گروه بین‌الملل مشرق - رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در بخشی از سخنرانی اخیر خود همزمان با سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) با اشاره به حمله رژیم آل سعود به یمن ابراز داشتند: ما با سعودیها در مسائل گوناگون سیاسی اختلافات متعددی داریم، اما همیشه می گفتیم که آنها در سیاست خارجی متانت و وقار نشان می دهند، اما چند جوان بی تجربه امور آن کشور را در دست گرفته و دارند جنبه توحش را بر جنبه متانت و ظاهرسازی غلبه می دهند، که این کار قطعاً به ضررشان تمام خواهد شد.این حرکت در منطقه قابل قبول نیست و من هشدار می دهم که باید دست از حرکت جنایت آمیز در یمن بردارند.

اولین و نزدیک‌ترین مصداقی که از فرمایشات اخیر رهبر معظم انقلاب در مورد چند جوان بی تجربه به ذهن انسان می رسد، محمد بن سلمان وزیر جنگ عربستان است که با روی کار آمدن ملک سلمان بن عبدالعزیز بیشتر ساختارهای قدرت در این کشور را در دست گرفته و با تصمیمات هیجانی، عربستان را به سمت باتلاق یمن سوق داده است. این مقاله با شمه ای از ابعاد زندگی وی و همچنین انگیزه های او از آغاز جنگ در یمن آشنا می شویم. 

"محمد بن سلمان" بن عبدالعزیز آل سعود فرزند ملک سلمان پادشاه کنونی عربستان سعودی و فهدة بنت فلاح بن سلطان بن حثلین است. جد مادری وی نیز راکان بن حثلین شیخ قبیله عجمان بوده است. محمد بن سلمان در سال 2008 با سارة بنت مشهور بن عبدالعزیز آل سعود ازدواج کرد و حاصل این ازدواج سه فرزند به نام های سلمان و فهدة و نورة بوده است.

وی تحصیلات خود را در مدارس ریاض سپری کرد و در طول تحصیل بعضی دوره های آموزشی و برنامه های تحصیلی را پشت سر گذاشت. وی مدرک کارشناسی حقوق را از دانشگاه ملک سعود در ریاض دریافت کرد. وی که در مارس 2013 رئیس دفتر ولیعهد عربستان و مشاور ویژه وی در رتبه وزیر شده بود، یک سال بعد و در آوریل سال 2014 با دستور پادشاهی عربستان به عنوان وزیر مشاور و عضو شورای وزیران تعیین شد. مرگ شاه سابق و انتصاب سلمان بن عبدالعزیز پدر وی در پادشاهی عربستان خبر بسیار خوشی برای او بود، چرا که وی به عنوان وزیر جنگ عربستان و رئیس دفتر پادشاه این کشور تعیین شد. وی همچنین مشاور ویژه امیر منطقه ریاض بوده و مشاور هیئت کارشناسی شورای وزیران نیز شده است.

وزیر سی‌ ساله جنگ در مملکت پیرمردها جوان‌ترین وزیر دفاع جهان به شمار می‌رود، این نشان از جایگاه بالای اصل و نسب خانوادگی در انتصاب افراد در پست‌های مختلف به شمار می‌رود. تسلط شاهزاده جوان سعودی بر قدرت نظامی ثروتمندترین کشور عرب منطقه و همچنین تحت نظر داشتن دیدارهای پادشاهی عربستان به عنوان رئیس دفتر وی، موجی از غرور و خودشیفتگی را در این شاهزاده سی ساله ایجاد کرده است.

"مجتهد" کاربر سعودی "تویتر" که به دلیل انتشار خبرهایی از مسائل پشت پرده خاندان حاکم در عربستان مشهور شده و برخی او را از اعضا و یا وابستگان این خاندان می دانند، اخیرا در این رابطه فاش کرد که مشکلِ اصلیِ شاهزاده محمد بن سلمان این نیست که قدرت را در عربستان در دست دارد، بلکه مشکل خودشیفتگی اوست که باور دارد از همه بیشتر می داند و از نظر اقتدار سیاسی، نظامی، اجتماعی، توسعه و اقتصاد؛ از همه سر است.

وی در ادامه می نویسد: عقلای خاندان حاکم، بر این باورند که محمد بن سلمان در حدی از خودشیفتگی است که اگر بخواهد، برای برکنار کردن هر کسی با استفاده از مُهر پدرش لحظه‌ای درنگ نمی‌کند، حتی اگر آن شخص شاهزاده‌ای نظیر "متعب بن عبدالله"، "محمد بن نایف" یا حتی "مقرن بن عبدالعزیز" باشد.

افراد نزدیک به بن نایف، تاکید می کنند علیرغم این که وی دو دهه از محمد بن سلمان بزرگ تر و از نظر جایگاه سیاسی برتر از وی است، اما به شدت احترام او را نگه می دارد تا ناگهان با برکناریِ غیرقابل پیش بینی غافلگیر نشود.

مجتهد خاطرنشان کرد: شاهزاده محمد بن سلمان، از هیچ گونه تجربه و تخصصی برخوردار نیست. وی هنوز کمتر از 30 سال سن دارد و طبیعی است که از مهارتِ انتخابِ افراد مناسب برای پست های حساس در وزارت دفاع و ارتش برخوردار نباشد. به همین سبب معیار انتخاب افراد برای پست ها، رفاقت و دوستی آن ها با او بوده است.

مجتهد تاکید کرد که عقلای خاندان حاکم سعودی، بر این باورند که پرورش یافتن وزیر دفاع در ناز و نعمت سبب شده است همه خاندان و کشور عربستان، مرهونِ تصمیمات لحظه‌ایِ شاهزاده‌ای باشند که به عواقب تصمیمات خود نمی‌اندیشد.

