روحانی با بیان اینکه دیپلماسی فرهنگی ما بر عهده کتاب است، گفت: ما دارای آیین و دینی هستیم که معجزه پیامبرش و میراث امامش، کتاب است؛ آن قرآن و این یکی نهج‌البلاغه.
رئیس‌جمهور ادامه داد: اگر بگوییم افتخارات سرزمین‌مان و فرهنگ اسلام و ایران در شاهکارهایی چون شاهنامه و تهفه‌هایی چون بوستان و گلستان است، گزاف نگفته‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه تمدن ما از طرف کتاب به جهانیان معرفی میشود، اظهار داشت: قانون ابن‌سینای ما در دانشگاه‌های شرق و غرب زیبایی کتابخانه‌های جهانیان بوده و مورد مراجعه اندیشمندان و دانشمندان.
روحانی زبان گویای اسلام را کتاب خواند و گفت: زبان گویای اسلام، کتاب است نه شمشیر. با آیات و روایات قرآن و احادیث امامان، واقعیات اسلام به جهانیان تبیین شده است.
رئیس‌جمهور ادامه داد: در قرن دوم هجری بود که صدها کتاب در بیان فقه اسلامی، تدوین و نشر پیدا کرد که یک مجموعه آن ۴۰۰ کتاب و رساله در زمینه فقه و کلمات امام باقر (ع) و امام صادق (ع)، حدیث، کلام و فلسفه اسلامی بود. بنابراین فخر و پشتوانه ما، کتاب است.
وی راه توسعه کشور را کتاب خواند و گفت: بعضی فکر می‌کنند در جدال بین کتاب کاغذی و دنیای دیجیتال، این کتاب کاغذی است که روز به روز مقلوب میشود و جای کتاب را موبایل و تبلت خواهد گرفت.
روحانی ادامه داد: گرچه شکل کتاب ممکن است به صورت گوناگون در جامعه نشر یابد اما هیچ چیز جای کتاب را نمی‌گیرد؛ مگر میشود خانه‌ای با همه ابزارهای الکترونیکی بدون قرآن و یا دهها کتاب دینی و صدها کتاب روایی، تاریخی و ادبی باشد. اوراق آن، کتاب می‌ماند و خواهد ماند.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنانش گفت: ما در مقابل کتاب وظایفی داریم. کتاب مجموعه ای از مولف، مترجم، چاپخانه، توزیع و نشر است که همه دست به دست هم می دهند تا کتاب نوشته شود و به دست اهل آن رسانده شود.
رئیس جمهور تاکید کرد: دولت حداقل در زمینه سخت افزاری احساس وظیفه می کند و برای اینکه بتوانیم همه وسایل سخت افزاری را در اختیار ناشران قرار دهیم، تلاش می کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید زمینه نرم افزاری کار نشر را سهل تر کنیم، اظهار داشت: باید فضای ما فضای امن و آزادی باشد. البته اصولی همچون احترام به فرهنگ دینی و چارچوب منافع ملی و توجه به هویت ملی و اسلامی باید مورد توجه همگان باشد.
روحانی تصریح کرد: نمی توان آنچنان دروازه ها را باز کرد که هر خرافه ای به نام کتاب یا هر سخن افراطی به نام دین و انقلاب در اختیار نوجوانان و جوانان قرار گیرد.
رئیس جمهور ادامه داد: نمی توان آنچنان سختگیرانه و سوگیرانه عمل کرد که برای مؤلف و ناشر هر روز زحمت ایجاد کنیم.
وی افزود: اصول ما برای نشر باید کاملا شفاف، روشن و کوتاه باشد. اگر بنا شد نظارت ها، سلیقه ای شود، آنچنان میشود که چاپ اول مجاز، چاپ دوم ممنوع شود، چون سلیقه اعمال می شود و هر کس به سلیقه ای است.
روحانی تصریح کرد: خدا نکند روزی این موضوعات جناحی شود و منافع شخص و گروه مورد نظر قرار گیرد.
رئیس جمهور ادامه داد: کتاب برای رفع نیازمندی های امروز و برای رسیدن به قله های دانش است. کتاب برای آن است که جامعه بتواند با بهترین ابزار علمی، مشکلات را به بهترین نحو حل کند.
بازدید ۳ میلیون نفر از نمایشگاه کتاب جای خوشبختی است
رئیس جمهور در ادامه گفت: هزاران ناشر داخلی و خارجی در اینجا حضور دارند، یا نمایندگان آنها حاضر شده اند. این جای بسی افتخار و خشنودی است.
