چند روزی است که زمزمه‌ها حکایت از تکاپوی مدیران سینمایی و عوامل فیلم «محمد» مجید مجیدی (ص) برای اکران این فیلم دارد. چه آنکه عده‌ای از قطعی شدن اکران عظیم‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران در عید فطر خبر داده‌اند و برخی نیز، از تلاش بنیاد مستضعفان برای تجهیز سینماها جهت اکران فیلم «محمد» با سیستم پخش D خبر داده‌اند. زمزمه‌هایی که گمانه‌زنی پیرامون میزان فروش این فیلم را داغ‌تر از همیشه کرده است و باعث طرح یک سوال مهم شده است: «آیا فیلم «محمد» می‌تواند رکوردهای فروش سینمای ایران را جابجا کند؟»

 

 

از همین رو، گرچه هنوز کمی زود به نظر می‌رسد، اما بر آن شدیم تا در واپسین روزهای سال ۹۳، این گمانه را که آیا اکران فیلم «مجیدی» می‌تواند مهم‌ترین اتفاق سال ۹۴ را رقم بزند، بررسی کنیم. چه آنکه به نظر می‌رسد آخرین دستاورد سینمای «مجیدی» به دلایل زیر قابلیت فروش بسیار بالا و جذب مخاطب در حد رکوردشکنی را داراست:

 

 

۱-«محمد» بر خلاف غالب فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی، روایتگر یک داستان بکر و کمتر شنیده شده است. چرا که مقطع کودکی رسول الله (ص) از آن برهه‌های تاریخی مهمی است که معمولاً در روایت‌های تاریخی جا می‌افتند. حکایت گروهی از اهل کتاب که زودتر از تولد پیامبر آخر مطلع می‌شوند و در صدد تدبیر و چاره‌جویی برمی‌آیند در کنار همه‌ی فراز و نشیب‌های زندگی پیامبر خاتم (ص) در کودکی. به خصوص که این بخش دوم با سکانس‌های درخشانی چون سکانس رم کردن شتر در بازار و نحوه‌ی آشنایی «حلیمه» (دایه‌ی پیامبر) با «آمنه» (مادر پیامبر) همراه شده است که چه از حیث حسی و چه از حیث تکنیکی، یکی از نقاط عطف فیلم به شمار می‌رود.

 

فارغ از این، کمبود آثار هنری پیرامون زندگی پیامبر (ص)، نیاز مخاطبین به دانستن بیشتر در این رابطه را بیش از پیش دامن زده است؛ چه آنکه سال‌ها از تولید و نمایش فیلم «محمد رسوال الله» ساخته‌ی «مصطفی عقاد» به عنوان تنها اثر سینمایی پیرامون زندگی رسول خاتم می‌گذرد و این حس نیاز دانستن درباره‌ی زندگی ایشان، به افزایش مخاطب این فیلم کمک خواهد کرد. به ویژه که «مجیدی» دست روی مقطعی گذاشته که در فیلم «عقاد» اصلاً به آن اشاره نمی‌شود.

 

 

۲-آخرین فیلم «مجیدی»، از حیث بصری و تکنیکی، جذابیت‌های فوق‌العاده‌ای دارد و استانداردهای سینمای ایران را از هر حیث ارتقا داده است؛ چه آنکه به جز سکانس‌های بخش «ابرهه» و ماجرای «اصحاب فیل»، جلوه‌های ویژه‌ی فیلم، دیدنی و جذاب از آب درآمده است و به طور مثال، در سکانس‌هایی مثل «شهر ساحلی»، فیلم از حیث تکنیکی چیزی از فیلم‌های روز هالیوود کمتر ندارد.

 

 

علاوه بر این، قاب‌بندی‌های «مجیدی» در فیلم، در قامت سینمای ایران بی‌نظیر است. تک تک سکانس‌های این فیلم به یک قاب نقاشی می‌مانند که انگار کارگردان همچون نقاشی چیره دست، آن‌ها را طراحی کرده است. از همین رو، فیلم با هیچ فیلم دیگری در سینمای ایران قابل مقایسه نیست و به فیلم‌های درجه یک هالیوودی پهلو می‌زند. شاعرانگی فیلم نیز که تناسب درستی با نقطه نظر کودکانه‌ی پیامبر در داستان برقرار کرده است، تا حدی محصول همین قاب‌بندی‌های زیبا و واجد حس است.

 

۳-فیلم قابلیت آن را دارد که بسیاری از اقشار قهر کرده با سینما و مخاطبین خاموش سینمای ایران را چه به واسطه‌ی عظمت ساختاری و تکنیکی و چه از حیث ارزش‌های مضمونی، به سینما بیاورد که البته این دومی، قطعاً مهم‌تر از اولی است.

 

 

فیلم «مجیدی» در صورت اکران درست و تبلیغات صحیح، به راحتی قادر است مردمی را که سال‌هاست به دلیل بیراهه رفتن آثار داخلی از ارزش‌های دینی و مضمونی، به سینما نرفته‌اند، دوباره با سالن‌های سینمای وطنی آشتی دهد. به خصوص خانواده‌های ایرانی که حالا کمتر از هر وقت دیگری، سینما رفتن را به عنوان یک تفریح پیش روی خود می‌بینند.