بعد از توقف 5 ساله تجاوزهای مکرر عربستان سعودی به یمن، این بار ملک سلمان بن عبدالعزیز البته با انگیزه ای متفاوت برای جنگ بر ضد یمن تصمیم گرفته است. اگر جنگ های گذشته برای حمایت از دیکتاتور سابق یمن انجام می شد، این بار برای جلوگیری از انقلاب مردمی و بازگرداندن عناصر وابسته به غرب و سعودی به قدرت این کشور دنبال می شود.

محمد بن سلمان تئوریسین اصلی تجاوز رژیم آل سعود به یمن با همکاری آمریکایی‌ها است که از چند ماه پیش هماهنگی های لازم با واشنگتن را برای آغاز این حمله به منظور تقویت قدرت خود در ساختار خاندان حاکم سعودی انجام داده است. فعالیت‌های ضمنی اقتصادی محمد بن سلمان علاوه بر انگیزه‌های سیاسی در انجام این حمله موثر بوده است. رویکرد اقتصادی وی برای تشکیل لابی تسلیحاتی در عربستان و رسیدن به سود بیشتر را نشان می دهد. بن سلمان با تشکیل لابی مزبور به تسلط مالی و برقراری روابط مستحکم با شرکت‌های تسلیحاتی و نفتی غربی چشم طمع دوخته است.

وزیر جنگ عربستان در چارچوب تلاش برای تسلط بر بازار سلاح تلاش کرد روابط خود را با شرکت مشاوره تجاری فرانسوی- سعودی  تقویت کند. در این شرکت تعدادی تاجر فرانسوی از جمله تاجران سلاح عضو هستند و در واقع این همان شرکتی است که ملک عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه متوفی سعودی پس از به قدرت رسیدن چند فروند بالگرد و تانک های گارد ملی را از آن خریداری کرد. وی با میانجیگری دلالان و تاجران سلاح با شرکت تالس فرانسه که تولید کننده موشک ها و رادارهای پیشرفته است، ارتباط برقرار کرد.

مهم ترین تاجرانی که محمد بن سلمان با آن ها همکاری می کند، «ولید الحارثی»، «صلاح فستق»، «سلطان بن سلمان بن عبد العزیز»، «عبد العزیز بن سلمان بن عبد العزیز»، «محمد ایاد الکیالی»، «محمد الداعون» و «محمد بن لادن» هستند. همچنین پسر پادشاه سعودی توانست در بیشتر شرکت های جهانی از جمله شرکت سهامی «شاف» در لوکزامبورگ و شرکت صنایع دریایی «ناونتینا» در مادرید به اضافه شرکت فرانسوی تالس و نیز شورای کار فرانسوی- سعودی سرمایه گذاری کند.

البته کارشناسان انگیزه‌های داخلی را در آغاز این جنگ بی‌کسی نمی‌دانند، محمد بن سلمان سعی دارد از طریق تقویت روابط با شرکت های نفتی غرب در کشمکش قدرت با محمد بن نایف وزیر کشور و جانشین ولیعهد و «متعب بن عبدالله» وزیر گارد ملی که دو رقیب اصلی او برای رسیدن به قدرت بیشتر هستند، پیروز شود.  تصمیم شاه عربستان در چارچوب درگیری او برای حذف گارد ملی دومین قدرت نظامی در عربستان سعودی است که متعب بن عبدالله فرزند شاه سابق و جدی‌ترین رقیب جناح سدیری ها آن را فرماندهی می کند. جنگ علیه یمن نفوذ آل سلمان را در ارتش سعودی تقویت می کند و همین طور فضایی مناسب برای سیطره ارتش تحت نفوذ محمد بن سلمان وزیر جنگ کنونی عربستان سعودی بر گارد ملی و ادغام آن در ارتش فراهم می‌سازد.

محمد بن نایف گرچه وابسته به خاندان سدیری و از نزدیکان ملک سلمان به شمار می رود، اما از دید محمد بن نایف یک رقیب جدی برای بلندپروازی‌های او جهت رسیدن به قله قدرت در عربستان است. اعلام جنگ و احتمال طولانی شدن آن امکان بیشتری برای نفوذ ارتش سعودی در امور داخلی عربستان و کاهش نفوذ وزارت کشور دارد که محمد بن نایف در راس آن قرار دارد.

دیدگاه های اعتقادی افراطی محمد بن سلمان نیز تأثیر عمده‌ای در آغاز این جنگ داشته است. جنگ بر ضد یمن به‌عنوان "یک تهدید خارجی" باعث می‌شود پرونده مبارزه با تروریسم در داخل عربستان سعودی کنار گذاشته شود و محدودیت‌های اعمال شده بر ضد رهبران جریان تکفیری وابسته به مؤسسه قدرتمند وهابیت که در سال های پادشاهی ملک عبدالله  تحت فشار قرار داشت، با پوشش جنجال تبلیغاتی ناشی از این حمله به تدریج کنار گذاشته شود.

با توجه به گزارش‌های منتشر شده در مورد اختلالات روانی و بیماری آلزایمر پادشاهی عربستان سعودی به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از ابعاد شخصیتی و هیجان‌های روانی این شاهزاده ناپخته سعودی عامل اصلی ورود عربستان به باتلاق یمن را فراهم کرده است، ماجراجویی که عواقب آن ناشناخته است و در خوش‌بینانه‌ترین حالت ها علاوه بر شکست‌های متعدد در ابعاد دیپلماتیک و از دست دادن متحدان منطقه‌ای و غربی، شکست دیگری را در عرصه نظامی عربستان سعودی وارد خواهد کرد که قطعا این شکست بر ساختار حاکمیت عربستان نیز تاثیر گذار خواهد بود.