روحانی افزود: اینکه گفته می شود سال گذشته ۳ میلیون نفر از نمایشگاه بین المللی کتاب بازدید کرده اند جای خوشبختی دارد، اما به همین نسبت باید کتابفروشی ها در سطح شهر تهران، استانها، شهرستانها و بخش ها و روستاها پررونق باشد و کتابخانه های عمومی ما پر از مراجعه کننده.
وی ادامه داد: اگر کتابخانه عمومی ما خلوت باشد، اگر ناشران ما در انتظار مشتری، ساعت ها چشم به ورودی مغازه بدوزند، پیداست ما هنوز مشکل داریم. پیداست در جامعه ما آشتی کامل و دوستی مطلوب با کتاب تحقق نیافته است.
رئیس جمهور تاکید کرد: هم دولت، هم ناشران و هم مردم همه باید این بار مسئولیت را بپذیریم و کتاب و کتابخوانی را رونق دهیم.
باید کتابخوانی وارد سبک زندگی شود
روحانی در ادامه افزود: برای حل این مشکل راهی وجود ندارد مگر اینکه کتاب خریدن و کتاب خوانی وارد سبک زندگی شود و تا این اتفاق نیفتد، نمی توانیم مشکلات را مرتفع کنیم.
وی با بیان اینکه ارزان کردن کتاب یا توزیع رایگان آن نمی تواند راه حل قطعی برای کاهش مطالعه باشد، گفت: این تجربه من است که امیدوارم غلط باشد. اینکه هر کتابی که رایگان به کسی بدهیم، هدیه گیرنده تنها آن را ورق می زند و نمی خواند، باید برای کتاب پول داد تا صفحه صفحه آن را خواند.
رئیس جمهور با انتقاد از برخی آمار و ارقام، گفت: گاهی آمار و ارقام می گوید فلان کتاب، آن تعداد نشر داشته است. متاسفانه برخی موسسات پولی دارند و نمی دانند چه کنند، کتاب منتشر می کنند و آن را به همه جا می فرستند. سئوال این است که چند نفر آن را خوانده اند و چه مقدار تاثیرگذار بوده است.
روحانی ادامه داد: آثار کتاب را باید در جامعه مشاهده کنیم، باید در اخلاق اجتماعی مشاهده کنیم، باید در رقابتهای سالم یا خدای ناکرده ناسالم احزاب و گروه ها مشاهده کنیم.
وی تاکید کرد: معیار در جامعه، ادب، اخلاق، تناسب، اعتدال و تدین و کشوردوستی و مردم دوستی است. کتاب خوب این نیست که به نفع من یا به ضرر من باشد. کتاب خوب آن است که با استدلال و با ادب همراه باشد ولو اینکه به نفع من نباشد. کتابی که با بی ادبی همراه است اگر چه با شعار زیبا توام باشد و به ظاهر مدافع حق و حقیقت، ارزش آن کتاب به صفر تنزل می یابد.
باید کاری کنیم تا فضا برای نویسنده ها آماده تر شود
رئیس جمهور در ادامه گفت: کتاب خوب یعنی کتاب مستدل و کتابی که با اخلاق همراه است. ما باید کاری کنیم که فضا برای نویسنده ها آماده تر شود. باید کاری کنیم که کتاب راحت‌تر در دسترس باشد.
روحانی با انتقاد از بی توجهی به کتاب در فضاهای عمومی، گفت: چرا در متروی ما خیلی کم دیده می شود که کسی کتاب بخواند؟ چرا در اتوبوس کم شاهدیم کسی کتاب بخواند؟ در هواپیما هم همین طور. شما در برخی کشورهای غربی و شرقی می بینید یک جوان در اتوبوس، مطب دکتر، ایستگاه راه آهن، کتاب را می برد و علامت می گذارد، کتاب می خواند، برای کتاب ارزش قائل است، این باید در کشور ما هم اتفاق بیفتد.
باید به کتاب ایمان بیاوریم
وی با بیان اینکه باید برای کتاب ارزش قائل شویم، تصریح کرد: گام اول، ایمان به کتاب است. باید معتقد شویم که کتاب وارد زندگی ما شود.
رئیس جمهور افزود: آن روزی که برای یک نوجوان کتابی را به جای یک پیراهن در نوروز هدیه دهیم و او خوشحال شود، این معنایش آن است که به کتاب نزدیک شده ایم و کتاب وارد زندگی ما شده است.