 

تاثیر این خیزش مخاطبین خاموش را در همین اکران سال ۹۳، در مورد فیلمی مثل «شیار ۱۴۳» به وضح می‌توان دید؛ فیلمی که با وجود اکران در آبان ماه، توانست ۴ میلیارد تومان فروش کند و با وجود مولفه‌های روستایی و غیرکمیک و عدم بهره‌گیری از ستاره‌های بفروش، از بسیاری از آثار پرمدعای سینمای ایران در گیشه موفق‌تر ظاهر شود.

 

 

۴-فیلم «مجیدی» به معنای حقیقی کلمه سینماست. از آن دست فیلم‌هایی که دیدن آنها روی پرده به شدت با دیدن‌شان در پلیرهای خانگی توفیر می‌کنند. آن هم در میانه‌ی اکران فیلم‌های سال ۹۴ که غالباً آنها رامی‌توان با سه ویژگی مینی‌مال، آپارتمانی و شخصی توصیف کرد و احتمالاً دیدن آنها روی پرده تفاوت چندانی با تماشای آنها در خانه ندارد. اما قاب‌بندی‌های فکر شده و چشم‌نواز فیلم «مجیدی»، عظمت سپاه وحوش انسان‌نمای ابرهه، حس هیجان سکانس شهر ساحلی و زیبایی حیرت‌انگیز فصل سفر به یثرب این فیلم را جز در سینما نمی‌توان درک کرد. به همین دلیل، احتمالاً این عامل باعث حضور جمع بیشتری از مخاطبین در سینماها خواهد شد.

 

۵-«محمد» بر خلاف ظاهر عظیم و صرفاً تکنیکی‌اش، فیلمی مملو از حس است؛ تا جایی که بسیاری از سکانس‌های فیلم قابلیت آنکه احساس مخاطب را تحریک کند و او را به گریستن وادارد، داراست. عاملی که در جوامع احساسی چون ایران، همیشه موجب فروش بالای فیلم‌ها شده است.

 

 

۶- زمانه‌ی وقوع رویدادهای فیلم «محمد» گرچه مربوط به زمانه‌ی جاهلیت عربی در صدر اسلام است، اما با این حال، کارگردان نسبت درستی با زمانه‌ی حال و وضعیت حاضر جهان اسلام و به خصوص ایران برقرار می‌کند و با پیوند زدن تاریخ اسلام به عصرحاضر، فیلم را از تاریخ محض شدن نجات می‌دهد؛ به خصوص که آغاز و پایان فیلم با فرازهای مربوط به شعب ابی‌طالب و تحریم کفار و نیز نقش تقابلی صهیونیست‌‌های موعودگرا در وقایع دوران کودکی پیامبر (ص) (که به درستی در فیلم از یهودیان راستین تفکیک شده‌اند)، در زمانه‌ی تحریم ایران و اوج تقابل ایران و رژیم صهیونیستی در صحنه‌ی بین‌الملل، باعث شده تا فیلم امکان تأویل و تفسیرهای فرامتنی برای مخاطب خاص را نیز فراهم کند.

 

 

 

۷-دلیل هفتم یک دلیل فرامتنی است؛ زیرا هیچ فیلم ایرانی تا همین امروز از نخستین مراحل‌ تولید تا مراحل پخش و ساخت، به اندازه‌ی فیلم «محمد» در جوامع بین‌المللی حساسیت برانگیز نبوده‌اند و مورد بحث و بررسی رسانه‌ای به خصوص از جانب کشورهای عربی قرار نگرفته‌اند. به ویژه که از همین حالا، علمای الازهر تحت تأثیر فضاسازی رسانه‌ای و خبرهایی مبنی بر نمایش تصویر پیامبر در این فیلم، فتاوایی در حرمت تماشای این فیلم صادر کرده‌اند. 

 

علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود که با آغاز اکران احتمالی این فیلم در جشنواره‌های بین‌المللی و دیده شدن اثر، حواشی پیرامونی عظیم‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران دوچندان گردد. حواشی و حرف و حدیث‌هایی که معمولاً در ایران به فروش فیلم‌ها کمک می‌کنند.

 

 

از طرفی در ایران نیز، بعد از چند نمایش محدود فیلم، «محمد» حامیان و مخالفان جدی و دوآتشه‌ای پیدا کرده است که بدیهی است با نزدیک‌تر شدن به تایم نمایش فیلم، این جبهه‌بندی گسترده‌تر شود و فضای رسانه‌ای پیرامون این فیلم را داغ‌تر خواهد کرد. به خصوص که احتمالاً جدال رسانه‌ای پیرامون هزینه‌های فیلم و کیفیت فیلمنامه، همین حالا هم به بستر بحث‌های جدی درباره‌ی این فیلم تبدیل شده است و این امکانی است که هر فیلمی از آن بهره‌مند نخواهد شد.

 

 اما با همه‌ی این‌ها باید صبر کرد و منتظر شد؛ به ویژه که نوع مواجهه‌ی مسئولان با این دستاورد ملی سینمای ایران در مهیا کردن امکان اکران آن، در تحقق فروش بالای این فیلم ارزشمند تاثیرگذار خواهد بود.