اما ایران تنها کشوری نیست که برای غرب خطرناک به حساب می‌آید. کشورهای دیگر ازجمله روسیه و چین نیز نقش بازیگرانی خطرناک در جهان برای غرب را داشته و لذا رسانه‌های غربی علیه آنها نیز مطالب زیادی منتشر می‌کنند. از همین رو، روسیه برای رصد و مقابله با این رویکرد غرب دست به تدابیری زده است که شرح آن در زیر آمده است، تدابیری که می‌تواند استفاده از آن برای ایران نیز مفید باشد.
موسسه مطالعات استراتژیک روسیه نخستین نمایه از خصومت‌های رسانه‌های جمعی جهان را منتشر کرده است که در آن تبعیضات ضد روسی در انتشارات رسانه‌های کشورهای مختلف اندازه‌گیری شده و سپس برای هر کشور یک نمره کلی در نظر گرفته می‌شود.
از 18 فوریه 2015 این موسسه ـ اتاق فکری که در سال 1992 و بدست رییس‌جمهور روسیه تاسیس شد ـ «نمایه خصومت‌های رسانه‌های جمعی جهان» جدید خود را منتشر کرده است. هدف اصلی آن این است که با تحلیل مطالب رسانه‌های جمعی کشورهای دیگر میزان دوستی آنها با روسیه درجه‌بندی شود. هدف دیگر شناسایی دولت‌هایی است که خصمانه‌ترین سیاست رسانه‌ای علیه روسیه را داشته و «امنیت اطلاعاتی» آن را به خطر می‌اندازند.
این گزارش تحلیلی، نتیجه تحلیل‌های مفصل سیاست‌های رسانه‌های کشورهای مختلف در سال 2014 است، یعنی وقتی که تغییرات مهمی در نحوه بیان رسانه‌های غربی در مورد روسیه رخ داد. مؤلف این نمایه دکتر ایگور نیکولایچوک یکی از اعضای ارشد موسسه مطالعات استراتژیک روسیه است. وی بیان می‌دارد که در طول سال 2014 رسانه‌های غربی شروع به «پخش پروپاگانداهای ضدروسی بیش از پیش کردند»، که وی آن را آغاز «جنگ اطلاعاتی جهانی» علیه روسیه می‌نامد.
موسسه مطالعات استراتژیک روسیه، نمایه خود را نخستین تحلیل جامع از مطالب رسانه‌های جهان با محوریت روسیه می‌داند. این تحلیل بر پایه داده‌های آماری پیچیده (ارائه‌شده توسط خبرگزاری Rossiya Segodnya) است که به وسیله یک سری قواعد کاربردی جدید با نام «متریک رسانه‌های سیاسی» بررسی شده است. یک واحد تحلیلی عبارت است از یک خبر رسانه‌ای مهم که به خواننده نوعی ارزیابی در خصوص روسیه یا رهبری آن ارائه می‌دهد. اخبار عادی از این تحلیل کنار گذاشته شدند.
ریشه‌های نمایه خصومت‌های رسانه‌های جمعی جهان
با ورود جهان به عصر اطلاعات، رسانه‌های جمعی بخش بزرگی از زندگی ما را در بر گرفتند، و در طول دهه گذشته حتی با درجه بیشتری شروع به تأثیرگذاری کردند. رسانه‌های جمعی در شکل‌دهی عقاید عمومی و نیز ایجاد روایت‌های خاصی در گفتمان سیاسی در یک کشور، منطقه یا حتی جهان نقش دارند.
واژه «پروپاگاندا» در سال‌های اخیر تبدیل به یک واژه محبوب جدید در دنیای رسانه شده است. گوگل ترندز نشان می‌دهد که علاقه به واژه «پروپاگاندا» در «طبقه جستجوی اخبار» در طی زمان افزایش داشته است.
درگیری‌های اکراین، که در سال 2014 آغاز شد، سبب تحریک درگیری در فضای رسانه‌ای شد و به استفاده وسیع‌تر واژه «پروپاگاندا» منجر گردید، که عمدتاً به اطلاعات گزارش‌شده توسط رسانه‌های دولتی اشاره دارد.
طبق تعریف فرهنگ لغت آکسفورد پروپاگاندا یعنی «اطلاعات مورد استفاده، به ویژه اطلاعاتی با ویژگی تبعیضی یا منحرف‌کننده، در راستای رسیدن به یک هدف یا دیدگاه سیاسی خاص».
روش‌شناسی و یافته‌های این نمایه جدید
به گفته دکتر نیکولایچوک، حجم داده‌های تحلیلی در حدود 70 هزار قطعه رسانه‌ای است که مابین اول ژانویه 2014 الی سی‌ام دسامبر 2014 منتشر شد. این داده مربوط به 60 کشور است. قبل از معرفی نتایج تحقیق، دکتر نیکولایچوک به موضوع امنیت اطلاعات می‌پردازد که در طی 12 ماه گذشته در جهان تبدیل به یک مسئله مهم روز شده است. در طی بحران اوکراین، اظهارات خصمانه در رسانه‌های جهان علیه روسیه، به ویژه در غرب، افزایش یافت.
این نمایه به صورت نسبتی از انتشار اخبار خنثی به منفی محاسبه می‌شود. اگر در اخبار منتشره یک کشور، به ازای هر خبر خنثی بیش از پنج خبر منفی وجود داشته باشد، نشانه این است که آن کشور علیه روسیه جنگ اطلاعاتی برپا کرده است.
بر اساس این روش‌شناسی در حال حاضر دو کشور وجود دارند که علیه روسیه دست به جنگ اطلاعاتی زده‌اند: آلمان و آمریکا. پس از آنها، کشورهایی که سیاست‌های رسانه‌ای کمتر خصمانه‌ای دارند عبارتند از اتریش، فرانسه، انگلیس و لهستان.
بر اساس دیگر یافته‌های این گزارش، جبهه رسانه‌ای علیه روسیه در وهله نخست توسط کشورهای آنگلوساکسون، اتحادیه اروپا، ژاپن، اکراین، گرجستان، و اردن شکل گرفته است. در طی سال 2014، آلمان با 8929 خبر، بیشترین میزان انتشارات مهم در مورد روسیه را داشته است و پس از آن آمریکا با 5771، انگلیس با 5209، فرانسه با 4810 و سوییس با 4105 خبر قرار دارند.
به طور سالانه گزارشی جامع در خصوص نمایه خصومت‌های رسانه‌ای با شرح مفصل و تحلیل گرایشات تغییریافته در طول سال منتشر می‌شود. این موسسه روسی همچنین گزارشات هفتگی کوتاهی در مورد تغییرات نمایه خصومت‌های رسانه‌ای تولید می‌کند تا ببیند که محیط رسانه‌ای چطور نسبت به حوادث بین‌المللی یا داخلی واکنش نشان می‌دهد.
برای دانلود گزارش اصلی به زبان روسی روی تصویر کلیک کنید