روحانی با انتقاد از رسانه ها، گفت: وقتی رادیو و تلویزیون، رسانه ها، سایت ها همان اندازه که برای ورزش و ورزشکار و فلان حزب ارزش قائلند و تبلیغ می کنند و او را قهرمان می دانند، برای کتاب و مولف به همان اندازه ارزش قائل نشوند، این نشان می دهد معضلات ما در زمینه رشد، توسعه و فرهنگ حل نشده است.
وی تاکید کرد: تا مولفان بزرگ را به عنوان فرهیختگان جامعه، ناشران توانمند را به عنوان بزرگترین مددکاران جامعه نشناسیم و به جامعه معرفی نکنیم نمی توانیم این مشکلات را حل و فصل کنیم.
نقش کتاب در دیپلماسی و حل معضلات کشور
رئیس جمهور با اشاره به معضلات فعلی کشور، گفت: ما امروز معضلات بسیاری در کشور داریم. از مشکلات مادی، محیط زیست، جاده، ریل و انرژی گرفته تا معضلاتی چون آسیب های اجتماعی و فرهنگی، مسائل منطقه ای و جهانی که راه حل بخشی از این معضلات را باید در کتاب دید.
روحانی افزود: در معرفی انقلاب و فرهنگ یک ملت، یک مسیر را باید در کتاب مشاهده کرد و این اهمیت کتاب است.
وی ادامه داد: در بسیاری از کشورهای منطقه، همسایگان غربی و جنوبی ایران و حتی کشورهای جهان، ایران را با حافظ و سعدی می شناسند. ایران را در بسیاری از دانشگاهها با ابن سینا، فارابی و زکریای رازی می شناسند.
رئیس جمهور تاکید کرد: پس کتاب هم راه تماس و دیپلماسی واقعی با دولت ها و ملت های دیگر است و هم باید معضلات منطقه ای و بین المللی را از طریق کتاب و نوشتن و خواندن حل و فصل کنیم.
روحانی در ادامه افزود: منطقه ما سالهاست با کشتار، ترور، انفجار و نابودی آثار تمدنی مواجه است. دنیا نباید به معضلات منطقه ما لبخند بزند. فلان کشور اروپایی و آمریکایی نباید به اینکه سلاح بیشتری می فروشند افتخار کنند. اینها منطقه را ناامن تر می سازد و زمینه را برای بازار سلاح مهیاتر می کند.
جامعه امروز و جهان معاصر راهی جز اعتدال، اخلاق و ادب ندارند
رئیس جمهور اظهار داشت: نکند از ناامنی منطقه عده ای خوشحالند.
روحانی خطاب به کشورهای غربی گفت: این چنین می خواهید صنعت را رواج داده و در کشورهای خود اشتغال ایجاد کنید، اشتغال کارگران در کارخانه های اسلحه‌سازی با کشتار مردم در یمن و صنعا! مردم باید کشته شوند، آثار تمدنی باید از بین برود!
وی ادامه داد: چرا از بمباران مردم بی‌گناه حمایت می کنید؟ چرا با زبان و عمل از اختلاف میان اقوام و مذاهب حمایت می کنید؟ قرن ها در بازار تهران، عراق و دمشق، شیعه و سنی، یهودی و مسیحی، ترک، کرد، ترکمن و بلوچ در کنار هم زندگی می کردند، صبح ها به هم سلام کرده و شب ها با روی خوش خداحافظی می کردند.
رئیس جمهور تصریح کرد: چرا اختلاف و کشتار در منطقه به راه انداختید؟
تاکید بر احیای زنگ کتابخانه در مدارس
روحانی افزود: جامعه امروز و جهان معاصر راهی جز اعتدال، اخلاق و ادب ندارند. تا روزی که افراط و خشونت است دیگران بر این اسب سوار شده و این همه معضلات می آفرینند.
وی اظهار داشت: دین ما کتاب بود و انقلاب ما با کتاب نشر یافت. امروز هم وظیفه ما توسعه فرهنگ، اخلاق و تشویق جوانان و نوجوانان به مطالعه است.
رئیس جمهور اضافه کرد: تا در مدارس ما زنگ کتابخانه احیا نشود و تا نوجوانان و جوانان ما در دبیرستان و دبستان با کتاب صمیمی نشوند، معضل کتابخوانی حل نمی شود.
روحانی افزود: باید کتابخانه های مساجد پررونق شود. آن زمان کتاب جایگاه واقعی خود را پیدا می کند و اثر آن بر جامعه ما تعالی فرهنگی، رشد و توسعه خواهد بود.
