه علیهاالسلام معرفی می‏شوند.


شناخت حضرت فاطمه علیهاالسلام، شناخت لیلة القدر

در حدیثی از رسول اکرم علیهاالسلام روایت شده که فرمودند: «کسی که به درستی به فاطمه علیهاالسلام شناخت پیدا کند، شب قدر را شناخته است و او را از این جهت فاطمه نام نهادند؛ زیرا موجودات، به ذات و شناخت واقعی او دسترسی ندارند».

هم‏چنین در حدیث دیگری از امام صادق علیه‏السلام آمده است: «لیله» فاطمه علیهاالسلام است و «قدر» اللّه‏. هر کس فاطمه علیهاالسلام را آن طور بشناسد که سزاوار مقام والای اوست، شب قدر را درک کرده است».

حضرت فاطمه علیهاالسلام لیله القدر اهل بیت

هم‏چنان که شب قدر پنهان است و فقط برای جمعی از شایستگان ظهور و بروز دارد، دسترسی به مقامات معنوی حضرت زهرا علیهاالسلام هم این چنین است.

هم‏چنان که عبادت شب قدر، هم‏چون عبادت سی هزار شب است، معرفت زهرا علیهاالسلام نیز پاداش عبادت شب قدر را دارد و معرفت او، زمینه معرفت لیلة‏القدر است.

هم‏چنان که شب قدر عمدتا بین سه شب پنهان است، در محل دفن حضرت زهرا علیهاالسلام نیز سه احتمال داده می‏شود.

وصیت حضرت فاطمه علیهاالسلام به علی علیه‏السلام

هنگامی که حضرت زهرا علیهاالسلام در بستر بیماری بود و نزدیک شدن زمان رحلت را احساس کرد، خطاب به همسرش علی علیه‌‏السلام فرمود: «ای پسر عمو! خبر مرگ به من رسیده و آن گونه که درمی‏‌یابم، به زودی به پدرم ملحق می‏‌شوم. آن‏چه در دل دارم به تو وصیت می‌‏کنم». سپس فرمود: «ای پسر عمو! بعد از من با خواهرزاده ‏ام اَمامه ازدواج کن؛ چون او در محبت و مهربانی نسبت به فرزندانم همانند من است. برای من تابوتی بساز. مرا شب دفن کن، آن هنگام که چشم‏ها در خواب فرو رفته است. (قبر من پنهان، نشانش بی‏‌نشانی است)».

هم‏چنین از امام صادق علیه‌‏السلام نقل شده که حضرت فاطمه علیهاالسلام هنگام احتضار به امیرمؤمنان علیه‏‌السلام وصیت کرد: «وقتی که از دنیا رفتم، خودت مرا غسل بده و کفن کن و نماز بر جنازه‌‏ام بخوان و در قبر بگذار و سپس بالای سر، مقابل صورتم بنشین و بسیار قرآن بخوان و دعا کن من تو را به خدا می‌‏سپارم و وصیت می‏‌کنم که با فرزندانم به نیکی رفتار کنی».

پایان رنجها

در نهایت حضرت زهرای أطهر علیهاالسلام پس از تحمّل مصائب و محنتها و بی‏‌وفایی های بسیار، در اثر بیماری و تألمی که از ضربات دشمنان بر بدن مبارکشان حاصل شده بود به شهادت رسیدند و به دیار حق و ملاقات با پدر شتافتند. پس از آن بر طبق وصیت آن حضرت علیهاالسلام جسد شریفشان شبانه غسل داده و کفن شد و آن گاه غریبانه به خاک سپرده شد، بدون اینکه کسی از محل دفن آگاهی یابد.

امیرمؤمنان علیه‌‏السلام هنگام دفن حضرت زهرای مرضیّه در حالی که با فاطمه علیهاالسلام وداع می‏‌نمود، وداع با پیامبر را به یاد آورد و به پیامبر صلی‌‏الله‏‌علیه‏‌و‏آله چنین گفت: ای پیامبر خدا! از فراق دختر برگزیده‏‌ات صبرم کم شده و طاقتم از دست رفته است... امانت باز گردانده شد و آنچه در دست من بود گرفته شد، اما اندوهم همیشگی است و شب‌هایم همراه بیداری، تا آن دم که خداوند سر منزل تو را که در آن اقامت گزیده‌‏ای برایم انتخاب کند. به زودی دخترت تو را آگاه خواهد ساخت که امّتت در ستم کردن به وی اجتماع کرده بودند، سرگذشت وی را از او بپرس و چگونگی حال را از وی خبر گیر، وضع این‌چنین است در حالی که هنوز فاصله ‏ای از زمان حیات تو نگذشته و یادت فراموش نگردیده است.»


تنهایی حیدر!

پس از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام، حضرت علی علیه‏السلام خطاب به همسر عزیزش می‏‌فرماید: «جان من با آه و ناله‌‏اش ـ در سینه‏‌ام ـ زندانی گردیده. ای کاش که جانم همراه آه و ناله‏ ها از این کالبد پر می‏‌کشید و بیرون می‏‌آمد. زهرا جان! پس از تو هیچ خیری در این زندگانی نیست و من فقط به این جهت گریه می‏‌کنم که مبادا زندگی‌‏ام پس از تو طولانی شود.

فاطمه جان! دوری و جدایی تو در نظر من سهمگین‌‏ترین چیزهاست و از دست دادن شخصیت شکوه‌باری چون تو، ای دختر پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم ، سخت‏‌ترین فراق ‏هاست».

در مکتب زهرا علیهاالسلام

مقام مادر
در خدمت مادر باش؛ زیرا بهشت زیرپای مادران است.
اخلاص در عبادت
کسی که عبادت‏‌های خالصانه خود را به سوی خدا فرستد، پروردگار بزرگ، برترین مصلحت او را به سویش فرو خواهد فرستاد.
آن‏چه محبوب فاطمه علیهاالسلام است
از دنیای شما سه ‏چیز محبوب من است: تلاوت‏ قرآن، نگاه به ‏چهره رسول ‏خدا صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم و انفاق در راه خدا.
شفاعت فاطمه علیهاالسلام
آن‏گاه که در روز قیامت برانگیخته شوم، از گناه‏کاران امت پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و سلم شفاعت خواهم کرد.